Æskan - 01.04.1981, Blaðsíða 25

Ritcerðasamkeppni krabbameinsfélágsins
.......
.
Þessi ritgerð fjallar um fyrstu kynni
lslendinga af reykingum og hættuna
Sem stafar af þeim. Einnig fjallar hún
Urn hvers vegna fólk byrjar að reykja
°9 getur ekki hætt.
^yrst eftir að tóbak barst til íslands
Var Það í mjög litlum mæli og mjög fáir
sem reyktu. Engar konur reyktu, en í
stað þess notuðu þær neftóbak.
Aðallega voru það karlmenn af heldri
stéttum sem reyktu, t. d. sýslumenn,
stórbændur, danskir kaupmenn og
embættismenn sem voru hér á meðan
þessari miklu tóþaksnotkun var m. a.
sú að það þótti fínt að reykja og var
jafnvel gert grín að fólki sem reykti
ekki. Einnig munu kvikmyndirnar hafa
haft mikið aö segja því þar reykti alltaf
aöalpersónan. Auk þess gat fólkið
fengið sígaretturnar ódýrt.
En aðalástæðan fyrir þessum miklu
reykingum var sjálfsagt sú að á þess-
um tímum var hvorki þekking né
fræðsla um skaðsemi tóbaks. Menn
héldu að það væri allt í lagi að reykja,
það væri alveg skaðlaust. En með
•V.. reykingarfyrrognúll*
Guðrún Gunnarsdóttir.
^anir réðu yfir íslandi. Á þessum tím-
um var tóbak einnig mikið notað til
'askninga s. s. til að hreinsa slæm sár,
^rePa lýs í höfði, dreifa hörðum
kihlabólgum og æxlum og til aö eyða
i1ringormum.
Tóbakið var mjög dýrt á þessum
iímum og reyndi fólk að drýgja það
*■ með því að blanda það meö öðr-
um jurtum. Fræg er sagan af karlinum
sem fyrst tuggði úr tóbakinu mestan
kraftinn, en þá tók kerlingin hans vió,
Þnrrkaði tuggurnar og reykti þær í
stuttri járnpipu. Loks tóku þau öskuna
Ur pípunni í nefið.
Þetta voru fyrstu kynni þjóðarinnar
af tóbaki. Tóbaksneyslan breiddist
miög fljótt út og voru það æ fleiri sem
reyktu, þará meðal konur.
i uPphafi heimsstyrjaldarinnar síð-
an komu breskir og amerískir her-
menn hingað til lands og landið var
hernumiö. Með þessum mönnum
k°m mikið tóbak til landsins og fólkið
Þurfti lítið aö borga fyrir það og naut
^v' ..góós“ af. Gekk það svo langt að
enginn þóttist maður með mönnum
nema hann reykti og börn byrjuðu
miö9 fljótt að reykja. Orsökin fyrir
stórauknum tæknibúnaði og þekk-
ingu hafa menn komist að því að
sígarettan inniheldur ýmis stórhættu-
leg efni. Má t. d. nefna nikótín, sem
eykur mjög hjartslátt og blóðþrýsting,
kolsýrling, sem hindrar að blóóið taki í
sig súrefni til að flytja vefjum líkam-
ans, köfnunarefnistvísýringur sem er
mjög eitruð lofttegund, svo og blásýru
og ammóníak sem erta mjög slím-
húðina í öndunarveginum.
Ekki ætti að vera erfitt að forðast
reykingar nú á dögum vegna mikillar
fræðslu sem fólk fær um þennan
óþverra. Starfandi er hér í FSeykjavík
félag sem heitir Krabbameinsfélag
Reykjavíkur, sem veitir upplýsingar
um tóbak. Einnig fara menn félagsins
í skóla borgarinnar og fræöa
nemendur og kennara á ýmsan hátt
um skaðsemi reykinga, s. s. með
fyrirlestrum, bæklingum og kvik-
myndum. Einnig leiðbeinir þetta félag
þeim sem vilja reyna að hætta að
reykja.
Ég efast ekki um aö flest fólk veit um
skaðsemi reykinga. En þó eru mjög
margir sem reykja. En því er bara
þannig farið með sumt fólk sem lengi
hefur reykt að það er orðiö háð tó-
bakinu, með öðrum orðum orðið
þrælar þess. Svo er þaö unga fólkið.
Mér finnst mikið vera um það að ung-
lingar láti skipast af félagsskapnum
þó þeir viti vel um hættuna og vilji
sjálfir hætta, en þá þora þeir því ekki
og vilja ekki sýnast minni í augum fé-
laganna.
Flvers vegna í ósköpunum er verið
að flytja þennan varning inn í landið?
Flvernig væri að taka höndum sam-
an og banna sölu á tóbaki. Vonandi
rennur einhverntíma uþp sá dagur, að
litið verður niður á menn fyrir að
reykja.
23