Vikan - 06.05.1993, Blaðsíða 31

voru orönir þreyttir á Clinton,
fannst hann hrokafullur og
óbilgjarn. Hann haföi leyft
konunni sinni aö halda skírn-
arnafni sínu - jafnvel eftir aö
þeim fæddist barn! Bréf þar
að lútandi streymdu til fylkis-
stjórabústaðarins. „Elskar
konan þín þig ekki?“ og „Hvaö
er að í hjónabandi þínu?" stóð
[ þeim. Arkansasbúar þoldu
ekki tilhugsunina um aö
hjónaband Bills og Hillary
væri „öðruvísi" - ferkantaður
hugsunarháttur þeirra sagöi
þeim aö í hverju hjónabandi
yrði annar aöilinn að ráöa og
úr því að Hillary fékk að halda
nafni sínu hlyti hún aö vera
við stjórnvölinn og Bill þess
vegna ekki nógu mikið karl-
menni.
í nóvember grét Clinton fyr-
ir allra augum þegar ósigurinn
lá Ijós fyrir. Þegar dró aö jól-
um var hann óhuggandi en
Hillary reyndi að stappa í
hann stálinu. Hann hóf störf
við virta lögmannsstofu og
fjölskyldan flutti í fallegt hús í
Hillcresthverfinu, þar sem 61
prósent höfðu kosið Bill. Vel-
vilji nágrannanna breytti þó
engu. Bill var ekki með sjálf-
um sér næsta hálfa árið.
Hann virtist stefnulaus og
þunglyndur. Frami Hillary fór
vaxandi meðan hann sá sjálf-
an sig sökkva dýpra og dýpra.
í fyrsta sinn á ævinni dró Bill
sig í hlé frá fólki og kaus ein-
angrun og naflaskoðun. Það
var eins og hver sá borgari
sem ekki kaus hann hefði
svikiö hann persónulega.
Bill leitaði fyrirgefningar
syndanna - og huggunar -
hjá hverjum sem bauð. Margir
hafa getið sér þess til að
framhjáhald hans hafi hafist á
þessum tíma. Allir eru sam-
mála um að hegöun Bills á
þessum tíma hafi verið mjög
kæruleysisleg. Kunningjakona
hjónanna nefnir ásókn kven-
fólks f Bill á þessum árum.
„Þær voru á götum úti, í kór í
kirkjunni hans og á landsþing-
um fylkisstjóra sleiktu þær
skóna hans. Ég held þó að
Hillary hafi vitað að þær
skiþtu engu máli,“ sagði Bets-
ey Wright.
Bill hafði vissulega verið
umkringdur kvenfólki frá því á
unglingsárum og hugsanlega
bauð hann upp á athygli
þeirra, meövitað eöa ómeðvit-
að.
FULLORDID
BARN ALKÓHÓLISTA
Sem stjúpbarn alkóhólista bar
hinn fulloröni Bill Clinton með
sér arf vanhæfrar fjölskyldu
sem hann gat varla annað en
endurlifað að vissu marki,
með Hillary. Það er lögmál að
fullorðin börn alkóhólista leita
viðurkenningar hvar sem
hana er að fá. Þau skortir
innri vellíðan og dæma sjálf
sig harkalega. Þegar per-
sónulegir erfiðleikar koma upp
í lífi þeirra verður því þörfin
fyrir ytri viðurkenningu enn
sterkari. Hafi Bill Clinton á-
fellst sjálfan sig harkalega eft-
ir ósigurinn 1982 er líklegt að
Hillary - sem hans betri helm-
ingur, nánasti vinur, sú mann-
eskja sem þekkti hann betur
en nokkur annar - hafi verið
of sterkur spegill fyrir hann og
nálægð hennar endurspeglað
allt það neikvæða sem hann
sá í sjálfum sér. Hún þekkti
hann of vel; alla gallana og
veikleikana. Hún hafði líka
orðið fyrir vonbrigðum og
gagnrýndi fyrsta valdatímabil
hans, ef ekki hann persónu-
lega. Það er ofur skiljanlegt
að hann hafi leitað skilyrðis-
lausrar ástar og viðurkenning-
ar utan hjónabandsins, ástar
af þeirri tegund sem maki get-
ur oft ekki veitt fólki með lé-
legt sjálfsmat.
Árið 1982 tóku Clintonhjón-
in sér frí frá lögmannsstörfum
til að helga sig kosningabar-
áttunni. Hillary kom fólki á ó-
vart með því að lýsa því yfir
að hún myndi kynna sig sem
frú Bill Clinton í kosningabar-
áttunni. Þegar blaðamenn
spurðu hana um nafnbreyting-
una svaraði hún því til að hún
þyrfti ekki að breyta nafninu
vegna þess að hún hefði verið
frú Bill Clinton síðan daginn
sem þau giftu sig. Hún viður-
kenndi þó að hún hefði ekki
breytt nafni sínu löglega og
væri enn á kjörskrá sem Hill-
ary Rodham.
Síðar sagði hún í gríni að
eini maðurinn í Arkansas,
sem ekki hefði beðið hana um
að breyta nafni sínu, væri
maðurinn hennar. „Þetta er
þín ákvörðun og þú gerir það
sem þér sýnist," átti hann að
hafa sagt. Sjálf hugsaði hún
lengi um málið og leitaði ráð-
gjafar en ákvað eftir það að
nafn hennar skyldi verða Hill-
ary Rodham Clinton.
BREYTT ÍMYND
Þegar hér var komið sögu var
Hillary búin að breyta um
meira en nafn. Hún hafði látið
klippa óstýrilátt hárið og lýsa
og loksins fundið linsur við
hæfi sem hún fór að bera í
stað gleraugnanna. Bill lét líka
klippa sig svo sást í eyrun -
og það skipti kjósendur í
Arkansas miklu, auk þess
sem hann skipti út aðstoðar-
mönnum sínum og fékk slétt-
rakaða miðaldra menn inn í
stað skeggjuðu ungmenn-
anna.
Clintonhjónin lærðu ýmis-
legt þetta ár og Hillary lærði
sérlega mikilvæga lexíu um
hvernig kaupin gerast á eyr-
inni í Suðurríkjunum. Hún
komst að því að ekki eru allir
viðhlæjendur vinir en eitt erf-
iðasta verkefni sem fólk fær
er að taka á fjandskap sem
borinn er á borð sem velvilji.
Endurkoman [ fylkisstjóra-
bústaðinn var þó sigurganga
og þegar Bill útnefndi hana
stjórnanda nefndar til endur-
skoðunar á menntakerfi
Arkansas var engum mót-
mælum hreyft. Þegar Hillary
kynnti niðurstöður nefndarinn-
ar, sem meðal annars fólu í
sér 180 milljóna dollara
skattahækkanir, hafði einn á-
heyrenda á orði; „Ég held að
við höfum kosið rangan Clint-
on.“
Endurbæturnar fólu í sér
hæfnisþróf kennara og það
var haldið í mars 1985 þrátt
fyrir harðorð mótmæli kenn-
ara og fleiri viökomandi aðila.
Tuttugu og fimm þúsund
kennarar gengust undir prófið
og tíu prósent þeirra féllu. Að-
allega féllu þeir á ritgeröakafl-
anum, þar sem þeir áttu að
semja 200 oröa ritgerðir á við
bréf til foreldris eða minnis-
miða til samkennara til að út-
skýra nýja kennslutækni.
Svartir kennarar féllu I
miklu meira mæli en hvítir.
Sumir gagnrýnendur sögðu
prófið hafa verið samið til
þess að draga úr gildi svartra
kennara eða niðurlægja þá
svo að þeir segðu uþþ.
Hillary tók tíu prósenta fall
sem réttlætingu á störf nefnd-
arinnar. „Það hefði enginn átt
að falla á prófinu," sagði hún
við Washington Post. „Þessi
tíu prósent snerta líf mörg
þúsund barna."
Þrátt fyrir viðvarandi gagn-
rýni og hótanir menningar-
málanefndar Bandaríkjanna
um lögsóknir tóku Texas og
Georgíufylki upp svipuð hæfn-
ispróf kennara. Hillary var tek-
in [ sátt og var reyndar kaus
dagblaðið Arkansas Demo-
crat hana konu ársins. Hún
var búin aö finna hlutverk og
hafði beitt öllum sínum hæfi-
leikum og styrk til að búa fólki
betra líf. Hún var búin að
byggja upp hóp kjósenda eins
og vinir hennar úr laganámi
höfðu vonast eftir. Hún hafði
eignast gnótt vina, sterka póli-
tíska bandamenn. Og nú
streymdu inn tilboð um að
vera í forsvari hinna og þess-
ara fyrirtækja. Lögmannsferill
hennar stóð í sama blóma.
ir huglægar eignir og skerð-
ingu á einkaleyfisrétti. Hún
vakti eftirtekt fyrir að vera
fyrsti málaflutningsmaður í
fylkinu sem spurði vitni, sem
ekki komst til Arkansas, með
aðstoð gervihnattar. Árið
1989 var hún útnefnd einn
besti verjandi vegna við-
skiptamála í Arkansasfylki.
Arkansas spilaði samkvæmt
sínum eigin reglum og allir
sem fóru að þeim sluppu yfir-
leitt við gagnrýni.
SÁRSAUKAFULL
SJÁLFSÞEKKING
Áratugurinn var þó ekki sam-
felld sigurganga. Árið 1984
var hringt til Bills og honum
tjáð að Roger Clinton, 27 ára
hálfbróðir hans, hefði selt
kókaín og nú stæði til að
handtaka hann. Bill samþykkti
handtökuna og það hefur
hugsanlega verið sársauka-
fyllsta ákvörðun lífs hans.
Roger sat í fangelsi í rúmt
ár. Eftir að hann hætti að nota
kókaín komst hann að því að
vandamál hans var alkóhól-
ismi, eins og föður hans. Bill,
Roger, móðir þeirra og Hillary
voru kvödd í fjölskyldumeö-
ferð. Þau ræddu meðvirkni.
Hillary tók að sér leiðtogahlut-
verk í umræðunum og var
slyng að benda á mynstur og
veikleika hjá fjölskyldunni.
Þegar Bill og Roger litu til
baka sáu þeir þetta sem tíma-
bil mikillar sjálfsþekkingar og
vaxtar en tímabilið reyndist
þeim sársaukafullt meöan á
því stóð og oft óskemmtilegt.
Hillary varð að feta einstigið
milli þess að segja fjölskyld-
unni sitthvað sem hún ekki
vildi heyra og að stíga á of
margar tær. Þótt Bill væri
henni þakklátur eftir á var
Hillary
stundaöi
nám í
kvenna-
skólanum
í Wel-
lesley
áóur en
hún fór í
laganám.
Hún hélt
skólaslita-
ræöuna
áriö 1969
og mynd
af henni í
ræöustól
birtist í
tímaritinu
Life.
9. TBL. 1993 VIKAN 31