Vikan - 03.12.1970, Blaðsíða 19

heyrði og árangurinn lét ekki á sér
standa: skömmu síðar var Strasser-
börnunum boðið til hirðarinnar og
látin syngja fyrir hana og Prússa-
drottningu sérstaklega. Hirðfólkið
varð stórhrifið. Þetta skeði nálægt
1830.
En þótt sálmurinn bærist víða um
Ipnd voiju höfundar hans ennþá
óþekktir. Það var ekki fyrr en 1854,
að af halfu konunglegu hirðkapell-
unnar í Berlín var farið að safna
upplýsingum um Mohr, Gruber og
söng þeirra.
Þá hafði Mohr þegar legið í gröf
sinni í sex ár. En smámsaman tókst
að ná saman meginatriðunum úr
ævisögu hans. Hann var fæddur af
fátækum foreldrum I Salzburg 1792.
Móðirin var prjónakona, faðirinn
skotliði í hernum og heldur laus í
rásinni. Joseph Mohr hlaut sína
fyrstu skólun hjá kirkjunnar mönn-
um og vann síðan sjálfur fyrir skóla-
göngu sinni með söng og hljóðfæra-
leik. 1815 hlaut hann prestvígslu og
starfaði síðan sem aðstoðarprestur í
ýmsum sóknum Austurríkis.
Joseh Mohr var mikið gefinn bæði
fyrir Ijóð- og tónlist. Hann var mjög
lífsglaður, nokkuð bráðlyndur og
fremur barnslegur. Þrátt fyrir óvirðu-
legt ætterni og stranga stéttaskipt-
ingu þeirrar tíðar leit hann á sjálfan
sig sem frjálsan mann og engum
háðan. Það viðhorf kom illa heima
við smekk prestanna, sem hann
starfaði hjá, enda leið aldrei á löngu
áður en þeir flæmdu hann frá sér.
1817 kom hann til Oberndorf, en þá
var Gruber orgelleikari í St. Niklas-
kirkjunni og auk þess kennari við
skóla í Arnsdorf, þorpi þar í grennd.
En ekki varð Joseph Mohr mosa-
vaxinn þar heldur, því að ekki leið
á löngu áður en aðalsálusorgari
staðarins fann þessum aðstoðarpresti
sínum flest til foráttu og klagaði
hann fyrir kirkju- og skólaráði. Kvað
hann Mohr byrja kristindómsfræðslu
sína með því að rífa í hárið á nem-
endum og löðrunga þá. Auk þess
gengi hann um götur með langa
tóbakspípu og peningapyngju hang-
andi utanklæða eins og smástrákur.
A kvöldin sæti hann við drykkju,
spil og hljóðfæraslátt á veitingahúsi.
Þar var hann einmitt vanur að slá
gítarinn, sem Heims um ból var leik-
ið á í fyrsta sinn. Þann gítar átti
Joseph alla ævi — hann er nú
gevmdur á safni í Hallein.
í kvörtunarbréfi prestsins stóð
ennfremur að Mohr væri maður létt-
úðugur og iðkaði kvennafar. Hann
forsómar hlutverk sitt sem sálusorg-
ari og skemmtir sér í staðinn, sagði
prestur. Ennfremur er hann hroka-
fullur og veit ekki hvað auðmýkt
er. Að öllu levti er hann hinn óprest-
legasti, lauk sóknarpresturinn máli
sínu og fór fram á að aðstoðarprest-
urinn yrði færður á nýjan stað. Og
það var gert.
Fn á þessu tímabili hafði Gruber
orðið nánasti vinur hans, og Gruber
Framhald á bls. 98
VIKAN-JÓLABLAÐ 19