Heima er bezt - 01.03.1951, Blaðsíða 33

Nr. 1
Heima er bezt
29
lcollunni úr kjaftinum. Hófst nú eitt
grimmilegasta einvígi, sem ég hef séð. Þau
ultu hvort um annað í urðinni, hundurinn
•og tófan, og veitti ýmsum betur til að
byrja með, en tófan 'Virtist þolmeiri, var
fjaðurmagnaðri og grimmari, og um leið
og mig bar að orrustuvellinum, tókst henni
að koma Kol undir og virtist nú eiga alls
kostar við hann. Mig tók það sárt að sjá
hvernig hún reif hann og læsti í hann
tönnunum, og mér sýndist helzt, að hún
aetlaði að bíta hann á barkann.
Eg steytti hnefann og ógnaði tófunni, en
ekki hafði ég hug til þess að snerta við
henni; hugsaði, að ef til vill mundi hún
klóra mig og bíta og kannski leggja mig
undir eins og hundinn. Ég var ekki sá
bógur þá, að ég þyrði að leggja til orrustu
við tófu.
En sárt fannst mér að geta ekki orðið Kol
litla að liði, svo illa, sem hann var leikinn
í klóm tófunnar. Þá varð mér það að ráði
að grípa upp hnullungsstein og reyna að
grýta rebba. Ég miðaði á hausinn á hon-
um og henti steininum, en svo óhöndug-
lega tókst til, að steinninn lenti framan til
í skrokknum á hundinum, og hann rak upp
sárt vein.
Við þetta sleppti tófan tökunum á Kol
og rann á flótta austur fjöruna og virtist
klemma fast að sér skottið, eins og hún
hyggist þá og þegar við höggi eða grjót-
kasti. Ég sparaði heldur ekki steinana, og
grýtti á eftir henni í ofboði, en hitti
aldrei, og loks gafst ég upp, er tófan stökk
upp á móðinn og stefndi til fjalls.
Ég fór nú að huga að hundinum. Hann
var ailur rifinn og blóðugur eftir viður-
eignina, og auk þess var hann draghaltur í
vinstri framlöpp — tyllti bókstaflega ekki
í fótinn.
Hann staulaðist til min, og löppin dingl-
aði undir honum. Þegar hann kom að mér
horfði hann á mig gljáandi og sársauka-
kenndu augnaráði og sleikti hönd mína.
Það var engin ásökun eða reiði í augna-
ráðinu, miklu fremur sneipa og afsökun-
arbeiðni, rétt eins og hann vildi segja: Æ,
ég var mesti amlóði, að láta tófu skramb-
ann leggja mig — ég er þó hundur, og
aetti að hafa í fullu tré við tófukvikindi!
„Nei, Kolur minn, þetta er allt saman
roér að kenna,“ sagði ég hálfkjökrandi.
„Það var ég, sem sigaði þér á tófuna, og
ég kastaði steininum.*1
Síðan gekk ég heim á leið, bæði hrygg-
ur og reiður, og Kolur haltraði á eftir mér
■og ýlfraði í hverju spori. Þegar fullorðna
fólkið sá hann, kom því saman um, að
hann væri bógbrotinn. Kolur átti lengi í
brotinu og leið miklar þrautir fyrstu dag-
ana. Menn töldu réttast að lóga honum, en
ég fékk því til leiðar komið, að það var
ekki gert, og um síðir greri brotið, en
aldrei varð Kolur jafngóður í fætinum.
En ennþá kúra fuglarnir í víkum við
ströndina á ísavetrum og frjósa niður í
hjarnbreiðuna, þegar vakirnar leggur, og
ennþá leitar hungraður fjallarefur ætis við
sjóinn og hremmir sér bráð úr fuglahjörð-
inni, því að aldrei lærist henni að varast
þennan lágfætta óvin, sem skýst niður í
fjöruna. Það breytir litlu um lífsháttu
hinna villtu dýra, þótt mennirnir vilji
blanda sér í þá og hafa áhrif á örlög
þeirra. Og þótt okkur þyki þau grimmúð-
leg í viðskiptum sínum hvert við annað,
eru þau, þrátt fyrir allt, aldrei eins grimm
og maðurinn sjálfur, því að þau drepa að-
eins til að seðja hungur sitt.
Hitt er afutr á móti erfiðara að skilja,
að náttúran sjálf skuli á stundum geta
verið vanmáttugum lífverum svo hörð og
bitur, að stappi nærri grimmd, — sú sama
náttúra, sem aðra tíma er svo blíð og
gjöful á unaðssemdir, að allt, sem lífs-
anda dregur, kemst ekki yfir að njóta
allrar þeirrar dýrðar, sem hún hefur að
bjóða. /. K.
Endurminiiiiigar
frá
íslandi
og
Danmörku
I bók þessari segir Valdimar Er-
iendsson læknir í Friðrikshöfn frá því,
sem á dagana hefir drifið á löngum
lífsferli. Hann segir frá æskuárunum
norður í Kelduhverfi, skólaárunum,
læknisferðum á sjó og landi, sérstæð-
um viðburðum o. fl. - 332 bls. í stóru
broti. Kr. 60.00 heft, kr. 73.00 í vönd-
uðu bandi.
Skemmtileg bók, rituö af
fjöri og snilld.
Sendum gegn pósthröfu.
BÓKAÚTGÁFAN N O R Ð R I,
Pósthólf 101 Reykjavík
Sagnfræði
TURGENJEFF
Á SÍÐARI HLUTA 19. aldar
var París hæli og griðastaður
margra landflótta andans
manna af rússneskum og pólsk-
um ættum. Menn, sem af póli-
tískum ástæðum urðu að dvelj-
ast langdvölum frá föðurlandi
sínu. Þarna, í mestu háborg
menningarinnar, gátu þeir lifað
frjálsir og óhræddir um líf sitt
og unnið að hugðarefnnm stn-
um. Þeir, sem sóttu sérstakar
listamannaknæpur í París á ár-
unum 1870—1880, varð oft star-
sýnt, á einn af þessum útlögum,
sem talinn var tilheyra þeim
fínustu og þeim frægustu af
þeim öllum. Þessi maður var hár
og þrekinn, með mikið og grátt
skegg, blá, göfugmannleg augu,
þýður í framkomu og mjög fá-
skiptinn. Þegar hann sat að
kaffidrykkju var það vani hans
að tala lítið, en gefa öðrum orð-
ið. Þessi maður var Ivan Tur-
genjeff, sem þá var frægasta
skáld Rússa.
Turgenjeff var fæddur í Ori-
jolfylki í Rússlandi og ólst þar
upp á búgarði foreldra sinna.
Ættin var gömul og auðug að-
alsætt, sem átti víðar lendur.
Turgenjeff fékk ágæta mennt-
un í æsku og kynntist vel hinni
rússnesku náttúru, sléttum,
skógum og fljótum. Hann varð
fyrir svo miklum áhrifum frá