Vikan - 04.09.1986, Side 18

Umsjón: Sigrún Ása Markúsdóttir
Skiptar skoðanir
Ber að afnema tekjuskattinn?
í ár lagðist tekjuskatturinn með miklum þunga á skatt- hann ranglátur." „Tekjuskatturinn gerir flesta að há-
greiðendur. Mörgum þótti það súrt í broti, minnugir tekjumönnum,“ segja aðrir. „Hann ber að afnema." Enn
þess að Sjálfstæðisflokkurinn lofaði að afnema skattinn aðrir fara varlegar í sakirnar. Er afnám raunhæft?
ef hann kæmist í stjórn. Rennur ríkið á rassinn? Hvað kemur í stað tekjuskatts?
Tekjuskatturinn vekur úlfúð. „í skjóli hans maka Að þessu sinni skiptast nokkrir valinkunnir einstakl-
stóreignamenn krókinn,“ segja sumir, „þess vegna er ingar á skoðunum um tekjuskattinn.
Jóhanna Sigurðardóttir alþingismaður
„Tekjuskatturíim erfyrstog fremst launamannaskattiiE'
Meginástaeður þess að afnema ber
tekjuskattinn eru þessar:
1) Tekjuskatturinn er fyrst og
fremst launamannaskattur og nær
ekki því markmiði að vera tekju-
jafnandi. Að einhveiju leyti jafnar
hann þó tekjuskiptinguna inn-
byrðis milli launþega en alis ekki
þegar á heildina er litið.
2) Tekjuskatturinn leggst með
miklum þunga á tiltölulega lítinn
hóp, einkum launþega. Alagning
1986: 13% framteljenda greiddu
67% af tekjuskattinum.
3) Götótt skattkerfi og alls konar
ívilnanir, einkum til fyrirtækja og
einstaklinga í atvinnurekstri, leið-
ir til þess að stór hópur þeirra betur
settu sleppur með lítinn eða engan
tekjuskatt.
4) Gífurleg skattsvik (áætluð 6,5
milljarðar á árinu 1985) eru meðal
annars ástæða þess að skattar
lenda með meiri þunga á þeim sem
skilvíslega greiða sína skatta.
5) Tilhneiging stjómvalda til að
hækka beina skatta sem ekki mæl-
ast í vísitölunni (skattahækkunin
nú notuð til að halda niðri laun-
um).
6) Ástæða er til að ætla að tekju-
skatturinn hafi þau áhrif að vera
vinnuletjandi þegar stór hluti af
meðaltekjum launafólks lendir í
efsta skattþrepi.
Rökstutt skal nánar að hér sé
fyrst og fremst um launamanna-
skatt að ræða og að hann lendi
fyrst og fremst á launafólki með
miðlungstekjur. Ástæða er til að
ætla að hér sé um að ræða launa-
fólk með tiltölulegar lágar dag-
vinnutekjur en verulegur hluti
launanna fáist með mikilli eftir- og
Jóhanna Sigurðardóttir.
næturvinnu. Álagning 1985 er lögð
til gmndvallar þar sem ekki liggja
fyrir tölur fyrir yfirstandandi ári.
I efsta skattþrepi (tekjuskatts-
stofri yfir 400 þúsund á árinu 1985)
lentu 20 þúsund manns af tæplega
173 þúsund framteljendum eða um
11,5%. Greiddu þeir 64,8% af
álögðum tekjuskatti á árinu 1985
eða rúmlega 2,5 milljarða.
Tekjuskattsstofn 750 þúsund
eða meira:
Kvæntir karlar: 1841
Giftar konur: 30
Einstaklingar: 255
Einstæðir foreldrar: 19
Samtals 2145
Fleira skal hér tíundað til stað-
festingar því að tekjuskattur sé
fyrst og fremst launamannaskatt-
ur.
Ef litið er á álagningu fyrir árið
1986 vegna tekna 1985 kemur eftir-
farandi í ljós. Meðaltekjur laun-
þega voru rúmlega 351 þúsund
krónur á árinu 1985. Reiknuð laun
hjá sjálfstæðum atvinnurekendum
voru þá samkvæmt skattframtali
að meðaltali rúmlega 214 þúsund
krónur.
Ljóst er einnig að stór hluti
framteljenda, einkum sjálfstæðir
atvinnurekendur, geta í skjóli göt-
ótts skattakerfis ákveðið sjálfir
hvað greitt er til samfélagslegra
þarfa. Sama gildir um ýmsa þjón-
ustuaðila sem einhliða ákveða
gjaldskrár sínar og verðtaxta án
opinbers eftirlits og geta sjálfir
ákveðið bæði laun sín og tekjur og
hvað greitt er í sameiginlegan sjóð
landsmanna. Illa hefur einnig verið
búið að skattaeftirlitinu sem ekki
hefur haft aðstöðu til að halda
uppi virku eftirliti með flóknari
framtölum bæði fyrirtækja og ein-
staklinga í atvinnurekstri. Afleið-
ing þess er sú að skattaeftirlitið
beinist einkum að einfaldari fram-
tölum, það er launamannafram-
tölum, en á undanförnum árum
hefur einungis innan við 1% fram-
tala fyrirtækja og einstaklinga í
atvinnurekstri fengið ítarlega
skoðun hjá skattaeftirlitinu. Það
hefur enn aukið á tilhneigingu til
skattaundandráttar. Auk þess eru
skattsektir lágar og dómskerfið
seinvirkt í skattsvikamála.
Af því sem hér hefur verið lýst
er einsýnt að í tekjuskattinum felst
argasta óréttlæti og það ber að af-
nema hann, eins og Alþingi hefur
þegar ályktað.
Tekjuskattsstofn Fjöldi Tekjuskattur Hlutfall af álögðum tekjuskatti 1985
400-750 þúsund 17852 1868millj. 47%
750 þús. og yfir 2145 719millj. 18%
19997 2587 millj. 65%
18 VIKAN 36. TBL