Vikan - 19.06.1969, Blaðsíða 10

Eill dægur
EFTIR
ÞORSTEIN
MATTHÍASSON
Haustið 1951 yfirgaf ég strjálbýli
útkjálkabyggðar og lagði leið
mína til höfuðstöðva íslenzkrar
menningar, Reykjavíkur. Hvorki
ég sjálfur né aðrir spáðu vel fyr-
ir þessari ráðbreytni, sérstaklega
vegna þess að ég hafði ráðið mig
þar kennara.
Það gat varla hjá því farið, að
starfshættir væru talsvert á ann-
an veg og ef til vill önnur sjónar-
mið ríkjandi, en þau sem gilt
höfðu þar sem áður var minn
starfsvettvangur, enda ég lengst
af búið við þær kringumstæður
að ráða sjálfur mestu um hvern-
ig málum var skipað.
Regnþungan haustdag steig ég
svo fyrst inn fyrir dyr Melaskól-
ans sem fastráðinn starfsmaður.
Oft hafði ég heyrt um það tal-
í þessum hópi voru kjarnakarlar, sem
sóttu á miðin út með nesinu — og
freistandi var að gcra samninga við
um velþeginn fridag.
að, hvað kaupstaðarkrakkarnir
væru mun fyrirferðarmeiri og
villtari en blessuð sveitabörnin.
Af þessu fékk ég þó allt aðra
reynslu. Eðlislæg viðbrögð bam-
anna virtust mér mjög svipuð.
Alls staðar setja heimilin og um-
hverfið mark sitt á umgengnis-
hætti ungmenna, sem eru að
mótast.
Fólkið, er leiddi þá æsku, sem
ég nú kynntist, fyrstu sporin,
hafði lifað meiri breytingatíma
í þjóðlífsháttum en nokkur önn-
ur kynslóð, sem fyrr var á ferð.
ísland var ekki lengur utan al-
faraleiðar. Stríðsógnir, herseta
og fjáraflamöguleikar, meiri en
nokkru sinni áður, voru veruleiki
í lífi þessa fólks. Reykjavík var
fyrsta móttökustöð þessara fjar-
lægu og áður óþekktu strauma.
Járnhælar stríðsmanna glumdu
þar hæst á götu.
Hvað svo með börnin — báru
þau merki þessarar byltingar
þegar þau komu í skólann? Vera
kann að svo hafi verið. En þá
helzt á þann hátt, að ekki varð
séð lengur að þau skorti neitt til
fæðis og klæða, sem alltof oft
varð vart við áður. Þetta gerði
þau frjálsari og öruggari í fram-
komu og um leið ákjósanlegri
samstarfsmenn. — Minnimáttar-
kennd lítils drengs eða telpu, er
eitt stærsta vandamál, sem kenn-
arinn fær við að glíma. Þar get-
ur orðið mun slysahættara en
þótt einhver goluþytur skapist
vegna ótaminnar umframorku.
Þau skilyrði, sem æska höfuð-
borgarinnar átti við að búa voru
öll önnur og betri en ég hafði
áður þekkt, enda virtist mér sem
viðbrögð hennar færu þar eftir.
Margt, sem kostaði alltof mikil
umbrot og erfiði úti á landi varð
auðleyst hér. Pörupiltar og
stelputryppi láta alls staðar eitt-
hvað að sér kveða — það er eðli
allra tíma. En hinir eru miklu
fleiri, sem betur vita og haga þar
eftir háttum sínum.
Á þessum árum var það á orði
haft, hvað nýríkir Reykvíkingar
byggðu dýrar og íburðarmiklar
skólahallir. Ef til vill hefur eitt-
hvað mátt spara — á það legg ég
engan dóm, en hitt vil ég full-
yrða, að almennt kunnu börnin
þetta vel að meta. Eg varð aldr-
ei var við að fram kæmi hjá
þeim löngun til að skemma eða
eyðileggja til dæmis veggi eða
húsbúnað, en það kemur mjög
oft í ljós tilhneiging í þá átt, þar
sem húsakynni eru óvistleg eða
illa frá gengin. Oft voru þó í
þessum fjölmenna hópi börn, sem
voru talsvert mikil fyrir sér og
töldu ekki allt til stórræða.
Síðustu tvö ár minnar Reykja-
víkurvistar var ég svo í Lang-
holtsskólanum. Þar var sama
sagan og treysti ég mér því alls
ekki til að gera upp á milli fólks-
ins, sem býr austan og vestan
lækjarins, að minnsta kosti
fannst mér börnin lofa skapara
sinn á mjög svipaðan hátt.
Þó er ég ekki fjarri því, að
drengirnir á Grímsstaðaholtinu
séu kannske ögn lausari við,
Frískar skólastúlkur í leikfimitíma.
10 VIKAN
25. fbl.