Vikan - 21.05.1970, Blaðsíða 11

Um sumarmál í Surtsey
TEXTI: KARL SÆMUNDSSON
MYNDIR:
SIGURGEIR SIGURJÖNSSON
Það hefur verið hljótt um Surtsey
að undanförnu, en hún hefur
fyrir löngu sannað tilverurétt sinn
og er orðin sjö ára gömul.
VIKAN fékk að slást í för með
nokkrum félögum úr
Surtseyjarfélaginu, er þeir
fóru út í eyna til að vinna ýmis
undirbúningsstörf undir
starfsemi sumarsins. Einn úr
hópnum, Karl Sæmundsson, sem
er þaulkunnugur Surtsey,
skrifar hér hugleiðingar um
eyjuna, sem byrjaði að rísa
úr hafi fyrir sjö árum, en er nú
orðið hið myndarlegasta land.
FÆÐING OG I)AUÐI þykja jafnan viðburðir. Þeir sein lifa,
staldra þá ef til vill við og leiða liugann að þessari tilveru
sem við hrærumst i. Einstaklingur verður til eða hættir að
vera til, hverl'ur samferðamönnunum. Við fæðingu kvikna
vonir um hinn nýja einstakling og ótal spurningar vakna:
Lifir hann? Er hann rétt
slcapaður ? Hvernig verður
hann þegar árunum fjölgar,
verður liann góður þegn og
nýtur fyrir land og þjóð? o.
s. frv.
Fæðing Surtseyjar er tví-
mælalaust mesta ævintýri,
sem núlifandi Islendingur
hefur orðið vitni að. Þar
voru stórkostleg öfl að verki,
þegar móðir náttúra tók fæð-
ingarhríðirnar og fæddi af
sér þessa litlu eyju úti í köld-
um álum Atlantshafsins. Það
var uppi fótur og fit, ekki
einungis í móðurlandinu,
heldur vakti þessi fæðing at-
hygli um allan heim. Menn
komu fljúgandi frá fjarlæg-
um löndum til þess að vera
vitni að þessari einstæðu
fæðingu. Myndir af athurðinum voru sendar með hraðhoð-
um heimsálfanna milli og lýsingar hárust á öldum ljósvak-
ans um gjörvallan hnöttinn. Svo einstæður þótti þessi at-
burður. Og þar mátti líta andstæðurnar í átökum í sinni stór-
kostlegustu mynd. Þar var eldur og vatn í hatrömmum átök-
um. Þar voru hinar sterku Öldur Atlantshafsins í átökum við
hið nýborna afkvæmi og reyndu að þurrka það út. Og eftir
að j>að var fætt og búið að ná fótfestu, voru átökin við björg-
in sem mynduðust við hraunrennslið. Og spumingar vökn-
uðu á vörum manna: Lifir hún? Verður liún áfram til eða
hverfur liún í liafið? Og jafnvel jarðfræðingar áttu erfitt
um svar, enda eru lífið og dauðinn duttlungafull.
En nú liefur j)essi sjö ára unglingur sannað tilveru sina.
Hún virðist rétt sköpuð, það er engin hætta á öðru í ríki
náttúrunnar; þar er samræmi í öllu. Þar eru fjöll og dalir
eins og vera ber i islenzku landslagi. Þar er hraun. Þar er
stöðuvatn og þar er falleg haðströnd með fínum sandi. Þar
er allt eins og j)að á að vera, enda hefur Surtsey ver-
ið eftirlætisbarn, sannkallað óskabarn jarðfræðinga og vís-
indamanna. Þar hafa, frá fæðingu liennar, alls lconar vís-
indamenn unnið við fjölj)ættar rannsóknir á eðli og háttum
unglingsins, hæði innlendir og erlendir menn. Margir hafa
fært henni góðar gjafir til þess að þessar rannsóknir megi
takast. Hún hefur einnig þegar orðið landi sínu til gagns og
sóma, þar sem hún hefur stuðlað að stækkun landhelginnar
og orðið mikil og góð landkynning. Svo er eitt sem ekki má
gleyma. Til þess að þjóna nútíma tækni i samgöngum þá sá
móðir náttúra fyrir sæmilegum flugvelli i Surtsey, mjög
21. tbi. vikaN 11