Vikan - 04.09.1986, Qupperneq 9

Texti: Elín Bára Magnúsdóttir Mynd: Arna Kristjánsdóttir
Vímulaus æska:
Því fyrr því betra
I marsmánuði á síðastliðnum vetri var boðað
til almenns fundar foreldra í Reykjavík og ná-
grenni. Fundarboðendur voru SÁÁ, Lions-
hreyfingin á íslandi og Samtök foreldra- og
kennarafélaga grunnskóla. Markmið fundarins
var að ræða til hvaða aðgerða foreldrar geta
gripið gegn aðsteðjandi vá eiturlyfjanna. Kjör-
orð fundarins var Vímulaus æska - forvarnir
hefjast heima. En á fundinum voru síðan stofn-
uð foreldrasamtök með þessu sama heiti.
Samtökin eru nú að fara af stað með væntan-
lega starfsemi sína og verður fyrsti fundurinn
haldinn þann 20. september þar sem lagt verður
á ráðin hvað gera skuli á komandi vetri. Við
fengum Ómar Ægisson til þess að spjalla við
okkur um fyrirhugaða starfsemi samtakanna
en Ómar er starfsmaður þeirra auk þess sem
hann gegnir starfi fræðslufulltrúa hjá SÁÁ.
„Hugmyndin að stofnun þessara samtaka
fæddist hérna hjá okkur í SÁÁ. Við komumst
að raun um að það vantaði aðalhlekkina í for-
vörnum, foreldrana sjálfa. Við höfum verið með
fræðsluprógramm í skólunum og fundum að
mikil þörf var á að foreldrarnir sjálfir tækju
þátt í forvörnunum. Við teljum það vera grunn-
inn að öllu forvarnastarfi að foreldrarnir taki
þátt.“
Hver var aðdragandinn að stofnun samtak-
anna?
„Aðdragandinn að stofnun samtakanna var
sá að við fengum boð um ráðstefnu í Bandaríkj-
unum. SÁÁ sá um að senda fjóra fulltrúa
þangað, mig, Boga Arnar Finnbogason, Ragn-
heiði Guðnadóttur og Birgi Ásgeirsson sóknar-
prest. í Bandaríkjunum hafa álíka samtök náð
mjög góðum árangri. Við komum heim reynsl-
unni ríkari og ákváðum að stofna samtök. Það
fyrsta sem við gerðum var að boða til almenns
fundar og voru undirtektirnar mjög góðar. For-
eldrarnir spurðu mikið og virtust hafa mikinn
áhuga á þessu starfi. Þá vorum við með sjón-
varpsþátt í beinni útsendingu í maí þar sem
mönnum var gefinn kostur á að skrá sig í sam-
tökin. Og eins og menn muna skráðu sig hvorki
meira né minna en 8200 manns. Þessi þáttur
vakti mikla athygli. I honum voru viðtöl við
foreldra sem áttu krakka í fíkniefnum, foreldra
sem áttu krakka sem höfðu tekið sig á og ungl-
inga. Og svo fléttuðust skemmtiatriði inn í
þetta. Þetta var að mínu mati mjög góður þátt-
ur og við náðum tilgangi okkar því það var
mikið spjallað um þennan þátt eftir á.“
Eruð þið farin að móta einhverja stefnu-
skrá?
„Það er verið að vinna drög að lögum og
markmiðum samtakanna sem verða síðan borin
upp á stofnfundinum í september. Markmiðið
er að fá foreldrana til þess að vinna í þessum
málum. Foreldrarnir eru þeir aðilar sem tengj-
ast börnunum best og ættu að geta gripið inn
í ef eitthvað bjátar á. Og því fyrr því betra. Það
er mjög mikilvægt að foreldrar hafi gott sam-
band við börnin sín og fái til dæmis fræðslu
um uppeldi. Það er nefnilega svo skrítið að
foreldrar fá hvergi fræðslu um það hvernig
þeir eigi að ala börnin sín upp. Einnig vantar
alia fræðslu í sambandi við fíkniefni, áhrif
þeirra og afleiðingar."
- Nú eru þessi samtök í tengslum við SÁÁ,
en eru það ekki aðallega fíkniefnin sem eru
hættuleg fyrir unglingana?
• „Nei, áfengið er númer eitt. Þau byrja öll í
áfenginu og síðan leiðast þau út í önnur og
sterkari efni. Ég hef enn sem komið er engar
tölur í höndunum en það er yfirgnæfandi meiri-
hluti sem byrjar í áfenginu. Og þegar við tölum
um vímulausa æsku eigum við líka við áfengi.
Áfengi er mikið vandamál hjá unglingum í dag
og þau eru alltaf að aukast, vandamálin sem
tengjast kannabisefnum og amfetamíni. Neysl-
an eykst stöðugt og það er fyrst og fremst það
sem við foreldrarnir höfum áhyggjur af. Allir
þeir sem vinna að unglingamálum finna mikið
fyrir þessu vandamáli, eins og útideildin, ungl-
ingaráðgjöfin og Rauða kross heimilið. Þörfin
fyrir einhverjar aðgerðir er því vissulega mik-
il. Við leggjum áherslu á forvarnir; að byrgja
brunninn áður en barnið er dottið ofan í hann.“
Hvernig ætlið þið að virkja foreldrana í
þessu starfi?
„Foreldrar hafa mikið leitað til okkar hjá
SÁÁ og standa algjörlega ráðalausir gagnvart
vandanum. Þeir þekkja ekki einkennin og vita
ekki hvernig þeir eiga að bregðast við. Málið
er að virkja foreldrana og ég held að svona
foreldrasamtök geti breytt ansi miklu. Það við-
horf hefur löngum verið ríkjandi að lögreglan
eigi að gera eitthvað, SÁÁ, sérfræðingar eða
stofnanir. Foreldrar hafa viljað ýta þessu við-
horfi til hliðar og sagt: ábyrgðin er okkar. Við
höfum hugsað okkur að koma upp hópum bæði
hér í Reykjavík og úti á landsbyggðinni. Hóp-
arnir myndu síðan vinna saman að vandamál-
inu, fræðast um málið og leita úrbóta. Síðan
gæti hver hópur haft mótandi áhrif á aðgerðir
síns bæjarfélags því að foreldrahópar geta
miklu meira gert en bara eitt foreldri. Svona
hópur gæti einnig þrýst á forráðamenn í skólum
að hefja forvarnastarfið miklu fyrr en nú er
gert.“
36. TBL VIKAN 9