Vikan - 03.12.1970, Side 24

Hefur heimurinn
farið batnandi eða
versnandi
síðastliðinn
áratug
'p
Spurningu þessari maetti víst bæði svara játandi og neitandi með jafnmiklum
rökum — eða bara svara henni út úr eða alls ekki. Hinn almenni borgari á
Vesturlöndum býr í dag við margskonar þægindi sem faraóar Egypta og
keisarar Rómverja hefðu öfundað hann af — en ef almúgamenn þeir er
þjónuðu undir þá Ramses og Sesar mættu Ifta upp úr gröfum sínum og
kynnast kjörum almúgamanna í vanþróuðu ríkjunum, er hætt við að þeir
sæu ekki margt til að öfundast yfir. Maðurinn er farinn að fikra sig út í
himingeiminn og hefur meira vald á umhverfí sínu en nokkru sinni fyrr,
og því valdi beitir hann þannig að margir spá heimsendi innan fárra ára.
Því hefur iafnvel verið slegið fram að hæpið sé að „siðmenning" vor lifi
af þann áratug, sem nú er að ganga í garð.
En hvaða skoðanir sem menn hafa á heiminum og framtíð hans, þá fer
ekki milli mála að áratugurinn sem nú er á enda er á margan hátt svo
merkur að hliðstæður hans munu ekki finnanlegar í sögunni. Okkur þótti
því fróðlegt að heyra svör nokkurra málsmetandi Islendinga við spurning-
unni: Telur þú að heimurinn hafi farið batnandi eSa versnandi síðast-
liðinn áratug?
KARL SIGHVATSSON, TONLISTARMAÐUR:
Fyrsta skilyrSið að bæta sjálfan sig
Ég tel mér ekki fært að fullyrða
nokkuð um hvort heimurinn hafi
batnaS eSa vernsaS síSustu t(u árin,
en hinsvegar vona ég að ég sjálfur
24 VIKAN-JÓLABLAÐ
DR. BJÖRN BJÚRNSSON, PRÓFESSOR:
Heimurinn kaus Barrabas
hafi farið batnandi, því aS fyrsta
skilyrSið til aS umhverfið og heim-
urinn batni er aS maður bæti sjálf-
an sig. ÍX
Spurningar eru til margra hluta
nytsamlegar, og þá einkum til þess
aS vekja nýjar spurningar. Án spurn-
inga hefSi aldrei orSið til nein menn-
ing, og hættum viS að spyrja er
menningin dauS. Mikið veltur á,
þegar spurt er, aS spurningin, eSa
einstök atriði hennar séu einhlít, ef
á annaS borð er óskaS eftir einhlftu
svari. Við tölum um fánýtar spurn-
ingar, þegar svo margt er á huldu
um innihald þeirra, að svörin geta
vart orðið mikiS annaS en getsakir.
í fljótu bragSi virðist mér spurning-
in, sem hér er til umræSu, vera næsta
fánýt. Það er t.d. mjög á huldu,
hvað átt er við, þegar viS í daglegu
máli tölum um „heiminn". Stundum
er átt við jarSarkúluna, sbr. HEIMS-
INS höf, og er sú merking nokkuS
einhlít, en stundum, og sennilega
oftar, tölum viS um heiminn nánast
í merkingunni „lífiS á jörSinni".
Mun fleiri atriSi verða þó á huldu,
ef manni er gert aS leggja á þaS
hlutlægt mat, hvort heimurinn hafi
fariS batnandi eSa versnandi. Ég get
aS vísu haft persónulega skoSun um
það efni, en ég get ekki ætlað öSr-
um að vera sömu skoðunar. Til þess
aS svo mætti verSa, þyrfti aS vera
fyrir hendi almennt, viðurkennt maf
á góSu og illu ásamt sameiginlegum
þekkingargrundvelli varSandi ástand
og horfur í heiminum, sem meta
skal. Nú fer því mjög fjarri, aS
þessi skilyrði séu fyrir hendi. Einn
horfir á tæknilegar framfarir og sér
í fyrsta spori mannsins á öSrum
hnetti framfaraspor fyrir mannkyniS
allt. Oðrum verSur á sömu stundu
litiS í aSra átt og verSur vitni aS
því, að Ktið barn stígur sín fyrstu
spor inn í eilífðina, heltekið af
hungri. Hefur heimurinn farið batn-
andi á þessu augnabliki eða versn-
andi? — Fjölmargar hliSstæSur mætti
nefna, en útkoman verSur ætíS sú
sama, þaS er á einskis manns valdi
aS gera upp reikningana um betri
eSa verri heim.
Er þá spurningin alls endis fánýt?
Fjarri fer því. ÞaS eitt, aS viS spyrj-
um spurninga af þessu tagi, og það
gerum viS gjarnan á tímamótum,
við áramót, við áratugaskipti, við
aldamót, segir okkur ýmislegt um
okkur sjálf, sem viS skyldum ekki
vanmeta. Öll vildum við hafa gengiS
götuna fram um veg til GÓÐS, okk-
ur DREYMIR um betri heim. Undan-
skiliS er, aS á bak við spurninguna
um farinn veg búa efasemdir um
göngu okkar til góSs, og þaS er
ekki af hendingu, aS okkur virðist
nærtækast að grípa til líkingar
draumsins, þegar við komum orSum
að hugleiðingum okkar um betri
heim.
Þegar allt kemur til alls, er spurn-
ingin um betri eða verri heim spurn-
ingin um okkur sjálf. Hef ég orSið
betri á siSast liðnum áratug en ég
var sem ómálga barn í vöggu? Svari
hver fyrir sig.
Jesús Kristur lét svo um mælt við
víðfræga yfirheyrslu, að ríki hans
væri ekki af þessum heimi. Sér-
hverju ríki fylgir vald. Vald hans er
fólgið í fullkomnum kærleika, og
hann gerðist samferSamaður okkar
til þess aS við mættum eignast hlut-
deild í þessu valdi. Heimurinn kaus
Barrabas. í bráSum tvö þúsund ár
höfum viS reynt aS fá dæmiS um
betri heim til þess aS ganga upp án
þess aS reikna meS nálægS GuSs,
án þess aS þora að horfast i augu viS
sannleikann um okkur sjálf. — Er
ekki mál aS linni?