Menntamál - 01.12.1946, Qupperneq 12

146
MENNTAMÁL
andstaða getur þá aðeins orðið, þegar tilraun er gerð til
að traðka á því, sem frjálsum mönnum er hjartfólgnast.
Nazistarnir ætluðu sér að hafa skólann að vopni í þessari
baráttu um börnin, því að þeir gerðu sér vonir um, að auð-
veldara yrði að beygja kennarana til hlýðni en foreldrana,
sem að vísu standa börnunum næst. Þvert ofan í lög eyði-
lögðu þeir forráð sveitarfélagayfir skólunum: Gömlu skóla-
nefndirnar voru látnar fara og ,,foringjaskipuninni“ komið
á. En slíkar breytingar á skólastjórninni náðu ekki til
barnanna hvers fyrir sig. Kennararnir stóðu þar í vegi,
og þeir snerust öndverðir gegn öllu, sem bar á sér nokkur
merki hins nýja tíma, og létu hvorki áróður né annað
stjórnmálalitað efni komast inn í friðhelgi skólans. Þess
vegna varð að brjóta andstöðu kennaranna á bak aftur.
Einskis var látið ófreistað. Það voru gerðar gælur og hót-
anir hafðar í frammi. Klaufalegir ,,uppeldisfræði“-fyrir-
lestrar voru fluttir af mönnum, sem naumast höfðu hug-
mynd um, hvað uppeldisfræði er. Sýningum var komið upp
og sendir út bæklingar, sem aldrei var útbýtt til barnanna.
Valdhafarnir höfðu ekki annað upp úr öllu þessu brölti
en að þeir lustu upp fyrirætlunum sínum. Hinn andlegi
þroski, sem skólinn hafði hingað til talið markmið sitt að
veita nemendunum, átti nú ekki framar að vera frjáls og
eðlilegur. Nú skyldi allt steypt í einu og sama móti. Sjálf-
stæða, hugsandi einstaklinga, sem skólinn hafði til þessa
reynt að skapa, töldu hinir nýju valdhafar hættulegustu
óvini þjóðfélagsins. Nei, skólinn skyldi skapa sljóar verur,
sem ekkert vissu og ekkert vildu, heldur tryðu á orð for-
ingjans og kæfðu hverja sjálfstæða hugsun með kenning-
unni: „Foringinn hugsar fyrir okkur.“
Baráttan um börnin verður ekki skilin frá annarri bar-
áttu, sem háð var í þjóðfélaginu, því að hún varð þáttur
í þeim átökum. Valdhafarnir voru fyrir löngu farnir
að takmarka sjálfsákvörðunarrétt stéttafélaga, meðal
annars með því að skipta sér af fjárreiðum þeirra, og