Menntamál - 01.12.1940, Síða 40

102
MENNTAMÁL
góðar bækur, hafa umgengni við reglusama menn, fræðast
um þessa hluti og fá einstaklingana til þess að vera boð-
bera hugsjónarinnar, þeirrar hugsjónar, að fegra umhverfi
sitt með háttprýði, í stað þess að spilla því með ófagurri
framkomu.
Sjö ára gamall drengur sagði við föður sinn: Þú vilt ekki
að ég segi ljótt, þá mátt þú ekki heldur segja ljótt. — Ef
ungir piltar og ungar stúlkur tækju sér svipuð orð í munn
og segðu við föður sinn eða móður, sem falla of lágt fyrir
vínnautninni: Þú vilt ekki að ég drekki, þá mátt þú ekki
heldur drekka. Þá hefi ég trú á því, að á fljótvirkan hátt
minnkaði drykkja og menningu okkar væri betur borgið,
því að sannleikurinn er sá, að jafnvel drykkjumanninum
óar við að börn hans komist á hið sama stig ósjálfstæðis,
sem hann er á. En sorgarsagan í voru þjóðfélagi er sú, að
æskumaðurinn segir þetta ekki við föður sinn, í stað þess
byrjar hann oft sjálfur að forvitnast í það, hvernig vínið
sé, og stundum heldur hann áfram — alltof oft. Og með
því er fyrsta sporið stigið til þess að tapa sjálfsvirðingunni.
Það er drukkið mikið á vorum dögum, þrátt fyrir hátt
verðlag á víni. Þeir, sem ekki eiga kost á að drekka hin dýru
vín, grípa oft til hins lélegra frá ófullkomnum bruggurum,
eða t. d. tréspíritus. En þetta hvort tveggja er ennþá hættu-
legra en aðrar víntegundir. Það ættu að standa stórar á-
letranir á opinberum stöðum, í skólum og kirkjum, á stræt-
um og gatnamótum, ýmsar upplýsingar og viðvaranir, sem
fólk gæti hugleitt og ef til vill munað eftir á réttu augna-
bliki. Það er ægilegt tjón fyrir þjóðina, að glata þeim verð-
mætum, sem vínið flýtur burtu með. Það er ekkert, sem
mælir með því, að þessari nautn sé haldið við. Ýmsir skáld-
hneigðir menn héldu að til þess að verða mikið skáld og
til þess að fá opinberun og andagift, þá þyrftu þeir af falla
fram við altari vínguðsins og tilbiðja hann. Seinna sáu
margir þeirra, að þetta var misskilningur. Sama er að
segja um karlmennsku, sem þangað er sótt, hún er skamm-