Vikan - 06.09.1973, Síða 11

t■Jxtsí,
'Alniriv,
\Luxem
hMaZ\ Virton
\s>
LMunor
• ' • -»•_
.AON ywv/«vi
rpouiltcux
£nm,fi»v*
MVl£<wurF\
Tompitgne
l/ía
Vfitrrir "
[Jeiitm
Sanu<i'
Rtttin
^Keims

.LON5
hampaæne 'i
Vitrýntm
r\ r/ancy <
fDulrij
Orð Fersens eru skýr og ákveð-
in rétt eins og hann væri að til-
kynna brottfarartima flugvélar á
alþjóðaflugvelli á tuttugustu öld-
inni.
Hjólin fóru að snúast. Mennirn-
ir, sem Bouillé hafði skipað til að
vera í Pont-Sommevesle, fengu
skipun um að vera til staðar þar
um hádegisleytið þann tuttugasta
og fyrsta til þess að vera viðbúnir
komu konungshjónanna um hálf
þrjú leytið.
Allan mánudaginn 20. júní 1791
gekk lifið i Tuilerihöllinni i Paris
sinn vana gang. Konungurinn var
að störfum i skrifstofunni, sem
hann hafði til umráða, þar sem
hann tók á móti mörgum fulltrú-
um þjóðþingsins. Drottningin fór
til messu klukkan ellefu og krón-
prinsinn var að leik i garðinum.
En einn eftir annan gqrðust at-
burðir, sem áttu eftir að hafa ó-
fyrirsjáanleg áhrif á flóttann.
Klukkan eitt sendi Marie Anto-
inette eftir Léonard hárgreiðslu-
meistara sinum og fékk honum
bréf, sem hann átti að færa her-
toganum af Choiseul i húsi hans
við rue d’Artois....
Choiseul ruglaði Léonard i rim-
inu svo aö þessi siblaðrandi mað-
ur varð einn þýðingarmesti
hlekkurinn ikeðjunni, sem orsak-
aði það, að flóttatilraunin mis-
tókst. Hlutverk hans var i raun-
inni ekki annað en fara með
skartgripaskrin drottningarinnar
til Montmédy svo að hún gæti bor-
ið viðeigandi skartgripi kvöldið
eftir, þegar konungurinn klæddist
einkennisbúningi sinum i Mont-
médy.....
Siðdegis fór Fersen til Tuileri-
hallar til þess að ráðgast við kon-
ung og drottningu. Þaö varö að
samkomulagi milli þeirra, að ef
eitthvað gengi úrskeiðis færi Fer-
sen til Brussel og reyndi að fá að-
stoð þjóðhöfðingja álfunnarvið að
koma Frakkakonungi aftur til
valda. Taugar Marie Antoinette
voru komnar að þvi að bresta.
„Hún grét mikið”, skrifaði Fer-
sen einfaldlega i dagbók sina.
Konungurinn fór með Sviann á af-
Flóttaleiðin frá Paris til Varenn-
es eins og hún er sýnd á frönsku
korti frá 18. öld.
„Hún grét mikiö”, skrifaði Axel i
dagbók sina eftir heimsókn sina i
Tuilerihöllina daginn, sem flótt-
inn var hafinn.
vikinn stað og sagöi: „Monsieur
de Fersen, hvað sem kann að ger-
ast skal ég aldrei gleyma þvi,
sem þér hafið gert fyrir okkur”.
Axel.fór úr höllinni á minútunni
klukkan sex og flýtti sér til húss
sins við rue Matignon. Hann átti
annasamt kvöld fyrir höndum.
Vagninn, sem flytja átti konungs-
hjónin til Montmédy, var allt of
stór og klunnalegur til þess að
hægt væri að aka honum I grennd
við Tuilerihöllina og þess vegna
var honum ekið út úr Paris til
Metz. Þangað ætlaði Fersen siðan
að aka flóttafólkinu i venjulegum
vagni, klæddur eins og ekill.
Lausn vandamálanna, sem sköp-
uöust vegna þess að útvega þurfti
vagna og hpsta, krafðist þess að
trúa þurfti þremur mönnum til
viðbótar fyrir leyndarmálinu.
Þessir þrir menn hétu Malden,
Moustier og Valroy, nöfnum sem
Dumas hefði eins getað gefið
söguhetjum sinum. Ævintýra-
blærinn, sem er á þessum nöfn-
um, eykst enn séu lesnar um þá
lögregluskýrslur, sem varðveitzt
hafa. Moustier var svo hávaxinn
að fólk staönæmdist á götunni til
þess að horfa á hann. Hann var
„glaseygður og fölleitur” og hafði
flókinn skeggbrúsk á hökunni.
Hann var svo nærsýnn að hann sá
tæpast niður á tær sér. Valroy var
svo áttavilltur að hann, eins og
hann viðurkenndi seinna, fann
ekki götuna, sem lá frá Tuileri-
höllinni til Palais Royal. Allir
höfðu þessir þrir menn veriö i lif-
verði konungsins og voru trúir og
tryggir konungssinnar. Þegar
konungurinn tjáði þeim hvert
hlutverk þeim væri fólgið og
sagði: „Auðna okkar er i höndum
ykkar”, urðu þeir djúpt snortnir
og fórö að gráta. Lúðvik XVI. var
að visu daufgerður en hann hlýtur
að hafa komizt við af að sjá kjökr-
andi hermennina, sem hann trúði
fyrir auðnu sinni.
Jafnvel þó þessir þrir menn
væru ekki vel færir um starf sitt
voru þeir nauðsynlegir til þess að
áætlun Bouillés fengi staðist.
Einn þeirra —' Valroy —- átti að
fara á undan flóttafólkinu og sjá
um að hafa til taks óþreytta hesta
Lúðvik XVI. þakkaöi Fersen með
þcssuni orðum: „Monsieur de
Fersen, hvað sem fyrir kann að
koma skal ég aidrei gleyma þvl,
sem þér hafiö gert fyrir okkur.
til þess að spenna fyrir vagninn.
Annar átti að aka vagninum og sá
þriðji átti að hafa auga með veg-
inum, bæði sem framundan var
og eins að fylgjast með þvi, hvort
veitt væri eftirför.
1 flóttaáætluninni var gert ráð
fyrir þvi að Marie Antoinette
ferðaðist i gervi Madame de
Flóttinn til Varennes. Þannig leit
vagninn, sem notaður var til flótt-
ans, út.
Korff ásamt tveimur stúlkubörn-
um. Þess vegna var krónprinsinn
klæddur eins og átúlka. Með I
ferðinni var þjónn (konungur-
inn), herbergisþerna og barn-
fóstra. Um ellefuleytið að kvöldi
tuttugasta júni var börnunum
laumað út um bakdyr á garðin-
um, þar sem Fersen beið þeirra.
Konungur og drottning urðu að
ganga opinberlega til sængur áö-
ur en þau gætu klæðzt dulargerv-
um sinum og læðzt i gegnunv
göngin, sem láu til Place du petit
Carriusel, þar sem Fersen og
börnin biðu i litlum vagni.
Seinkun varð þegar i byrjun,
vegna þess að Marie Antoinette,
sem ekki var vön að vera fylgdar-
laus á ferli úti við, villtist. Það tók
hana meira en hálftima að finna
vagninn og dýrmætur timi hafði
tapazt. Hefðu þau komiö hálfum
klukkutima fyrr til Varennes,
hefði flóttinn að öllum likindum
tekizt. Þetta voru fyrstu en ekki
siðustu mistökin, sem urðu til
þess að flóttatilraunin fór út um
þúfur. Annar hálftimi tapaðist við
það að Fersen tók á sig krók til
þess að ganga úr skugga um, aö
stóri vagninn hefði farið úr borg-
inni samkvæmt áætlun. Og klukk-
an var að verða hálf tvö, þegar
vagninn loks fór i gegnum Porte
Saint Martin og var utan borgar-
hliðanna.
En þar beið ógæfan þeirra lika.
Moustier hafði tekið fyrirmælin
um að leyna vagninum svo alvar-
lega, að erfiðlega gekk að finna
hann. Næturmyrkrið, sem átti að
hjálpa til við flóttann, varð nú til
trafala og þriðji hálftiminn leið
áður en þeim tókst að finna vagn-
inn og Moustier. Fersen hafði
snör handtök við að koma flótta-
fólkinu yfir i stærri vagninn og
stökk siðan upp i ekilssætið við
hlið Moustiers og hrópaði:
„ökum af stað og það hratt!”
Innan klukkustundar myndi
byrja að roða af degi og Paris
myndi vakna.
Framhald á bls. 36
36. TBL. VIKAN 11
■ V