Vikan - 26.11.1992, Síða 79

Þaö er eitthvað viS það aö vera allt í einu í stuttri
heimsókn í henni Reykjavík, akandi um ó skrölt-
andi lóns-Lödu. Þótt springi ó leióinni kemur
þessi farkostur mér ó ófangastað meö glans, inn í
Nökkvavog þar sem útvarpsmaSurinn með stóra nafniÖ
býr.
◄ „Kerfiö
virkar
þannig aó
sá sem
lærir á
þaö og
vinnur
meó því
getur látiö
þaö vinna
fyrir sig.“
UPPELDI
Á VÍÐ OG DREIF
Hann talar með norðlenskum
hreim, fullorðinslega og yfir-
vegað, flýtir sér ekki um of en
veit hvað hann syngur. Hann
hefur búið víða á stuttri ævi
og tekið þátt í gleði og sorg-
um foreldra sinna, sem að
hans dómi voru fórnarlömb
kerfisins. Hann man eftir fjöl-
miðlafárinu í kringum föður
sinn og segir erfiðast að hafa
horft upp á fólkið, sem kenndi
honum mun á réttu og röngu,
standa frammi fyrir dómi órétt-
lætisins. Hann heitir Snorri
Sturluson.
„Ég átti upphaflega að heita
Þórður af því að Þórður
Sturluson var hetja. Loks varð
þó ofan á að skíra mig eftir
afa mínum heitnum, Snorra
Arngrfmssyni, en ekki fyrr en
eftir mikla yfirlegu. Þeim þótti
nafnið fullstórt fyrir litla peðið
sem átti að skíra.
Fyrst man ég eftir mér fimm
ára en þá fluttumst við til Dan-
merkur. Það var nú ævintýri.
Ég lærði bara dönskuna einn,
tveir og þrír og átti aldrei í erf-
iðleikum með tungumálið utan
einu sinni. Það gerðist á
barnaheimili og gerði mig
ofsareiðan. Krakkarnir höfðu
átt í einhverjum erfiðleikum
með að skilja mig og það fór
svona fyrir brjóstið á mér að
ég kastaði í þau dóti og lang-
aði aftur heim á Dalvík.
Ég var þó þarna í þrjú ár í
barnaskóla. Lærði að lesa
upp úr Andrésblöðunum því
ég vildi vera orðinn læs þegar
ég byrjaði í skóla. Mér gekk
vel að lesa og skrifa dönsku
en sama varð ekki sagt um ís-
lenskuna. Enda þótt við töluð-
um íslensku heima lærði ég
ekki að skrifa hana né lesa
fyrr en eitthvað seinna. Ég var
eins og Laxness, áttaði mig
ekki á æ og ö og skrifaði
löngu með a og u. Ég man
hvað mér fannst ég utanveltu
að geta ekki lesið fyrir bekk-
inn á íslensku. En sjálfstraust-
ið kom hægt og rólega. Á
sumrin kom ég alltaf heim og
var þá á Dalvík. Mér fannst
gott að breyta til en það hlýtur
að hafa gert mig að dálitlum
Dana að búa í fimm ár af mót-
unaraldrinum erlendis. Ég finn
fyrir því núna að það er margt
sem ég ber saman við Dan-
mörk eins og ég þekkti hana.
Eftir heimkomuna bjó ég á
nokkrum stöðum vegna vinnu
föður míns og sótti því marga
skóla. Mér fannst þetta
spennandi og ég kynntist mik-
ið af fólki. Átján ára gamall fór
ég svo til Bandaríkjanna sem
skiptinemi og bjó þar í bæ
sem heitir Angelica í New
York-fylki.
Þetta var pínubær með
þúsund íbúa, ekki svo ólíkur
Dalvík og við vorum búin und-
ir ferðina fyrirfram svo við yrð-
um ekki fyrir „kúltúrsjokki".
Þetta var vissulega ólíkt því
sem ég átti að venjast en
samt fannst mér þetta strax
frá byrjun ótrúlega svipað
enda þótt íbúar Dalvíkur hugsi
um fisk en íbúar Angelica um
landbúnað og iðnað."
FJÖLMIDLAFÁR
Foreldrar Snorra heita Ingigerð-
ur Snorradóttir og Sturla Krist-
jánsson, fyrrverandi fræðslu-
stjóri, sem lenti í frægri rimmu
við fyrrverandi menntamálaráð-
herra eins og kunnugt er.
„Ég var fimmtán ára þegar
ballið byrjaði. Faðir minn var
skólastjóri á Þelamörk. Þar
varð til eitthvað sem, ef ég
man rétt, var kallað „aga-
vandamál". Þessi deila var
komin út í algjört rugl, var ó-
málefnaleg og snerist um allt
annað en hún átti að gera í
upphafi. Þegar allt var svo
komið í óefni tók þáverandi
menntamálaráðherra til þess
ráðs að víkja föður mínum úr
starfi og kennaranum sem var
þá í fararbroddi. Faðir minn
tók aftur við sínu gamla starfi
sem fræðslustjóri á Akureyri.
Þetta segir svo sem meira
en mörg orð um deiluna í
hnotskurn og vitleysuna í
þessu öllu saman. Hvernig
stóð á því að manninum var
ekki treyst tii þess að stjórna
einum skóla í umdæminu en
treyst til að hafa yfirumsjón
með þeim öllum? En það er
með þetta eins og annað á
þessu blessaða skeri, allt
snýst um pólitík.
Svo kom þessi fræðslu-
stjóradeila sem hófst með því
að þáverandi menntamálaráð-
herra, Sverrir Hermannsson,
taldi karl föður minn erfiðan í
samstarfi. Það var fyrst og
fremst sprottið af því að hann
lagði mikla áherslu á sér-
kennslu og að einstaklingar
fengju þá þjónustu sem þeir
þurftu. Honum er gefið að sök
að fara verulega fram úr fjár-
lögum. Þegar málið er kannað
ofan í kjölinn kemur þó í Ijós
að hann fór minna fram úr
fjárlögum en ráðuneytið sjálft í
Reykjavík á sama tíma. En
þetta vatt upp á sig eins og
fyrra málið, varð deila um allt
og ekkert og fjölmiðlaveisla í
þokkabót.
Fjölmiðlarnir fjöliuðu mjög
sérkennilega um málið. Ég
veit ekki hvort það var einhver
sérstök „gúrkutíð“ hjá frétta-
mönnum á þessum tíma en ó-
neitanlega var furðulegt að
verða vitni að því hvernig fjöl-
miðlarnir lögðu föður minn í
einelti á sama tíma og á
fjöldafundum á Akureyri og
víðar stóðu skólastjórar,
skólanefndarmenn og aðrir
upp og lýstu yfir fullum stuðn-
ingi við hann og skildu ekki
hvað var á seyði. Þar kom aft-
ur og aftur fram að yrði þetta
fordæmi að hefð og menn
dæmdir fyrir að vinna starf sitt
af viti væri öll stéttin í hættu."
- Hvaða áhrif hafði allt
þetta umtal á þig?
„Það er einkennilegt að upp-
lifa það að sá sem leggur
manni lífsreglurnar og sýnir
með góðu fordæmi að svona
gangi hlutirnir fyrir sig standi að
lokum uppi sem fórnarlamb,
fullkomlega berskjaldaður.
Lærdómurinn, sem ég dró
af þessu, var einfaldlega:
Kerfið gengur ekki upp. í stað
þess að verðlauna þá sem
standa sig velur það blóra-
böggla. Það bjargaði mér að
eiga góða að. Ég var mikið
hjá Sverri Páli Erlendssyni
menntaskólakennara. Heima
var að vfsu allt með kyrrum
kjörum á yfirborðinu en þess
á milli voru blaðamenn
stöðugt að hringja og spyrjast
fyrir. Þetta var mjög þrúgandi
og enn í dag vekur þessi lífs-
reynsla upp ótal spurningar.“
LÍF Í FJÖLMIÐLUM
- Hvernig sérð þú framtíð
þína fyrir þér? Treystirðu þér
út í þessa baráttu við kerfið
sem felldi föður inn?
„Kerfið virkar þannig að sá
sem lærir á það og vinnur
með því getur látið það vinna
fyrir sig. Eg er ekkert smeykur
við kerfið fyrir mína hönd. Mál
föður míns fór fyrir dóm og
honum var dæmdur fullur sig-
ur. Hann var hreinsaður af öll-
um sakargiftum, brottvikningin
dæmd ógild og hann fékk ein-
hverjar bætur fyrir launamissi.
Það fyndna var að þegar
hann áfrýjaði til Hæstaréttar
spurði fólk hann hvort hann
ætlaði að fá meiri peninga!
Málið snerist auðvitað ekki
um krónur heldur málefnin
sem voru í húfi og fulla upp-
reisn æru. Honum var svo
boðið starf á vegum mennta-
málaráðuneytisins, þar á
meðal styrkur til framhalds-
náms, sem í raun og veru
þýddi að hann var keyptur til
útlanda til að verða ekki til
frekari vandræða. Foreldrar
mínir dvelja því í Vancouver í
Kanada þar sem hann er að
Ijúka doktorsnámi í kennslu-
fræðum. Ég veit ekki hvort
þau koma aftur. Sjálfsagt
hugsa þau sig vel um ef hon-
um býðst gott starf ytra - en
ísland togar, það veit ég. Þeg-
ar þau fóru út ákvað ég að
reyna að standa á eigin fót-
um. Ég fór því í Háskólann og
entist í fjóra daga!“
VIÐTAL VIÐ SNORRA STURLUSON
TEXTI: MARGRÉT HRAFNSDÓTTIR