Heima er bezt - 01.12.1995, Blaðsíða 4

Ágætu leseiidur
íslendingar eru ekki fjölmenn þjóð, rétt rúmlega 265.000
sálir, um þessar mundir. Og landrými eigum við nóg, a.m.k.,
ef við reiknum það út í fermetrum eða ferkílómetrum á hvem
íbúa.
Við, sem emm svo vön víðfeðminu og því frjálsræði sem
fylgt hefur óbyggðum landsins, hljótum að eiga nokkuð erfitt
með að gera okkur í hugarlund þau þrengsli og mér liggur
við að segja þá um leið, það ófrelsi, sem afar maigar erlendar
þjóðir búa við, ekki hvað síst hinar fjölmennu þjóðir Asíu-
landa
Og enn minnkar landrými þessara þjóða, samfara stöðugri
ijölgun íbúanna og það leiðir óhjákvæmilega af sér að þeir
leita út fyrir landsteinana og búsetu
í fámennari löndum. Og eins og
heimurinn er í raun orðinn lítiil, ef
litið er til möguleika á ferðalögum
heimsálfa á milli, miðað við það
sem áður var, þá hefur Island að
sjálfsögðu fallið inn í þessa þróun
heimsmála. Hingað eru famir að
flytjast í vaxandi mæli, íbúar úr öll-
um heimshomum, bæði af eigin
óskum og í boði íslenskra stjóm-
valda í formi flóttamannahjálpar.
Margt af þessu fólki kemur frá Asíulöndum og hinum
austræna heimi. Eins og gefur að skilja þá eru siðir og lífs-
hættir fólks af þeim slóðum afskaplega óffkir því sem við hér
í hinu kalda norðri eigum að venjast
Eitt það fyrsta sem maður rekur augun í er það, hvað flest
af þessu ágæta fólki virðist geta lifað af litlu. Margt af því,
sem jafnvel hefur komið blásnautt til landsins, varla átt annað
en fötin sem það var í, hefur að ekki lengri tíma liðnum en 3-
4 árum, verið búið að koma „vel undir sig fótunum,“ eins og
sagt er, hefur t.d. þegar komið sér upp húseign, bifreið og
öðmm nútíma þægindum sem flestir telja ómissandi í dag.
Og það sem meira er, í flestum tilfellum hefur því tekist þetta
án þess að safna miklum skuldum, ef þá yfirleitt nokkmm.
Mér er minnisstætt í því sambandi viðtal við par af Asíu-
uppmna í einu dagblaðanna fyrir fáunr ámm síðan. Þau vom
ein þeirra sem höfðu komið slypp og snauð til landsins
nokkrum ámm áður, en voru nú sem sagt, þegar búin að
koma sér upp flestu því í eignum sem nútímafólk telur ekki
hægt að vera án.
I viðtalinu kom fram að þau höfðu gert þetta án þess að
taka lán, að einu undanskildu þó. Þeim hafði reynst óhjá-
kvæmilegt að taka húsbréfalán að einhveijum hluta þegar
þau keyptu íbúðina sína. Og það þótti þeim ekki gott mál.
Enda litu þau á það sem algjöra bráðabirgðaráðstöfun. Lánið
ætluðu þau sko ekki að var að borga niður á næstu 25 ámm.
Þau vom þá þegar byijuð að greiða það niður og höfðu hugs-
að sér að klára það á næstu 5 ámm eða svo, ef ég man rétt.
Ekki verður annað sagt en að þetta sé harla ólíkur hugsun-
arháttur, samanborið við það, sem hrærist meðal okkar ágætu
Islendinga.
Nú er það ekki svo að þetta fólk hafi almennt hærri laun en
tíðkast meðal okkar. Sennilega em laun þess í nkirgum tilfell-
um, meira að segja lægri, ef eitthvað er, því ekki er að sjá að
það raði sér almennt í hin betur launuðu störf.
Hér virðist því fyrst og fremst vera um að ræða mikla ráð-
deildar- og sparsemi, sem ekki verður annað séð en að sé
flest öllu þessu fólki í blóð borin.
Hvað það varðar gætum við íslendingar margt af því lært
og þó ekki væri nerna að sá þáttur þess næði að skjóta rótum
í íslenskri þjóðarsál, þá væri ekki annað hægt en að telja
þessa nýbyggjara okkar aufúsu-
gesti.
Fyrir nokkmm ámm átti ég sam-
ræður við Japana nokkum, þar
sem í tal barst þessi mismunur á
þankagangi hinna austrænu þjóða
og t.d. Islendinga. Hans meining
var sú að þessi mismunur lægi í
uppmna þjóðanna, að mörgu leyti.
„Þið íslendingar,“ sagði hann,
„hatið lengst af verið veiðimenn
og samfélag ykkar veiðimannaþjóðfélag. Þið hafið farið út
og veitt ykkur til matar, án nokkurs tillits til nágrannans.
Landrými ykkar hefur verið meira en nóg og þið hafið ráðið
ykkar lendum sjálfir, hver og einn. Við, sem búum við svo
mikið ijölmenni, eins og á mínum heimaslóðum, þar sem
kannski em 30 íbúar um hvem hektara, höfum þurft að deila
þeim hektara með þeim íbúum. Það hefur verið okkur hreint
og klárt lífsnauðsynlegt að komast vel af við nágranna okkar,
halda friðinn við þá, vinna með þeim, skipta lífsgæðunum
með þeim og lifa af því litla sem okkur bar og við höfðum af
að lifa.“
Þetta fannst mér nokkuð merkileg skýring og ekki vitlaus-
ari en margar aðrar.
Þessar þjóðir hafa um mörg árhundmð, búið við svo lítið
landrými miðað við mannijölda, að sá hæfileiki að lifa af
litlu og vera nægjusamur, hefur fyrir löngu síast inn í þeirra
þjóðarsál. Þess vegna hlýtur það næstum að vera, þegar fólk
með slíkan bakgmnn flyst til ofgnægtaþjóðfélags eins og Is-
lands, þá hlýtur því að vegna vel, úr því að íslendingar flestir,
ná að lifa eins og þeir gera með sínum lifnaðarháttum og um-
frameyðslu.
Samhjálp þessa fólks virðist líka vera mun meiri en hér
þekkist. Það stendur vel saman, vinnur saman að markmið-
um ijölskyldunnai; allir leggja sitt í hinn sameiginlega sjóð,
þar til markinu er náð. Það hugsar fyrst um heildina, síðan
um einstaklinginn.
Og þar í liggur kannski stærsti munurinn. Hugsa Islending-
Framhald á bls. 415
396 Heima er best