Vikan - 16.08.1984, Qupperneq 51

sjálf gengið í gegnum. Það er
mikill lækningamáttur fólginn í
því að vera sjálfur virkur og
lækna og sprauta aðra í stað þess
að vera þolandinn. Mörg börn
þurfa að sprauta vini og vanda-
menn vel og lengi áður en þeim
rennur reiðin eftir erfiða stund hjá
lækninum. Þau eru ánægð þegar
foreldrarnir kveina og „finna til”
vegna þess að þá geta þeir fundið
til eins og bamið gerði og skilið
það betur á eftir.
Bækur um börn á sjúkrahúsi
geta einnig haft mikla þýðingu.
Börn eiga oft auðveldar með að
tala um eigin tilfinningar þegar
þau setja sig í spor barnsins í bók-
inni og gefa um leið foreldrum og
þeim sem um það hugsa mikil-
vægar upplýsingar um hvernig
þau hugsa og skynja það sem
gerist.
Leir, litir og teikniblokk eru á
sama hátt mikilvæg hjálpargögn
fyrir barnið þar sem það getur
óhindrað tjáð sig. Oft má sjá á
teikningum barna hvernig þau líta
á sjálf sig og um hvað hræðsla
þeirra snýst. Þá er tækifæri fyrir
þá fullorðnu að útskýra mis-
skilning sem einmitt er mjög
algengur hjá börnum með ríkt
ímyndunarafl.
Gefið barninu tíma
Það er mikilvægt að barnið fái
tíma, bæði til að undirbúa sig
fyrirfram en einnig til að fá útrás
eftir á. Böm eru ólík að skapferli
og tilfinningalegum viðbrögðum.
Sum bregðast hart við og eru fljót
að ná sér, önnur eru lokaðri og
þurfa langan tíma og athygli til að
sýna hvernig þeim líður.
Aðalatriðið er að neikvæðu við-
brögðin, reiöi og sárindi, fái að
koma fram. Þar geta foreldrar
barns hjálpað til með því að
hlusta, viðurkenna tilfinningar
barnsins og sýna því skilning. Ef
barn finnur að foreldrið fer sjálft
ekki úr jafnvægi og það getur
fengið að endurtaka og leika atvik
þegar það var hrætt verður
atvikið smám saman hættuminna.
Síðan getur bamið sjálft kannski
endurtekið hlutverk foreldris
gagnvart bangsanum, huggað og
látið hann vita að þetta verði allt í
lagi því að barnið muni gæta hans.
Foreldrar
eiga rétt á hjálp
Margir foreldrar tala um aö
þeir séu óöruggir eftir að sjúkra-
húsveru barns lýkur. Þeir hafa
samúð með baminu og finna oft til
sektar þegar þeir geta ekki linað
þjáningar þess. Þeir eru óöruggir
um hvernig rétt sé að bregðast
við. Oft verður heimilislífið erfitt
þegar barnið er mjög krefjandi og
foreldrar grípa oft til þess ráðs að
setja því ekki mörk eins og áður
heldur reyna að uppfylla óskir
þess. Þá er oft stutt í að barnið
stjórni of miklu á heimilinu og
fjölskyldumeðlimir verða reiðir
og ergilegir þegar barnið gengur á
lagið, vill ekki sofa eða borða þann
mat sem áður þótti ágætur o.s.frv.
Það er mjög eðlilegt að foreldrar
finni til óöryggis við þessar
aðstæður og þurfi á ráðgjöf að
halda. Erlendis er algengt að
foreldrum sé boðið upp á viðtöl við
sálfræðing í tengslum við sjúkra-
húsið þar sem barnið er. Þar er
undirbúningur heimkomu
barnsins ræddur.
Það getur einnig verið nauðsyn-
legt fyrir foreldra að leita til sál-
fræöings eða barnageðlæknis,
vegna þess að barn þeirra hefur
orðið fyrir áfalli, s.s. slysi eða
vegna þess að það hefur hvekkst
mjög vegna langvarandi sjúk-
dóms og sársaukafullra aðgerða.
Aðgangur að slíkri þjónustu ætti
að vera sjálfsagður réttur
foreldra og barna.
33. tbl. Vikan 51