Vikan - 23.09.1993, Side 58

Frh. af bls. 10
Á Norðurlöndunum er
kennsluskyldan styttri en við-
vera kennara f skólanum
lengri. Það eru skiptar skoð-
anir á meðal kennara í þess-
um efnum en á það ber að líta
að forsendurnar hafa breyst á
undanförnum árum. Kennarar
hafa ekki lengur yfirvinnu í
skólunum né heldur einhverja
aukavinnu að hverfa að eftir
skóla. Sumarvinnan hefur
einnig dregist saman, þeir
hafa ekki lengur Hrauneyjar-
fossvirkjun eða sambærilegar
framkvæmdir að sækja til á
sumrin. Menn verða að
horfast í augu við þetta. Lang-
flestir kennarar sjá að eölileg-
ast er að vinna starfið sitt inni
í skólunum. Þá kemur hins
vegar í Ijós að víða er engin
aðstaða til þess.
Um 500 milljónum króna á
ári er varið í sérkennslu í skól-
um. Ég trúi því aö sú upphæð
myndi lækka ef hver kennari
hefði aðeins einn bekk og
gæti sinnt sínum krökkum. Þá
er ef til vill hægt aö tryggja
kennslu við hæfi hvers og
eins þrátt fyrir blöndun f
bekkjum.
Þessar hugsanlegu breyt-
ingar voru ræddar á haust-
þingi Kennarafélags Reykja-
víkur og víðar í fyrra. Æ fleiri
gera sér grein fyrir að þetta
mundi bæta skólana og auka
virðingu á kennarastarfinu.
Auðvitað þarf svo líka að
borga kennurum almennileg
laun.
SPOR í RÉTTA ÁTT
í Reykjavík verður yngstu
börnunum boðiö upp á aukna
viöveru í vetur. Hér er verið
að horfast í augu við þann
vanda aö fólk hefur engan
möguleika til gæslu barna
sinna eftir skóla nema leita til
dagmæðra og þaö er dýrt.
Mörg börn hafa því verið
vegalaus að skóla loknum.
Rannsóknir í fyrra varðandi
gæsluúrræði leiddu f Ijós aö
ástandið er slæmt.
Árni Sigfússon, formaður
skólamálaráðs Reykjavíkur,
hefur haft mikinn áhuga á að
bjóða börnum holla viðveru í
skólunum, viðveru sem hefði
eitthvert innihald á borð við
leikjanámskeiðin á sumrin og
slíkt yrði skipulagt í hverjum
skóla. Við studdum þessa við-
leitni því að þarna er verið að
koma til móts við þarfir barna
og foreldra. Við vonum aö
þetta sé áfangi að því marki
að við fáum einsetinn skóla
og lengri skóladag. Flestir eru
sammála um að skóladagur-
inn hjá yngstu krökkunum sé
of stuttur. En af því þessi
aukna viðvera er ekki skylda
kemur hún ekki í staðinn fyrir
lengri skóiadag. Það er alveg
auðheyrt að þeir foreldrar
sem hafa þurft á þessu að
halda eru þó ánægðir.
Stundum fær maður eins
og blauta tusku f andlitið at-
hugasemdir á borð við: „Já,
þið foreldrar viljið greinilega
láta skólann bara passa börn-
in ykkar." Sjáum til dæmis
hvernig þetta er í Bretlandi,
þar sem miklu fleiri mæður
eru heimavinnandi en hér
tíðkast. Þar byrja börn fimm
ára í skóla og eru þar frá því
hálfníu á morgnana til hálfþrjú
á daginn. Þar talar enginn um
að börnin séu í gæslu enda er
það menntun þeirra sem máli
skiptir. Þessi börn læra að
mála og teikna, læra dans og
á hljóðfæri svo dæmi séu
nefnd. Hér á landi er viðhorfið
gjarnan það aö börnin hafi
gott af því að bjarga sér sjálf.
Staðreyndin er sú að við erum
með stóran hóp af tauga-
veikluðum og illa förnum
börnum og vandamálin eru
geysileg. Eg fullyrði aö þetta
ástand sé til komið vegna
þess að börnin hafa of lítij
samskipti við fullorðið fólk. í
framhaldi af þessu má benda
á hversu stórt framfaraspor
það yrði ef tónlistarkennsla í
grunnskólum yrði aukin og öll
börn ættu þess kost að læra á
eitthvert hljóðfæri, að minnsta
kosti undirstöðuatriðin. Það
eiga nefnilega ekki nærri öll
börn foreldra sem hafa efni á
því að greiða tugi þúsunda
króna á hverjum vetri fyrir
kennslu barna sinna í tónlist-
arskólum.
Þjóðfélag okkar hefur verið
að breytast. Þú rekur ekki vel
menntaða konu heim og segir
henni að nú eigi hún að gæta
barnsins síns. Þú rekur heldur
ekki Sóknarkonuna heim, hún
verður að vinna til að sjá
heimilinu fyrir nægum tekjum
- eða einstæðu móðurina.
Hvað geröist ef allar vinnandi
konur á sjúkrahúsum færu
heim einn góðan veðurdag?
SLÍKT ER ÚT Í HÖTT
Það er hrikalegt að niður-
skurðurinn um þessar mundir
skuli valda því að fjölgað verði
í bekkjum á nýjan leik. Við
fáum fjölmargar fyrirspurnir
frá foreldrum sem segja okkur
að verið sé að slá saman
þremur átta ára bekkjum í tvo
og það verði því þrjátíu börn í
hvorum. „Hvað eigum við að
gera?“ spyr fólk. Við getum
litlu öðru svarað en því að
hvetja fólk til að skrifa bréf
sem sent yrði ráðherra, deild-
arstjóra í menntamálaráðu-
neyti, formanni menntamála-
nefndar, formanni skólamála-
ráðs og fræðslustjóra. Þá vita
viðkomandi hvað um er að
ræða og að fólk sé ekki sam-
mála því sem er verið að gera
- þögn er sama og samþykki.
Ég get ímyndað mér hvern-
ig það er að vera kennari átta
ára barna þar sem þrjátíu eru
í bekk. Þar af eru kannski tvö
misþroska, þrjú ofvirk, fimm
þæg og góö sem sitja og fylgj-
ast meö, nokkur sem vaöa á-
fram, eru langt á undan hinum
og bíða eftir nýjum verkefnum
og loks einhver miðlungur.
Öllum þessum nemendum
þarf kennarinn að sinna á
jafnréttisgrundvelli. Allir sjá að
slíkt er ómögulegt.
Sem betur fer eru foreldrar
farnir að sýna skólum barna
sinna aukinn áhuga og þeir
um leið að opna dyr sínar.
Þetta eykur skilning á báða
bóga. Ég er sannfærð um að
skólarnir hefðu ávinning af því
að opna dyr sínar enn frekar
og ég tala nú ekki um ef þeir
geta sýnt foreldrum fram á
hluti sem skólamenn vildu að
betur mættu fara. Þeir gætu
síðan beitt þrýstingi í krafti
samtakanna. Það væri líka
ráð að bjóöa þingmönnum og
öðrum áhrifamönnum í skól-
ana og sýna þeim hlutina
svart á hvítu. Það voru bara
smápeningar sem spöruðust
á því að steypa saman
nokkrum bekkjardeildum, þar
sem það var gert, miðað við
hvað tjónið af því verður mik-
ið.
EKKI ÖFUNDA ÉG
ÞANN KENNARA----------
Kennari, sem einangrar sig í
starfi og forðast endurmennt-
58 VIKAN 19. TBL. 1993
un og samskipti við fagfólk á
sínu sviði, gefur ekki mikið af
sér í vinnu, sumir eru útbrunn-
ir og mæta illa. Duglegir og
metnaðargjarnir kennarar
finna mjög fyrir þessu.
Það er merkilegt að ekkert
eftirlit skuli vera með því hvort
kennarar sækja námskeið á
sumrin. Skólastjóri, sem verk-
stjóri kennaraliðsins, hefur
varla umboð til að skikka
menn til að fara á námskeið.
Engu að síður er gert ráð fyrir
því í samningum kennara að
þeir verji sem nemur 153
stundum á ári til endurmennt-
unar, rúmum þremur vinnuvik-
um. Kennarasamtökin segja,
sem er rétt, að Kennarahá-
skólinn geti ekki með nokkru
móti tekið á móti nema tak-
mörkuðum fjölda fólks á þau
námskeið sem hann stendur
fyrir. Okkar hlutverk er að ýta
á stjórnvöld svo að framboðið
veröi aukið á þessu sviði. Við
bendum kennurum einnig á
að þeir geti staðið fyrir nám-
skeiðum í eigin skólum og
fengið utanaðkomandi aðila til
að aðstoða sig. Ég er kannski
ekki mjög vinsæl meðal kenn-
ara fyrir að benda á þessa
hluti en málið snýst um fag-
legt skólastarf og gæði.
Skólakerfið hér á landi er
dýrt en samt þurfum við að
verja meiri fjármunum til skól-
anna en við höfum gert.
Reyndar er ég þeirrar skoðun-
ar að það fjármagn sem við
setjum í þá nýtist ekki alltaf
nógu vel. í því sambandi vil
ég benda á æviráðningar
skólastjóra og kennara, sem
og annarra stétta hjá hinu op-
inbera. Þetta kerfi réttlætir
það aö kennarar eða stjórn-
endur skóla, sem standa sig
ekki, haldi starfi sínu þangað
til þeir fara á eftirlaun. Ef
venjulegur launamaður stend-
ur sig ekki sem skyldi er hann
látinn fara, að minnsta kosti
færi hann fyrstur um leið og
harönaði á dalnum. Ekki öf-
unda ég heldur þann kennara
sem á fimm ár eftir í eftirlaun
og kvíðir því á hverju einasta
kvöldi að þurfa að fara í skól-
ann næsta dag. Honum er
kannski búið aö líða illa í
mörg ár og veit innst inni að
hann veldur ekki starfi sfnu -
en hann þorir ekki að skipta.
Það er hæpið að slíkur kenn-
ari skili vinnu sinni, hann hef-
ur jafnvel ekki gert það í
áraraðir, kannski aldrei.
FÁ HUNDARNIR
MEIRA EN BÖRNIN?
Ég vil líka gera kröfur á okkur
foreldrana. Ég held að við sof-