Vikan - 14.01.1971, Blaðsíða 7

r FULLRI ALVÖRU
VAR BRKBIZT NNISKJOTTIII?
Ofneyzla eiturlyfja er eitt
þeirra vandamála, seni mest
voru rædd á nýliðnu ári uni
allan heim. Vandamálið er
engan veginn nýtt af nál-
inni. Það liefur fylgt mann-
kyninu langa hríð. En ný
og lítl rannsökuð lyf hafa
komið til sögunnar, náð
skjótri úthreiðslu, sérstak-
lega meðal ungs fólks, og
skapað geigvænlegt vanda-
mál. Baráttan gegn þessum
nýju lyfjum var erfiðleik-
um bundin í fyrstu, þar sem
ekki var hægt að sanna með
óyggjandi rökum, að lyfin
væru eins háskaleg og and-
stæðingar lieirra vildu vera
iáta. Úr þessu varð tilgangs-
lausl karp. Menn skiptust i
tvo hópa; annars vegar þá,
sem álitu lyfin skaðlaus, og
liins vegar þá, sem töldu
þau lifshættuleg. Góðu lieilli
þarf nú ekki lengur að deila
um þetta liöfuðatriði. Á
miðju síðastliðnu ári lágu
fvrir vísindalegar í-annsókn-
ir í Bandarikjunum, sem
sýndu og sönnuðu, að öll
eru þessi lyf vanahindandi
og stórhættuleg, og þau
sterkustu, lieroin og LSD,
leiða til dauða neytandans
á örfáum árum.
Fyrir réttu ári komust
eiturlyf skyndilega á dag-
skrá hér á landi. Tilefnið
var viðtal, sem hirtist liér i
Vikunni við kunna ungl-
ingahljómsveit, þar sem fé-
lagarnir kváðust hafa neytt
eiturlyfja. Hér var vissu-
lega um líðindi að ræða,
þótt ekki væru þau góð. En
viðhrögð manna við þeim,
sérstaklega hinna fullorðnu,
voru hýsna lærdómsrík.
Merin fylltust Iieilagri reiði
i garð blaðsins fyrir að
voga sér að hirta slik um-
mæli. Hreinskilin afstaða
til viðkvæms máls var lal-
in skaðleg á þeirri forsendu,
að hún vekti athygli á eit-
urlyfjanautn og ungling-
arnir mundu óðir og upp-
vægir vilja taka sér átrún-
aðargoðin til fyrirmyndar.
Hins vegar voru viðhrögð
uuga fólksins sjálfs alll
önnur: Það tók höndum
saman og hóf herferð gegn
neyzlu eiturlyfja. Herferð-
in fór vel af slað, fjöhniðl-
ar ræddu við unga fólkið,
og málið var efst á baugi i
nokkrar vikur. En síðan
ekki söguna meir. Umræð-
ur um málið féllu niður og
árið leið, án þess að minnzt
væri á það að nokkru
marki. Ekki var vitað um,
að af opinberri hálfu væri
neitt gert til að verjast vá-
gestinum. Margir ypptu
öxlum og héldu því fram,
að herferðin hefði veríð
óþörf með öllu. Eiturlyfin
hefðu ekki borizt hingað til
lands að neinu verulegu
leyti, og vandamálið því
alls ekki fyrir hendi.
Betur að satt liefði ver-
ið, má scgja nú að ári liðnu.
í haust tóku fregnir að ber-
ast, sem bentu eindregið til
þess, að herferðin hefði
verið nauðsynleg. Skoðana-
könnun í tveimur mennta-
skólum höfuðborgarinnar
leiddi í Ijós uggvænlega
niðurstöðu. Og loksins
gerðisf atburður, sem
vakti almenning af værum
blundi: Ungur maður var
handtekinn fyrir óleyfilega
sölu á LSD. Síðustu daga
ársins kunngerði lögreglan
ennfremur, að hún hefði
sent menn til að kynna sér
eiturlyfjamál á Norður-
löndum. Var skorað á al-
menning að liðsinna lög-
reglunni til að stemma stigu
við frekari úthreiðslu eitur-
lyfja hér á landi.
Það er vissulega gleði-
legt, að liafin skuli vera
raunveruleg barátta gegn
eiturlyfjum hér á landi. Eií
hefði ekki mátt bregðast
við eins og nú er gert ári
fyrr? Er ekki vænlegast til
árangurs að laka i taumana
Karl Evang, yfirmaður heilbrigðis-
eftirlitsins í Noregi, hefur rannsak-
að eiturlyfjamál náið. Hann segir
m. a.: „Marijúana og hass mundu
eyðileggja allt samlíf og leggja at-
vinnuvegi Norðurlandanna í rúst,
ef þessi eiturlyf væru notuð í sama
mæli og tóbak og vín í þessum
löndum“.
nógu snemma og glima við
vandann þegar á byrjunar-
stigi? Vitneskju um eitur-
lyfjaneyzlu liér á landi
skorti ekki. Og hún kom
ekki frá ofstækisfullum
nöldurseggjum, sem telja
æskuna óalandi og óferj-
andi og fjöregg þjóðarinn-
ar i tröllahöndum. Hún
kom frá unga fólkinu
sjálfu.
Danir ypptu of lengi öxl-
um og áttuðu sig ekki, fyrr
en vandamálið var orðið
illviðráðanlegt. Vonandi
verður ekki hið sama uppi
á teningnum hér á landi.
G. Gr.
2. tw. VIKAN 7