Bjarmi - 01.12.1998, Blaðsíða 4

Gunnar J. Gunnarsson
Rætt við Benedilct Gnnncirsson list-
málcLrcL imi listinci, lífið og trúna
Listín er samgröin
ffl og trú mannsins
B
enedikt Gunnarsson er
þjóðkunnur listamaður.
Hann hefur jafnframt kennt
myndlist við Kennarahá-
skóla íslands um langt ára-
bil. Eitt af því sem vekur athygli í list
hans eru trúarlegar myndir. Fyrir
skömmu opnaði hann sýningu á
nokkrum verkum sínum í anddyri Hall-
grímskirkju þar sem þáttur trúarinnar
er rauði þráðurinn.
Benedikt hefur meðal annars verið
beðinn um að gera listaverk í kirkjur.
Þekktast slíkra verka er líklega altar-
istaflan í Háteigskirkju í Reykjavík en
hún hefur vakið mikla athygli. Hún er
reglulega kynnt með litskyggnum á veg-
um Nordiskt Kirkeligt Studierád í grunn-
og framhaldsskólum á Norðurlöndum
sem dæmi um inntaksríka nýsköpun
myndmáls í trúarlegri samtímamyndlist í
Evrópu.
Bjarmi náði tali af Benedikt skömmu
eftir að sýningin í Hallgrímskirkju var
opnuð og ræddi við hann um listina, líf-
ið og trúna.
Trúarleg myndlist ú sér langa sögu.
Benedikt var því Jyrst spurður að því
hvert samband trúar og listar væri að
hans skilningi.
Ég álít að trúin og listin eigi sér sam-
eiginlegar rætur, þótt rætur trúarinnar
séu að sjálfsögðu dýpri. Fagurfræðilegir
burðarþættir listsköpunarinnar taka í
þessu sambandi mið af inntaki hins trú-
arlega viðfangsefnis. Inntak verksins hef-
ur síðan áhrif á heildarformgerð þess.
Það er auðvitað hægt að nefna margt í
þessu sambandi þegar horft er til baka
til sögunnar. Samfylgd trúar og listar
virðist eiga sér langa sögu. Ég get nefnt
sem dæmi fom hellamálverk á Spáni og í
Frakklandi sem eru álitin 12-17 þús-
und ára gömul. Þar hafa hellamenn
teiknað myndir á veggina af veiðidýmm.
Álit fræðimanna á þessum myndum er
að þama hafi menn skapað verk sem eru
listaverk í okkar skilningi en hafa ef til
vill ekki verið það í hugum þeirra sem
skópu þau heldur nokkurs konar verk-
færi í lífsbaráttunni. Þeir hafi gert mynd-
ir af veiðidýrunum, síðan kyrjað fyrir
framan þær seiðmagnaðar þulur, stigið
um leið nokkur spor með tilheyrandi
búkhreyfingum meðan föl birtan frá lítilli
lýsiskolu framkallaði kynlegar skugga-
myndir á mislita og hrjúfa hellisveggina.
Sporin hafa ef til vill verið upphaf dans-
listarinnar, þulan upphaf ljóðlistar og
myndir grundvöllur myndlistarinnar.
Sameiginlega hefur þessi athöfn, þ.e.
helgiathöfn eða galdur, þjónað þannig
bæði listinni og trúnni, trúnni að því leyti
að það er trúin á ákveðin öfl sem eru
manninum æðri sem þarna birtist og at-
höfnin gefur manninum kjark til að
ganga til móts við erfiðleika lífsins, í
þessu tilfelli veiðiskapinn sem var grund-
völlur lífsviðurværis á þessum tíma.
Þetta er dæmi um það hvernig listin
er samgróin lífi og trú mannsins allt frá
forsögulegum tíma. Síðan hefur þetta
þróast áfram þannig að list og trú eru í
rauninni óaðskiljanleg. Þetta birtist í
hinum ýmsu trúarbrögðum heims. List-
in verður þá ekki skilin og listaverkin
ekki túlkuð nema setja sig inn í trúar-
heimspekina og þann hugmyndaheim
og trúarkenningar sem listaverkin tjá og
túlka. Stundum eru þessi tistaverk hluti
Listin verður pá ekki skilin og listaverkin ekki túlk-
uð nema setja sig inn í trúarheimspekina og pann
hugmyndaheim og trúarkenningar sem listaverkin
tjá og túlka.