Heima er bezt - 01.12.1995, Síða 17

Einar Vilhjálmsson:
UpphaS radíó-
og póstþjónustu
á íslandi/
Radíó
Árið 1905 sendi Marconifélagið í
London fulltrúa sinn, W. Densham,
með leynd hingað til lands. Hann
hafði í farangri sínum radíómóttak-
ara. Var þetta liður í samkeppninni
við sæsímann. Með sama skipi kom
Hannes Hafstein ráðherra með
samninginn við Mikla norræna síma-
félagið um lagningu sæsímans til Is-
lands og grunaði ekki, að verið væri
að smygla þessum tækjum inn í
landið.
Þegar eftir komuna til Reykjavíkur
hóf Densham að reisa stöðina
skammt innan við bæinn. Heitir þar
Rauðará.
Hinn 26. júní 1905 varð kunnugt,
að hann hafði móttekið loftskeyti frá
Poldhu í Cornwall í 1850 km fjar-
lægð. Þetta vakti mikla athygli í
bænum en breytti þó ekki ákvörðun-
inni um sæsímann.
Marconistöðin var síðan starfrækt
fram í október 1906, þegar hún var
lögð niður.
Arið 1911 var uppi ráðagerð um
þráðlaust samband við Vestmanna-
eyjar, en ekki varð af þeirri fram-
kvæmd, og var þá lagður sæsíma-
strengur á vegum einkaaðila, sem
fengu einkarétt um sinn, en ríkið tók
þó við fyrirtækinu innan fárra ára.
Eftir Titanic-slysið vaknaði áhugi
fyrir skiparadíói í Reykjavík eða ná-
Loftskeytastöðin við Rauðará, 1905.
grenni. Alþingi fól ráðherra að koma
upp stöðinni, en ekkert gerðist í mál-
inu fyrr en 1915. Það ár komu fyrstu
skip Eimskipafélags íslands hf.,
Gullfoss og Goðafoss, til landsins og
voru þau búin radíótækjum. Komst
við það skriður á málin, og í júlí
1916 gerði Einar Arnórsson ráðherra
samning við Marconifélagið í Lon-
don um að reisa radíóstöð á Melun-
um við Reykjavík.
Hinn 17. júní 1918 var Melastöðin
svo tekin opinberlega í notkun.
Hún átti að annast viðskipti við
skip á hafi úti og vera varasamband
við útlönd, ef sæsíminn bilaði.
Þar sem Reykjavík hafði ekki
fengið rafmagn, var radíóstöðin rek-
in með 15 hestafla díselrafstöð.
Sendirinn var 5 kw., tengdur raf-
geymum. I byrjun var þetta neista-
stöð, en eftir fá ár var hún leyst af
hólmi með lampatækjum.
Loftnet stöðvarinnar var 200 metra
langt, á tveimur 77 metra háum
stálmöstrum. Arið 1924 var einnig
settur upp 2 kw. neistasendir, sem
var að mestu smíðaður á verkstæði
Landssímans og ætlaður til viðskipta
við skip.
Auk þessara stöðva voru settar
upp smærri radíóstöðvar á Isafirði,
Siglufirði, Seyðisfirði, í Vestmanna-
eyjum, Flatey á Breiðafirði, Hesteyri
og seinna í Grímsey, Flatey á Skjálf-
anda og á Húsavík.
Árið 1922 var ísafjarðarstöðin flutt
að Kirkjubæ á Síðu til þess að koma
á sambandi við Reykjavíkurstöðina.
Vestmannaeyjar fengu skiparadíó
1921, og var það jafnframt varasam-
band við Reykjavík.
Allar þessar stöðvar voru til mikils
öryggis fyrir strandferðaskipin og
einnig fyrir stærri fiskiskip, sem
voru hvert af öðru búin fjarskipta-
tækjum.
Samkvæmt lögum frá 1928 var
gerður samningur við Marconifélag-
Heima er best 409