Vikan - 28.05.1970, Blaðsíða 21

á sömu leið fyrir honum við
báðar kosningarnar 1959, en
mjóu munaði um haustið, og
atkvæði þjóðvarnarmanna
gátu reynzt hinum flokkunum
dýrmæt aukageta, ef til kæmi.
Var og leitað af kappi eftir
þeim hak við tjöldin, en Al-
þýðubandalagið hreppti feng-
inn að lokum. Voru það sér í
lagi talin ráð bræðranna Finn-
boga Rúts og Hannibals
Valdimarssonar, sem lögðu
stund á að bjóða Gils Guð-
mundssyni uppreisn. Varð úr,
að hann erfði sæti Finnboga
Rúts í Reykjaneskjördæmi,
og heppnaðist sú tilraun ágæt-
lega, þegar á reyndi, þó að
tvísýn virtist í upphafi. Al-
þýðubandalagið jók fylki sitt
í kjördæminu og fékk 1969
atkvæði. Þar með var Gils
Guðmundsson orðinn alþing-
ismaður öðru sinni. Hann var
endurkosinn í Reykjaneskjör-
dæmi 1967 og slapp að kalla
við heimilisböl Alþýðubanda-
lagsins vegna ágreinjings
Hannibals Valdimarssonar.
Þrjózk seigla er ríkt ein-
kenni í fari Gils Guðmunds-
sonar. Vonbrigði þriggja kosn-
inga röskuðu engan veginn
sálarró hans, en lömúðu smám
saman þrek mannsins. Þjóð-
varnarflokkurinn bætti víg-
stöðu sína að mun í haust-
kosningunum 1959, er þing-
mönnum Reykjavíkur fjölg-
aði, en þá var Gils Guðnnmds-
son loks uppgefinn að berja
rokið. líins vegar langaði
hann á þing sem fyrr og tók
þess vegna boði Alþýðu-
bandalagsins um mannvirð-
ingar á Suðurnesjum.
Gils Guðmundsson er svo
ritfær, að hann hefur listræna
túlkun á valdi sínu, þegar
honum tekst bezt. Hann telst
og betur læs en nokkur ann-
ar alþingismaður og má sín
einnig mikils í kappræðum.
Gils undirbýr málflutning
sinn dyggilega og nýtur sín
öðrmn fremur í útvarpsum-
ræðum. Ahugamál hans eru
einkum atvinnuvegir landsins
og utanríkisstefna íslendinga.
Fjallar Gils um þau efni 'af
þrótti og mvndugleik, festu
og íhygli. Hann bregður aldrei
á leik í sókn eða vörn, en ber
sig að eins og sterkur maður
í reiptogi. Tillögur hans eru
jafnan rökstuddar og gagn-
rýnin sannvjörn og málefna-
leg, enda Gils raunsýnn og
drenglyndur og hefur aldrei
brigzl og öfgar í írannni.
Þróttur hans reynist hins veg-
ar allur í orðfæri og afstöðu.
Gils Guðmundsson er gæfur
og hagfara og minnir á björn-
inn, sem lætur fara notalega
um sig í lnðinu löngum stund-
um. Fólk hlustar gjarnan á
hann, og Gils hefur drjúg
áhrif, en beitir sér aldrei fyrir
byltingu annars staðar en í
ræðustóli. Hann leggur sitt-
hvað til mála, en á sjaldan
frumkvæði að athöfnum.
Styrkleiki hans er einlæg trú
á íslenzkt þjóðerni og íslenzka
menningu, og honum á Gils
traust sitt að þakka. Að öðru
leyti er frami hans tilviljun.
Honum lætur ekki að taka af
skarið og hlutast til um stór-
ræði.
Hannibal Valdimarsson átti
drýgstan þátt í því, að Gils
Guðmundsson komst aftur á
þing. Þó varð ekki úr sam-
vinnu af þeirra hálfu, er í odda
skarst í Alþýðubandalaginu
með Hannibal og Lúðvíki Jó-
sefssyni og Magnúsi Kjartans-
syni. Gils sat svo fast, að
Hannibal bifaði honum
hvergi, þegar hann gafst upp
á sálufélaginu við kommún-
ista og geystist brott. Hafa
margir undrazt, hvað Gils var
þungur rassinn í þeim svipt-
ingum. Enginn vænir hann þó
um heilaþvott eða mútur.
Ástæða þessarar tregðu er að-
eins sú, að Gils treystir sér
ekki út í þá uggvænlegu
óvissu, sem er Hannibal
Valdinmrssyni kjörið tækifæri
að sanna fífldirfsku sína í aug-
sýn alþjóðar. Auk þess er
kommúnistum lagið að kitla
þá hégómagirni, sem dylst í
fari Gils Guðmundssonar, þó
að hann leyni henni vendilega.
Skáka þeir honum ótæpt fram
eftir viðskilnað Hannibals og
Björns Jónssonar, og slíkt er
Gils meira að skapi en flesta
grunar. Lúðvík og Magnús
kunna líka vel að meta nota-
gildi þessa skyldurækna og
þrautseiga manns. Þeir eiga
ekki heldur kost á traustari
skildi en verju Gils Guð-
mundssonar.
Sumir ætlá, að Gils Guð-
mundsson sé daufgerður og fá-
látur af meðfæddu geðleysi,
en sú ályktun er fljótfær.
Skapríki hans er vissúlega
nokkurt, þó að lundarfar
mannsins teljist fremur í ætt
við vatnið, sem ýfist af
Framhald á bls. 48.
22. tbi. VIKAN 21