Menntamál - 01.04.1965, Qupperneq 56
50
MENNTAMÁL
að fyrirbyggja misskilning skal tekið fram, að kennarar
verða að gæta hófs um kröfur til barna yfirleitt á þessum
aldri varðandi ýmis atriði, sem nefnd voru hér að framan.
Athugasemdirnar miðast við sanngjarna kröfu og nauðsyn-
lega, til þess að námsárangur megi nást.
Hér er ekki tími til að rekja þessi atriði ýtarlegar. Hinn
geðræni þáttur þroskans ræður miklu — miklu meira en
foreldrar almennt gera sér ljóst — um námsgengi barnsins,
og alveg sérstaklega getur hann orðið örlagaríkur í byrjun
skólagöngu. Hvergi koma áhrif uppeldisins allt frá fæð-
ingu jafn glögglega í ljós. Uppfr;eðsla eða bein kennsla, t.
d. tímakennsla í lestri, skiptir bér minna máli og getur í
mörgum tilvikum verið skaðleg. Mestu skiptir tilfinninga-
samband barns og foreldris, öryggi og hlýja heimilisins,
skilningur á þroska og þörfum barnsins á hverju aldurs-
skeiði, hæfilegt eftirlit og venjumyndun. Þeirrar rangtúlk-
unar á frjálsræði í uppeldi barna hefur nokkuð gætt, að
það sé fólgið í því, að ekki megi banna börnum, þau eigi
að fá að gera það, sem þeim sýnist o. s. lrv. Hér er um
hættulegan misskilning að ræða. Afskiptaleysi og vanræksla
á börnum á ekkert skylt við frjálsræði í uppeldi né þrosk-
un þess næmleika, auðgi og styrks í tilfinningalegum efn-
um, sem ég tel eitt höfuðeinkenni góðrar og heilbrigðrar
manneskju.
Skal þá vikið fáeinum orðum að þriðja þætti skólaþrosk-
ans, greindarþroskanum. Með greindarþroska er hér sér-
staklega átt við hæfni barnsins eins og hún birtist í dóm-
greind og skilningi, minni og rökhugsun. Orðaforði og
leikni í að tjá sig með orðum er eitt helzta skilyrði náms
yfirleitt, a. m. k. eins og kennslu er hagað í venjulegum
bekkjum.
Nú er það svo, að greind eins og lnin er almennt metin
í fari fullorðins manns og eins og reynt er að meta hana
með einstaklings greindarprófum fær mjög misfljótt notið
sín hjá börnum. Kemur þar margt til, svo sem ýmsir með-