Vikan - 04.04.1991, Blaðsíða 8

SYRGJENDUR SEGJA FRÁ
úsi væri hlíft við umtali um að sjúkdómurinn
gæti leitt hann til dauða. Ég er þess fullviss að
slíkt getur haft úrslitaáhrif því hugsunin er svo
sterkt afl.
- Segðu mér frá kynnum ykkar Magnúsar.
Við kynntumst ung og fórum að vera saman.
Ég var þá sextán ára og hann sautján ára.
Tveimur árum síðar eignuðumst við Ólöfu,
fyrsta barn okkar, síðan Brynhildi, þá Helenu
og síðast Magnús yngri.
- Hvenær komu veikindi Magnúsar i Ijós?
Magnús lenti í bilslysi árið 1964 og eftir það
kvartaði hann oft um verk í höfði en það var
ekki fyrr en tveimur árum síðar að veikindi
hans brutust út af fullum krafti. Á þeim tíma
Einína og Ólöf á góðri stundu aðeins mánuði
áður en Olöf lést svo skyndilega. Um hana segir
Einína: „Ólöf var sannkallað sólskinsbarn. Ég
held hún skilji eftir sig meira Ijós fyrir samferða-
menn sína en margir sem hafa lifað mun lengur.
bjuggum við á Austurgötunni í Hafnarfirði. Nótt
eina vaknaði ég við það að Magnús sparkaði
mér út úr rúminu og niður á gólf. Þegar ég ætl-
aði að spyrja hann hverju þetta sætti sá ég að
hann engdist sundur og saman í krampa og ég
náði engu sambandi við hann. Ég varð skelf-
ingu lostin og vissi ekki mitt rjúkandi ráð en
hljóp þó út til að komast í síma. f fátinu hringdi
ég í tengdamóður mína en hún kallaði strax
til lækni. Þegar læknirinn kom var kastið yfir-
staðið.
- Þetta hefur verið upphafið að löngu sjúk-
dómsstríði.
Já, svona byrjaði þetta og það var líklega
eins gott að við vissum ekki hvað var framund-
an. Eftir þetta fékk Magnús krampaköst í tima
og ótíma. Hann var lagður inn á sjúkrahús
snemma árs 1967 og þá er óhætt að segja að
hin eiginlega barátta hafi hafist fyrir alvöru.
Hann fékk margs konar sjúkdómsgreiningar
og þær voru vægast sagt oft hinar ótrúlegustu.
Fram að árinu 1973 var þetta eilífur barningur.
Hann fór í rannsókn eftir rannsókn og ekkert
marktækt kom í Ijós. Hann mætti stundum
ótrúlegri framkomu, það kom fyrir að hann var
vændur um að segja ekki satt og rétt frá. Sér-
staklega er mér minnisstætt þegar einn læknir
sagði við Magnús að það sem hann segði gæti
ekki staðist. Átti hann þá við að þegar Magnús
fékk krampaköstin þá fann hann að þau voru
að koma og gat sagt frá því. Læknirinn sagði
að enginn flogaveikur maður gæti slíkt og þar
af leiðandi gæti Magnús ekki verið að segja
sannleikann. Það var erfitt, eins og gefur að
skilja, að mæta slíkri framkomu og vitaskuld
varð a.'lt miklu erfiðara fyrir bragðiö. Við töluð-
um oft um það að við gætum komist í gegnum
hvað sem væri í lífinu fyrst við komumst í
gegnum þetta tímabil. Stundum hefur sótt að
mér sú hugsun að ef Magnúsi hefði verið trúað
betur og ef meiri vinna hefði verið lögð í að
finna hvað amaði að honum væri hann kannski
lifandi í dag.
- Leitaði Magnús sér lækninga erlendis?
Já, árið 1969 fórum við til Kaupmannahafnar
þar sem hann lagðist inn á sjúkrahús til rann-
sókna. Þá kom í Ijós að hann var með fyrir-
ferðaraukningu á stærð við títuprjónshaus í
heilanum.
- Áttu læknar hans hér heima ekki að fylgj-
ast með því hvort þetta stækkaði?
Jú, ákveðnum læknum var falið að gera það.
- Hversu veikur var Magnús orðinn þegar
þetta gerðist?
Hann var mjög veikur, fékk allt að átta
krampaköst á dag. Hann var á sterkum lyfjum.
Þurfti að taka þrettán lyfjategundir daglega til
að standa á fótunum.
- Var það þá sem Magnús komst í hendur
þess læknis sem stundaði hann síðan?
Það var árið 1973. Árin fram að 1973 voru
sannkölluð píslarganga og ótrúlega erfitt
tímabil. Sex ár, stöðugar rannsóknir, sjúkra-
húslegur, margs konar sjúkdómsgreiningar,
vantrú. Það var svo fyrir hjálpsemi Eiríks
Björnssonar, sem var heimilislæknir okkar, að
Magnús komst til Bjarna Hannessonar skurð-
læknis. Bjarni er ekki eingöngu góður læknir
heldur er hann einnig mikil manneskja og þótti
okkur það góð umskipti frá því sem áður var.
- Bjarni Hannesson hefur þá gert eitthvað í
málum Magnúsar.
Já, þegar Magnús kom til Bjarna var hann
að gefast upp. Hann var búinn að vera veikur
í mörg ár án þess að fá þá meðhöndlun sem
hann þurfti. Bjarni tók því það ráð að gera að-
gerð á honum og skoða hann þannig. Bjarni
útskýrði fyrir okkur að viss áhætta fylgdi slíkum
aðgerðum en við vorum sammála um að allt
væri betra en það sem á undan var gengið. í
aðgerðinni kom í Ijós að Magnús var með stórt
krabbameinsæxli undir litla heila. Ekki var unnt
að fjarlægja nema hluta æxlisins. Að lokinni
aðgerðinni fór Magnús í geislameðferð.
- Var útskýrt fyrir ykkur hvaða möguleika
Magnús hefði eftir aðgerðina?
Já, Bjarni sat lengi með mér og sagði mér í
smáatriðum hvað gæti gerst í hvora áttina sem
allt færi. Hann sagði okkur að það væru líkur á
því að þetta gæti tekið sig upp innan tveggja
ára.
- Hvernig varö ykkur við?
Við lifðum með þeirri vitneskju og vonuðum
það besta. Við vorum svo lánsöm að þessi tvö
ár liðu án þess að nokkuð gerðist og höfðum
því fulla ástæðu til að líta framtíðina björtum
augum.
- Nú hljóta þetta að hafa verið mjög erfið ár.
Hvað var það sem hjálpaði ykkur að komast í
gegnum þetta?
Magnús var alltaf bjartsýnn á að allt færi vel.
Hann var mikill baráttumaður og lét ekki bug-
ast þótt hann lamaðist, missti hárið og sletti til
fæti við göngu. Það var sama hversu veikur
hann var, honum var mikið í mun að missa
aldrei úr vinnu. Hann mætti alltaf, hvernig sem
honum leið. Þannig barðist hann áfram, hann
þjálfaði sig og æfði stöðugt. Það er ekki hægt
að lýsa þvf hvað hann var sterkur og hvað það
hefur mikil áhrif á mann að kynnast slíku. Mér
finnst fólk oft vera vanþakklátt þegar ég hugsa
til hans. Það hefur heilbrigðan Ifkama og allt til
að lifa fyrir en kvartar bara og kveinar. Það
gerði Magnús aldrei. Ég fann minn styrk aftur á
móti í því að hugsa til þeirra sem áttu við meiri
erfiðleika að stríða en við og þakka fyrir það
sem við áttum. Það hafði mikil áhrif á mig að
sjá allt það fólk sem lá á sjúkrahúsum með
Magnúsi og þegar ég hugsaði til þess fannst
mér við ekki hafa ástæðu til að kvarta.
- Á þessum erfiðu árum byggðuð þið ykkur
hús.
Já, við byggðum raðhús en það var tveggja
hæða og því ekki hentugt fyrir Magnús þar
sem hann átti ekki gott með að ganga stiga.
Þegar Magnús var nýkominn úr heilaaðgerð-
inni heyrði hann af húsi sem var til sölu. Þaö
var á einni hæð og honum leist mjög vel á
staðsetninguna. Húsið var fokhelt og því
heilmikið sem þurfti að vinna í því. En Magnús
lét það ekki aftra sér. Hann skipti á raðhúsinu
og einbýlishúsinu sem enn þann dag í dag er
heimili mitt. Ég reyndi að koma í veg fyrir þessi
skipti en þegar ég fann hversu mikilvægt þetta
var honum samþykkti ég þau. Hann sagðist
hafa gott af því að gera gagn á meðan hann
væri frá vinnu. Hann fékk fluttan bedda í húsið
svo hann gæti lagt sig þegar hann yrði þreyttur
og svo hófst hann handa. Þetta hús varð hon-
um mikils virði eins og gefur að skilja og með
hjálp föður síns og bræðra tókst honum að
gera það íbúðarhæft á skömmum tíma. í
þessu húsi áttum við síðan yndisleg ár saman.
- Eftir fyrstu heilaaðgerðina liða svo tíu ár
þar sem Nagnús var við ágæta heilsu.
Já, við áttum tíu góð ár saman án þess að
veikindin tækju sig upp aftur. Viö notuðum
þann tíma til að hlúa að því sem okkur var
kærast, börnunum og heimilinu.
- Voruð þið ekki bjartsýn á að Magnús væri
kominn yfir veikindi sín?
Magnús var sannfærður um að svo væri en
innst inni nagaði óvissan mig. Ég held að ég
hafi ekki þorað að trúa að þessu væri lokið en
ég gætti þess að láta Magnús aldrei finna það.
Eftir því sem tíminn leið fór ég að leyfa mér að
gæla við þá tilhugsun að ef til vill væri hann
endanlega laus við veikindin og það var þá
sem þau tóku sig upp aftur.
- Hvað gerðist?
Það var á fallegum sumardegi að við vorum
á leið I sumarbústað. Magnús ók og skyndi-
lega tók ég eftir því aö hann hafði ekki fulla
stjórn á bílnum. Það var eins og jafnvægis-
skynið væri brenglað. Þegar ég spurði hann
hvort honum liði illa svaraði hann því til að
hann væri eitthvað undarlegur í dag. Ég tók
svo við og ók bílnum í sumarbústaðinn og við
vorum þar í nokkra daga. Bæði töldum við að
þetta stafaði af aukaverkunum af lyfjunum en
ákváðum að tala við Bjarna lækni strax og við
kæmum í bæinn. Það gerðum við og Bjarni
setti Magnús í heilaskann sem sýndi svo ekki
varð um villst að sjúkdómurinn hafði tekið sig
upp aftur.
- Hver voru viðbrögð ykkar við þessu áfalli?
Magnús tók þessu af sömu hetjulund og
áður. Hann var enn ákveðinn í að berjast til
sigurs. Þegar ég gerði mér grein fyrir að Magn-
ús var orðinn veikur aftur og það jafnalvariega
og raun bar vitni hætti ég að þekkja sjálfa mig.
Það var eins og eitthvað brysti innra með mér,
einhver hluti af mér dó. Mér leið eins og flótta-
manni. Ég vissi vel hvert þessi veikindi mundu
leiða Magnús en ég var ekki tilbúin aö horfast
í augu við að ég myndi missa hann. En óg
studdi hann áfram eftir bestu getu og var hörð
og beit á jaxlinn þegar hann sá til.
- Var reynt að fjarlægja meinsemdina með
aðgerð?
Já, hann fór í tvær heilaaðgerðir en það
tókst ekki að uppræta krabbameinið. Eftir fyrri
aðgerðina, sem tókst mjög vel, gat Magús farið
8 VIKAN 7. TBL. 1991