Vikan - 19.07.1979, Blaðsíða 8

Textí: Jóhanna Þráinsdóttír.
fVARTAGULUÐ
NORÐURSJÚ
BLAÐAMAÐUR VIKUNNAR HEIMSÆKIR OLÍU
BÆINN STAVANGER
Fátt hefur farið verr með efnahag
hinna vestrænu iðnrikja en orkukreppan
sem allt frá árinu 1973 hefur ógnaðafkomu
þessara landa. Þróunin hefur því eðlilega
orðið sú að leggja mikla áherslu á leit að
nýjum auðlindum og hefur fátt vakið meiri
athygli og umræður í því sambandi en olíu-
ævintýri Norðmanna. Og nú, þegar áætlað
er að leita olíu norðan 62° N. gerist sú
spurning ærið áleitin hvort við íslendingar
eigum kannski von á hlutdeild í þessu
ævintýri.
Blaðamaður Vikunnar var satt að segja
lítt kunnug t>essum málum er hún hélt til
ævintýralandsins sjálfs, Noregs, til að leita
sér upplýsinga um þau, enda hefur henni
ætíð staðið mikil ógn af öllu þvi sem flokk-
ast undir tækni. Og víst eru öll þessi risa-
mannvirki í sambandi við olíuleit og
vinnslu í Norðursjó ótrúlegt tækniævintýri
og ósjálfrátt læðist að manni sá grunur að
kannski sé manninum þegar allt kemur til
alls ekkert ómögulegt í viðleitni sinni til
velferðarbjörgunar.
Grein sú sem hér fer á eftir byggist á
viðtölum við Þórhall Fr. Guðmundsson,
tæknifræðing hjá Det Norske Veritas í
Osló, Egil Bergsager, forstöðumann
rannsóknardeildar Olíustofnunarinnar,
Arne K. Lervik, jarðeðlisfræðing hjá
Olíufélagi ríkisins og Per Erik Björklund,
blaðafulltrúa Philips Petroleum Company,
en þrjú síðastnefndu fyrirtækin hafa
aðalstöðvar sínar i Stavanger.
Því miður gefst ekki rými til að gera
þessu máli eins ýtarleg skil á síðum Vikunn-
ar og þessir sérfræðingar gerðu
blaðamanni, heldur skal hér stiklað á
aðalatriðum.
Vikan vill og færa þeim Páli Ásgeiri
Tryggvasyni, sendiherra í Osló, og tengda-
syni hans, Þórhalli Fr. Guðmundssyni, sér-
stakar þakkir fyrir frábæra fyrirgreiðslu við
nauðsynlega efnisöflun.
Tildrög ævintýrisins
Á árunum 1960-1961 kom í ljós að á
suðurhluta landgrunns Norðursjávar,
undan ströndum Englands og Hollands, er
að finna allþykk setlög. 1 sambandi við
líkur á olíu eru setlögin langsamlega áhuga-
verðust og jafnan talin ein af forsendum
þess að olía geti myndast og safnast fyrir.
Olía myndast af leifum örsmárra dýra og
plantna á sjávarbotni. Þessar leifar breytast
í olíu og gas á milljónum ára fyrir áhrif hita
og þrýstings, þegar þær smátt og smátt
grafast á meira dýpi.
Það var eðlilegt að álykta að fyrst setlög
væru á suðurhluta landgrunnsins i Norður-
sjónum gætu þau teygt sig yfir á norska
landgrunnið. Philips Petroleum Company
er fyrsta fyrirtækið sem fer fram á það við
Norðmenn að leita þar að olíu. Það var árið
1962. Síðar komu óskir frá öðrum
erlendum olíufélögum.
Norðmenn tóku strax upp þá stefnu að
veita engu einu olíufyrirtæki einkaleyfi til
leitar eins og Danir gerðu, heldur kusu þeir
að skipta landgrunni sínu í skika á milli
ýmissa fyrirtækja. Með því móti hugðust
þeir hafa meiri tök á yfirumsjón á
framkvæmdum og koma í veg fyrir að
erlend stórfyrirtæki næðu einokun á þessu
sviði.
Vorið 1965 var auglýst eftir umsóknum
á vinnsluleyfi á fyrstu skikunum sem
opnaðir voru. Vinnsluleyfi á 78 skikum
8 Vikan 29. tbl.