Menntamál - 01.12.1946, Blaðsíða 20

154
MENNTAMÁL
hörmulegt að sjá fangana. Skór þeirra og klæði voru slit-
in og þeir báru glögg merki erfiðis og ills viðurværis.
En þessir menn voru frjálsir, hvað sem hörmungum
þeirra leið, því að þeir höfðu ekki svikið sjálfa sig né
gert hugsjónir að verzlunarvöru.
Framkoma þeirra lagði einnig öðrum stéttum skyldur
á herðar, og sérstaklega knúði hún þó heimilin til lát-
lausrar andstöðu í baráttunni um börnin. Eftir átta mán-
aða þrælkun í Kirkjunesi, voru kennararnir loks sendir
heim. Þeir tóku aftur til starfa sinna, eins og ekkert hefði
í skorizt. Einn þeirra hvílir í moldu norður á Finnmörk.
Og baráttan hélt áfram og heldur áfram, meðan kvistl-
ingar eru til í Noregi.
Þegar ekki tókst að nota skólann til þess að ná valdi
á börnunum, sneru kvistlingarnir sókninni beint að
heimilunum um áramótin 1942—’43. Þá átti að koma
æskulýðsþjónustunni á í sveitum og bæjum undir for-
ystu „sérmenntaðra" æskulýðsleiðtoga, er flestir voru
16—17 ára piltar og stúlkur úr hirðinni. Oft biðu kvisl-
ingarnir herfilegan ósigur. Flestir foreldrar kusu held-
ur fangelsisvist en að senda börn sín til slíks. Faðirinn
eða móðirin, sem í fangelsi sat, vissi það, að börnin voru
„bólusett" ævilangt gegn allri smitun af hugmyndakerfi
nazismans, þótt þau yrðu tekin með valdi á meðan. Eitt-
hvert glæsilegasta dæmi um óttalausa framkomu sýndu
foreldrar í bæ einum, þar sem fjöldi manna hafði verið
tekinn höndum þá fyrir skömmu af öðrum ástæðum og
allar fregnir bentu til, að rík ástæða væri til að óttast,
að í vændum væru dauðadómar, sem nærri mundu höggva
mörgu heimilinu í bænum. í þeim svifum voru 60 börn
kvödd til æskulýðsþjónustu. Ekki eitt einasta kom. Það
mætti líka nefna þann mikla fjölda feðra og mæðra, sem
með æðrulausu fordæmi örvuðu aðra til þess að gefast
ekki upp, — fóru í fangelsi og gerðu þar með öllum sveit-
arbúum skylt að taka höndum saman. Það mætti nefna