Heima er bezt - 01.03.1951, Blaðsíða 16

12
Heima er bezt
Nr. 1
unar, en slíkt bannaði Jón hon-
um harðlega. Það er vitað, að
aðeins í eitt skipti um æfi hans
hafi hann ráðist að manni, og
verður hér á eftir nánar skýrt
frá tildrögum til þess.
Jón var á ferð í annarri sveit
með Sesar til fylgdar. Þá koma
á móti honum tveir menn. Þeir
riðu geyst og létu all dólgslega,
enda voru þeir undir áhrifum
víns. Menn þessir voru þekktir
fylliraftar og þrætugjarnir
áflogavargar. Þeir voru taldir
all miklir fyrir sér, einkum ann-
ar þeirra. Jón vissi góð skil á
mönnum þessum. Þegar þeir
mæta Jóni, fara þeir í skyndingu
af baki, en Jón hugðist halda
áfram og óskaði ekki eftir fé-
lagsskap þeirra, en þeir voru á
annarri skoðun. Annar þeirra
grípur í taumana á hestinum, en
hinn gerir sig líklegan til þess
að velta honum af baki. Jón
grípur þá niður á höndina á
þeim, sem um taumana hélt, en
fékk svipuhögg á handlegginn.
Hann snarast þá af baki. En þá
skeðu tveir viðburðir samtímis.
Báðir mennirnir réðust að Jóni,
en samtímis grípur Sesar all
óþyrmilega aftan í frakkakraga
annars þeirra, og það með svo
skörpu taki, að maðurinn féll
aftur á bak, en' um leið og hann
stendur upp, slær hann svipu-
húninum í höfuð hundinum, svo
hann féll í rot. Þegar Jón sá
Sesar fallinn, og báðir dólgarn-
ir sóttu að honum, þá er ekki
ósennilegt, að hann hafi eitt-
hvað farið að þreifa um mót-
stöðumenn sína.
Þpss varð heldur ekki langt að
bíða, að báðir dólgarnir lágu
hvor ofan á öðrum í götuskorn-
ingi, en Jón sat þar ofan á þeim.
Að afloknum samningum lét Jón
þá standa upp. Þá hafa þeir fé-
lagar víst ekki álitið, að þeir
hefðu fleiri erindum að gegna
við Jón á Þingeyrum, sneru því
til hesta sinna og stigu á bak. —
En þegar hér var komið málun-
um, var Sesar raknaður úr rot-
inu og virtist engu hafa gleymt.
Þegar náungarnir voru komnir
á bak, þá rýkur hann sem kólfi
væri skotið á hælana á hestum
þeirra félaga, með þeim árangri,
að hestarnir trylltust, svo að
riddararnir töpuðu allri stjórn
á þeim. Þeir ruku út af vegslitr-
inu, en þarna rétt við var
íhleypuflói. Leikurinn endaði
með þeim hætti, að' hestarnir
ruku út í foraðið og lágu þar á
síðúm í svaðinu; þar gengu óróa-
seggirnir af þeim og máttu nú
heyja nýjan hernað við að draga
fararskjóta sína á yfirborð jarð-
ar.
Eftir skæruhernað þennan
bar Sesar jafnan dæld í höfuð-
kúpunni undan svipuhögginu.
En ekki virtist áfall þetta raska
skynsemi hans eftir á eða gera
honum neitt til á annan hátt.
Þótt Sesar væri jafnaðarlega
lítið notaður við skepnur, þá
skildi hann þar vel hlutverk sitt,
ef þess var krafizt. Hann hélt
saman og rak hesta í smölun og
á ferðalagi, og enginn hestur
stóð fyrir honum, hversu mikill
þrákálfur sem hann var, svo var
Sesar þá aðgangsharður og greip
þá jafnan í hælinn.
Nú dró að ævikveldi Sesars. Þó
átti hann enn eftir að sýna
fræknleik sinn og vitsmuni.
Hann var orðinn roskinn að ár-
um, en þó stæltur og óbilaður
andlega og líkamlega. En þá
færðist hann í fang þrekraun,
sem að lokum lamaði hans
mikla þrek og lífsþrótt.
Það var að áliðnu hausti, frer-
ar byrjaðir og skarabekkir
komnir með löndum fram á ám
og vötnum. Bjartur kyrrviðris-
dagur var, með sígandi frosti.
Jón Ásgeirsson gekk með tví-
hleypta haglabyssu í hendi vest-
ur á svo nefndar Flatir, sem eru
skammt vestan við Þingeyrar. Á
Flötum þessum, sem er allstórt
landssvæði, eru víða tjarnir og
lón. Þegar Jón nálgaðist eina
tjörnina, er hún með allbreiðum
skörum meðfram löndunum, en
auð í miðju.
Þar synti allstór andahópur.
Jón komst í skotfæri við end-
urnar og hleypti úr báðum
hlaupunum, svo að naumast
urðu greind skotaskil, og féllu
fuglar fyrir báðum skotunum.
Þetta var leikur Jóns, sem fáir
munu hafa eftir leikið. Sjö end-
ur féllu fyrir skotunum. Um leið
og skotin riðu af hentist Sesar
fram af skörinni og út í tjörn-
ina og tók nú til að grípa fugl-
ana og kasta þeim á land. Sum-
ar endurnar voru aðeins væng-
brotnar og með fullu lífi og gátu
bæði flögrað og stungið sér, svo
að úr þessu varð allharður og
langur eltingarleikur, og að lok-
um kom hann öllum fuglunum
á land, en þá var honum mjög
kalt. Jón fór þá strax heim með
hann og hlynnti að honum eftir
beztu getu. Nóttina eftir fékk
Sesar lungnabólgu. Með meðöl-
um og góðri hjúkrun tókst Jóni
að slá á lungnabólguna, en upp
úr henni og litlu síðar fékk hann
ramma brjóstveiki, leit ekki
glaðan dag og tók að leggja af
og hörna.
Þegar svo var komið, þá gat
Jón ekki horft á þennan trygga
ástvin sinn tærast upp fyrir aug-
um sér, svo hann afréð að flýta
fyrir dauða hans. En nú í fyrsta
skipti á æfinni bilaði kjarkur
hans að veita skepnu banaskot-
ið. Góðhesta sína skaut Jón ætíð
sj álfur, en gat ekki til þess hugs-
að að verða banamaður Sesars.
Hann fékk því góðan vin sinn,
sem hann treysti vel og var þauí-
æfð skytta, til þess að skjóta
Sesar. En skotið mistókst, en
særði hundinn talsvert. Þannig
til reika hentist Sesar inn í stofu
til Jóns.
Löngu síðar, þegar Jón sagði
mér frá ævilokum Sesars, þá
komst hann svo að orði: „Þegar
Sesar kom æðandi inn í stofuna
til mín með blóðbogann úr háls-
inum og leit framan í mig, þá
brá mér svo, að mér hefur jafn-
vel aldrei brugðið eins við nokk-
urt tækifæri á ævi minni. En
ég var þá ekki lengi að átta mig
og þrífa riffilinn minn ofan af
stofuþilinu, hlaða hann og senda
vini mínum banaskotið."
Jóni var mikið um þetta fyrir-
bæri. Einn merkur vinur hans,
sem þá var heimilismaður á
Þingeyrum, sagði mér, að hann
hefði lengi verið að ná gleði
sinni eftir þetta sorglega atvik.
Nú er hver síðastur að eignast hinar
þjóðfrægu bækur Ásgeirs Jónssonar
frá Gottorp: „Horfnir góðhestar I—
II.“ Sendum gegn póstkröfu, Bóka-
útgáfan Norðri, pósthólf 101,
Reykjavík.