Vikan - 04.12.1980, Blaðsíða 21

samdi „Padre Padrone”. Sagan er
nokkuts konar sjálfsævisaga og segir frá
erfiðri æsku Gavinos. Faðir hans fór
með hann eins og þræl. Fimm ára
gamall var Gavino sestur á skólabekk en
hann var þar ekki lengi. Faðirinn réðst
inn í skólastofuna og hrifsaði soninn af
skólabekknum, um leið og hann sagði:
„Ég á sjö börn og tólf kindur. Og við
þurfum að eiga magafylli." Gavino átti
að gæta hjarðarinnar í fjallshliðunum.
Barnið fékk þriggja mánaða stranga
þjálfun í þvi að takast á við náttúruna.
Eftir það gat Gavino annast hjörðina og
varið hana fyrir eiturslöngum og
þjófum.
1 ' "m • r
i É I Æt % jfi.
Þessari forneskjulegu veröld hjarð-
lífsins lýsti Gavino á einstaklega
mergjuðu en jafnframt nærfærnislegu
máli. „Langsoltinn” vann hann við
þessa sögu I þrjú ár, og hún hefur nú
verið þýdd á 20 tungur.
Eftir þær viðtökur sem skáldsagan og
kvikmyndin hlutu hafa margir aðkomu-
menn heimsótt Gavino í þorpið Siligo.
En vinirnir frá bernskuárunum, sem
þurfa aðeins að ganga yfir götuna, líta
hins vegar ekki inn. Þeir þóttust þekkja
sjálfa sig í „Padre Padrone" og sneru
skömmustulegir og svekktir við honum
baki. Gagnvart þeim er Gavino Ledda
orðinn ókunnur maður. Flann er orðinn
fangi menningar sem hann ávann sér
með kreppta hnefa, samanbitnar tennur
og tárin í augunum. Þessi fyrrverandi
hjarðsveinn kennir nú málvisindi við
háskólann I Sassari.
Af annarri skáldsögu þessa sonar
sardínskrar örbirgðar má ráða að hann
hvorki vill né getur hafnað uppruna
sínum. Viðfangsefnið og málfarið eru
runnin af bændamenningunni, þangað
sækir Gavino kraft.
„Mál sigðarinnar” — en það er nal’n
nýju skáldsögunnar — fjallar um hjarð-
sveininn Gavino, sem fær að fara í
menntaskóla i Róm. Flann vinnur svo
fyrir málvísindanámi með því að kenna i
Salerino. Nemendumir eru piltar úr
finum fjölskyldum og hann ræður
aðeins við þá með þvi að beita bar-
smíðum. Hnefarétturinn veitir honum
ánægju og sjálfstæðiskennd.
Að loknum fyrrihlutaprófum neyðist
Gavino til að snúa aftur til Siligo veikur
af magasári. Móðir hans annast hann.
Þótt hann sé í sjúkraleyfi ásækja hann
hræðsluköstin frá bernskuárununt.
Aldraður faðir hans snýr aftur frá hjarð-
gæslunni og þegar járnbryddir hælarnir
á skóm hans skella á steingólfinu fyllist
sonurinn angist. Gavino óttast að faðir
hans öskri eins og fyrr: „Út með þig. Sá
sem ekki vinnur étur ekki heldur og fær
ekki aðbúa hér.”
Fyrst eftir að „Padre Padrone" kom
út yrti faðir Gavinos ekki á hann í átján
mánuði. En hann gaf sig þegar sonurinn
keypti sér fyrir ritlaunin húsið sent
stendur andspænis foreldrahúsinu. Og
nú hefur hann áhyggjur af að heims-
frægðin stígi syninum til höfuðs.
Honum finnst Gavino drekka of mikið.
Með rauðvinsdrykkju reynir Gavino
að eyða einmanaleikanum sem hann
verður að þola í heintaþorpinu. „Ég
reyni að sækja lifskraft til jarðarinnar.
sem hefur gefið mér bækur ntinar," segir
hann. Auk hússins keypti Gavino 18
hektara jörð fyrir þær 75 milljónir gkr.
sem hann fékk í fyrstu útborgun fyrir
„Padre Padrone". Þegar „einmana
leikinn nær yfirtökununt við ritvélina"
grípur hann sigð í hönd og heldur út að
ólífutrjánum. Vinnan á jörðinni gerir
honum gott og róar hann.
Gavino Ledda vill bæði vera bóndi og
rithöfundur. „Ég gef jörðinni aftur
bækurnar, með því að rækta hana og
hirða," segir hann og svört Raspútin
augun og mjósleginn likaminn Ijá
orðunum sannfæringarkraft.
Gavino skrifaði um lif sitt. til að
„hjálpa þjóð sem aldrei hefur lært að tjá
sig”. Þessi þjóð launaði honuni með þvi
að gera hann „að villuráfandi
sauðkind”.
Höfuðástæðan er að niati Gavinos
„bölvuð kvikntyndin”. Það voru þeir
Vittorio og Paolo Taviani sem
leikstýrðu kvikmyndaútgáfunni af
„Padre Padrone”, en hún hefur ekki
hlotið náð fyrir augum Gavinos Ledda.
„Meiningin i skáldsögunni er rangfærð i
kvikmyndinni. Höfuðgallinn var sá að
hlutirnir eru ekki gerðir skiljanlegir. Það
átti að vera skiljanlegt að hrottaskapur
feðra okkar átti að undirbúa okkur fyrir
hörð lögmál lífsins á þessari fátæku
eyju.
Harka feðranna er ástarjátning, en
það getur aðeins Sardiniubúi skilið.
Kvikmyndaleikstjórarnir frá Toskana
ætluðu fyrst og fremst að búa lil lista-
verk og þá skipti sardínskt innihald litlu
máli."
Sökum þessa ætlar Gavino sjálfur að
stjórna kvikmyndun annarrar skáldsögu
sinnar. Hann vinnur núna að gerð
kvikmyndahandritsins ásamt Mariellu
Corbinello, heimspekinema sem hefur
unnið við kvikmyndir. „Sjálfur ætla ég
að leika aðalhlutverkið”, segir Gavino.
Tekur hann sér ekki of mikið fyrir
hendur? Gavino Ledda svarar hlæjandi:
„Hvað hefðu menn sagt fyrir fimm
árum hefði ég fullyrt að ólæs fullorðinn
maður gæti orðið dósent i l
háskóla og metsöluhöfundur?" Li
49. tbl. Vikan XI