Heima er bezt - 01.04.1952, Side 23

Nr. 4
Heima er bezt
119
F A X I
(Sjá mynd á bls. 122)
ár og naut þar hinnar ágætu til-
sagnar Þórarins, sem reyndist
honum ágætlega. Varð Villi svo
fær í iðn sinni, að hann var mjög
eftirsóttur smiður og stundaði
það til dauðadags, eða í aldar-
fjórðung. Og í rauninni var
hann búinn að stunda nokkuð
smíðar í 10—12 ár, áður en hann
fór til Þórarins. Hann var ein-
stakur dugnaðarmaður, vand-
virkur, trúr og ósérhlífinn. Man
ég það frá æskuárum mínum, að
það var á orði haft, að hann væri
ekki veðurvandur. Með þessu var
átt við það, að hann var ekki að
skríða inn í bæ, þótt kalt blési,
þegar hann var við smíðar úti
við. Hann lét sig veðrið engu
skipta, nema ef um aftök var að
ræða. Sama gilti og, er hann var
á ferðalögum, en hann þurfti sí-
fellt, af eðlilegum ástæðum sem
smiður, að ferðast á milli vinnu-
staða.
Frá Efrihólum fór Villi vorið
1883. Hann var þá orðinn 29 ára
og vel þekktur um allt héraðið
sem ágætur smiður. Þá var það,
sem hann fékk leyfi Sigurðar
bónda Gunnlaugssonar í Ær-
lækjarseli í Öxarfirði til að hafa
þar heimilisfang sitt, en slíkt
var nauðsynlegt á þeim árum,
því að annars var viðbúið, að
hann yrði kærður fyrir ólöglega
lausamennsku. Yfirvöldin vöktu
yfir því með mikilli árvekni, að
enginn maður stundaði ólöglega
lausamennsku. Það var þvílíkast
sem landi og þjóð stafaði stór
hætta af þess konar lögbrotum.
En maður, sem hafði það að at-
vinnu að smíða og byggja fyrir
bændur víðs vegar um héraðið,
gat vitanlega ekki komizt hjá því
að vera í lausamennsku, og verð-
ur ekki nú á dögum séð, að af
því stafaði nein þjóðarhætta!
Næstu árin sást oft til Villa á
ferð milli bæja, þar sem hann
sat á Evu sinni, er jafnan sýndi
hin fágætustu tilþrif í gangi.
Stöku sinnum tók hann líka fola
til tamninga, því hann var hinn
snjallasti tamningamaður, þótt
hann fengist ekki mikið við
það, enda hafði hann næsta lít-
inn tíma til þess, svo eftirsóttur
smiður sem hann var. Hann fór
vel með hesta og skildi þá flest-
um betur, vildi, að ungviði væru
vel upp alin, en á því var þá
Minning 1930—1947.
Meðan bjó, þá mátti sjá
mig á jó úr hlaði ríða.
Grundin hló og gljújrin há,
gneisti jló úr skriðum hlíða.
Fallega spretti Faxi tók,
jcetur nett á grundu bar ’ann.
Gleði létta jajnan jók.
Jajnt og þétt á tölti var ’ann.
— Þig hej leitt 'oj land og mar,
litlu er skeytt, hvað heim við
drögum.
nokkur misbrestur. Á þeim árum
voru engar girðingar til, svo að
hefta varð hvern hest, sem hafa
þurfti í gæzlu. Þetta þótti Villa
ill meðferð, og reyndi því að
venja hestana svo, að þeir yrðu
spakir, og tókst þetta oft furðu-
lega vel.
Einhverju sinni var þjóð-
skáldið Páll Ólafsson á ferð, þar
sem Villi var staddur, og bað Páll
hann að hefta hest sinn vel og
vandlega. Sennilegur hefur Villi
eigi haft skap til að þrælhefta
langlúinn ferðahestinn, því að
það kom í ljós, að hesturinn
losnaði úr haftinu yfir nóttina,
en strauk þó ekki á burt. Þá orti
þjóðskáldið:
„Vel úr hendi fer þér flest,
finnst þinn líki valla.
En þó kanntu ekki að hefta hest.
Þú hefur þann eina galla.
Á þessum árum var talsverður
drykkjuskapur í héraðinu. Satt
bezt að segja þótti sá eigi vera
maður með mönnum, sem ekki
vildi vera með í þeim leik. Þar
sem Villi var eftirsóttur maður
hvarvetna, var mjög haldið að
honum víni, bæði sepa gesti og
vinnufélaga. Ef bóndinn, sem
hann vann hjá, vildi fá hann til
að vera lengur en loforð stóðu
til, þá var hann óspar á vínið.
Ög kæmi hann gestur á bæ, þeg-
Þú varst eitt, sem ejtir var,
er ég breytti mínum högum.
Eg er að kneifa öl af krús,
ejtir þreifa minningunni:
Fákur, skeija, hey og hús,
hinnstu leijar þess ég unni.
Með þér jallið Faxi er
jyrsta kallið: bónda starfið.
Degi hallar, dimma fer,
drúyir karl við minja starfið.
KR. H. BREIÐDAL.
ar hann var á ferð á milli vinnu-
staða, þá var honum jafnan boð-
ið vín svo mikið, sem hann vildi
þiggja. Á þennan hátt varð hann
brátt nokkur drykkj umaður,
enda þótt hann keypti sjaldan
eða aldrei vín handa sjálfum sér.
Hins vegar átti hann stundum
„lögg á glasi“ handa vinum sín-
um og góðkunningjum. Þar sem
hann var hraustmenni, þoldi
hann vínið vel og var jafnan alls-
gáður og vinnufær. Hélt hann
þannig þreki sínú, þar til hann
var orðinn fimmtugur. Hann var
jafnan glaður og reifur, greind-
ur og skemmtilegur, og prúð-
mennskan og hógværðin yfirgaf
hann aldrei. Allir vildu vera vin-
ir hans og félagar. í þá daga
þótti það mikill sómi að vera
vel ríðandi, og slíkum mönnum
var jafnan gert hærra undir
höfði, að öðru jöfnu. Hann sást
því oft á ferð með höfðingjum
héraðsins, bæði í úfcreiðartúrum
um helgar og í kaupstaðarferð-
um. Þá bar og við, að hann sótti
mannfundi og brúðkaupsveizlur,
svo og auðvitað kirkju sína, sem
siður var á þeim árum. Og hvar-
vetna þótti hann vel metinn og
góður félagi. — Þótt hann væri
af skáldakyni í móðurætt, sem
fyrr segir, er þess ekki getið, að
hann væri hagorður. En gaman
hafði hann af vel kveðnum vís-
úm — og fór vel með þær. Tveir