Heima er bezt - 01.11.1977, Qupperneq 4

EIRIKUR EIRIKSSON:
Að vona og þrá
Hei&Jís Nor&fjörh barnabókarhöfundur og sitthvað
um efni og tilgang barnabóka.
Iþetta sinn langar mig að segja lesendum frá ungri
og myndarlegri konu hér á Akureyri sem heitir
Heiðdís Norðfjörð. — Hún er sjúkraliði og sinnir
öldruðum hér útí Skjaldarvík. Jafnframt er hún
húsmóðir sem annast uppeldi barna sinna af myndar-
skap. Auk þess hefur hún unn;ð sér það til ágætis að
semja mjög athyglisverða barnabók, Ævintýri frá ann-
arri stjörnu, sem koma mun út nú fyrir jólin. Inn í
þessa persónufrásögn spinnast svo hugleiðingar mínar
um barnabækur og tilgang þeirra. En ég vil taka það
fram að Heiðd’'s á engan hlut að því máli, þótt hún
léti það óátalið.
Útvarpshlustendur ættu að þekkja nafn Heiðdísar
af ágætum upplestri. í útvarpið hefur hún lesið bók
sína sem og barnabækur eftir aðra höfunda og ýmis-
legt annað efni fyrir böm sem fullorðna.
En þegar á að fara að ræða um jafn unga konu og
Heiðdís Norðfjörð er, kemur svolítið babb í bátinn.
Hún segist aldrei hafa upplifað neitt það sem merkilegt
þætti til frásagnar, aldrei lent í svaðilförum eða ævin-
týrum, — nema þeim sem hún hefur skapað í eigin
hugarheimi.
Hún segir að æska sín á Akureyri hafi liðið eins og
Ijúfur draumur. Og þegar hún kemst á fullorðinsár
giftist hún góðum manni, stofnar heimili og eignast
duglega og mannvænlega syni. Hið fallega umhverfi
Akureyrar er eins og skrautibúið svið um þennan þekki-
lega lífsdans.
Að þessum orðum skrifuðum væri næsta auðvelt
fyrir mig að setja púnktinn. En þar sem ég tel að
samning skemmtilegrar og mótandi barnabókar sé ekki
ómerkilegur viðburður, vil ég halda áfram.
Mætir og nokkuð glöggir aðkomumenn hafa haldið
því fram við tækifæri að hér á Akureyri þróaðist
nokkuð gott mannlíf. Sjálfsagt má deila um það til
eilífðamóns hvernig það eigi að vera. Þó hygg ég að í
þessu áliti felist nokkur sannleikskjarni. Hér hefur
verið fremur lítið um svæsnar deilur manna á milli og
lífsgangurinn silast áfram í rólegum takti án teljandi
umbrota. Uppá síðkastið hefur mér þó fundist gæta
tilhneiginga í þá áttina að ýta okkur fram á ómann-
eskjulegra svið. Ekki vil ég ræða þann ugg minn á þess-
um vettvangi. Til þess gefast áreiðanlega næg önnur
tækifæri síðar.
Svolítið þykir mér það merkilegt hvað mörg skáld-
in sem lengi hafa átt heima hér á Akureyri verða æ
mildari og jafnvel rómantískari í hugsun eftir því sem
þau dvelja hér lengur. Þetta getur átt sér eðlilegar or-
sakir. Með aldrinum verða menn oft hógværari í hugs-
un og mildari í dómum. Ég hygg þó að rólegt mann-
líf og umhverfi hafi hér eitthvað að segja.
f bókinni Akureyri og norðrið fagra segir Kristján
skáld frá Djúpalæk eitthvað á þá leið að þegar Drottinn
allsherjar virti fyrir sér sköpunarverkið og leit yfir
Eyjafjörð og nágrenni hafi hann virst harla ánægður
á svipinn. Ég er efins um að Kristjáni hefðu komið í
hug slíkar hugrenningar hér fyrr á árum, þótt hrif-
næmur hafi hann alla tíð verið.
Þá er það nokkuð athyglisvert hvað margir akur-
eyringar hafa fengist við samningu barnabóka sem
flestar hafa það sameiginlegt að fjalla um gott mann-
líf og aðlaðandi umhverfi. Hér ræður áreiðanlega
annað og meir en hefðin ein. Sá sem á í miklu stríði
við umhverfið og mannfólkið sest ekki niður og skrifar
fallega lesningu fyrir börn og unglinga. Skriftarþrá
hans rynni eftir straumþyngri farvegum.
Þegar því ísfirskir menntaskólanemar tóku sér fyrir
hendur að fara ómildum höndum um barnabækur
Jennu og Hreiðars, hefðu þeir gjarnan mátt horfa meir
til umhverfisins sem höfundamir lifðu og störfuðu í,
sem og til þeirra barna sem þeir sjálfrátt og ósjálfrátt
hafa tekið mið af, þótt kristin siðfræði og uppeldis-
skoðun sé auðvitað þyngst á metunum í bókum þeirra.
Eftir að lífskjör almennings fóru almennt að bama
á íslandi hefur sú uppeldisskoðun legið nokkuð lengi
í landi að leyfa beri barninu að vera barn eins lengi og
þroski þess leyfði. Ég gæti nefnt mýmörg dæmi þessari
skoðun til stuðnings, en hygg það heppilegast margra
hluta vegna að taka mið af sjálfum mér.
Ég ólst upp hér á Oddeyrinni. Móðir mín var fátæk
ekkja, fádæma dugleg og háði harða lífsbaráttu. Hún
bar mig á bakinu se'm hvítvoðung í saltfiskvinnuna hér
352 Heima er bezt