Vikan - 14.09.1999, Qupperneq 8

að sér hlutverk skát-
anna að mörgu leyti.
En það væri hins vegar
mjög heppilegt að
bjóða upp á eitthvert
val.
Ég hugsa að streita
sem tengist einhverjum
ímynduðum verðmæt-
um, sem eru kannski
einskis virði, sé algeng
hér á landi, bæði hjá
foreldrum og börnum. Hér
er mikið af lyklabörnum og
ég held að streitan hjá börn-
um tengist því líka að þau
þurfa að hugsa svo mikið
um sig sjálf, það er svo mik-
ið atriði að foreldrarnir séu
alltaf við höndina. Pað getur
ekki verið gott að hafa bara
GSM síma til þess að vera
alltaf í sambandi. Krakkarn-
ir verða reyndar svolítið
sjálfstæðir á þessu en það
hefur bæði kosti og galla í
för með sér og þessu fylgir
mikil streita. Börn, sem eru
undir streituálagi kvarta
meira urn líkamlega verki og
ónot og líður oft illa. Oft
kann því streita að vera or-
sök slíkra kvartana.
Langvarandi streita hefur
margvísleg áhrif á heilsu
fólks, líka barna, og getur
valdið t.d. meltingarkvillum
ýmiss konar eins og niður-
gangi, hægðatregðu og
verkjum, magabólgum,
svefntruflunum, hegðunar-
vandkvæðum, kvíða, höfuð-
verk og þreytu. Mér finnst
þessi einkenni vera algeng-
ust meðal barna á skólaaldri
en stundum má finna þessi
einkenni hjá börnum allt
niður í þriggja ára aldur.
um hér og ég veit nú ekki
hvort það er meira áberandi
hér en í öðrum stórum þjóð-
félögum, en hér eru allir að
herma hver eftir öðrum. Það
eru t.d. allir að kaupa sér
bfla á sama tíma og ýmis raf-
magnstæki. Krakkarnir gera
alveg það sama. Þau lifa í
neysluþjóðfélagi þar sem
allir eru að elta hver annan
nógu mikil til þess að bjóða
upp á eitthvað annað. Fáir
voru til dæmis skátar að mér
fannst, hér vildi enginn vera
skáti. Skátalífið býður upp á
svo margt skemmtilegt og í
Bretlandi var þetta mjög
skemmtileg lífsreynsla fyrir
börn og unglinga. Hér eru
íþróttafélögin mjög sterk og
það getur verið að þau taki
ungum börnum en ef til vill
ekki legið ljóst fyrir hvernig
ætti að meta þau. Smám
saman hafa komið fram að-
ferðir til þess að meta þessi
vandkvæði betur eins og
þroskapróf, sálfræðipróf og
fleira þar sem hægt er að
kortleggja betur sterkar og
veikar hliðar einstaklingsins,
Streita hrjáir mörg ís-
lensk börn
Telur þú að íslensk börn
og unglingar þjáist af
streitu?
Já, ég finn hana hjá börn-
eins og
myndist einhver þreyta við
þetta nána sambýli við aðra.
Ég veit nú ekki hvort það sé
rétt en mér fannst það þegar
ég kom frá útlöndum að ís-
lenskir krakkar væru bundn-
ir meira á klafa neysluhyggj-
unnar og í samkeppni við að
elta uppi einhverja óþarfa
hluti sem Englendingarnir
voru ekki einu sinni að
hugsa um. Hér gerðu
krakkar óskaplega marga
hluti eingöngu vegna þess
að þeir voru í tísku. Breidd-
in í þjóðfélaginu var ekki
„Eg held að heilsugæsla sé al-
mennt góð hér á landi. Hins vegar
mætti bæta heilsugæslu við skola
hér. Yfirvöld hafa því miður lagt
lítið upp úr henni.“
Úlfur segir að vanda-
máiin sem fuilburða og
hraust börn glíma við
á fyrstu mánuðum og
árum ævi sinnar séu
eru oftast einhvers
konar sýkingar, t.d.
RS-vírus, sem leggst á
öndunarfærin og kem-
ur oft í faröldrum.
Þarf að bæta heilsu-
gæslu í skólum
Telur þú heilsugæslu
barna og unglinga vera í
góðum málum hér á landi?
„Ég held að heilsugæsla
þeirra sé almennt góð. Hins
vegar mætti bæta heilsu-
gæslu við skóla hér. Yfirvöld
hafa lítið lagt upp úr henni.
I skólunum starfa nú hjúkr-
unarfræðingar og standa sig
mjög vel en ég held að lækn-
ar þurfi að koma meira að
skólamálum. Það eru bara
svo margvísleg vandamál
sem koma upp hjá nemend-
um á skólaaldri og það þarf
að sinna þeim betur.
Manstu eftir einhverjum
eftirminnilegum atvikum úr
starfinu?
„Það eru mörg skemmti-
leg atvik sem ég minnist eft-
ir enda krakkar skemmtileg-
ir og uppátækjasamir. Eitt
atvik er mjög eftirminnilegt
þó það hafi ekki verið beint
skemmtilegt. Þegar ég var
að vinna sem heilsugæslu-
læknir í Svíþjóð lenti ég í
einkennilegri reynslu. Ég
var vakinn um miðja nótt og
beðinn um að sinna dreng
sem hafði verið í útilegu og
kom öskrandi inn á bráða-
móttökuna og kvartaði um
slæman eyrnaverk. Ég var
enn grútsyfjaður og þegar ég
tók upp eyrnatækið og kíkti
í eyrað á honum krossbrá
mér. Inni í eyranu var stærð-
ar skordýr sem starði á mig.
Það er nefnilega svona
stækkunargler á eyrnaskoð-
unartækinu og skordýrið
sýndist risastórt. Þetta var
alveg eins og í einhverri
hryllingsbíómynd og ég al-
veg snarvaknaði við þetta.
Skordýrið, sem var einhvers
konar bjalla, hafði þá skrið-
ið inn í eyrað á honum í úti-
legunni og valdið þessum
skyndilega eyrnaverk.“
8 Vikan