Æskan - 01.11.1983, Blaðsíða 16

Æskan og framtíðin
Hluti af erindi Sveins Elíassonar flutt í
Akraneskirkju þ. 6.3. 1983 á
æskulýðsdegi þjóðkirkjunnar
í ræðu og riti er stundum gefið í
skyn hve æska íslands sé á miklum
villigötum. Þó er þetta ekki einhlítt.
Það má auðvitað margt að æsk-
unni finna og kemur fáum á óvart
þótt það sé gert, því slíkt hefir verið
venja frá fyrstu tíð. Mér finnst samt
óþarfi að kenna eingöngu æsku-
fólki um hvernig komið er. Frekar
ætti að gera gangskör að því að
kanna, hvort þetta álit manna hafi
við rök að styðjast, og reyna þá um
leiö að komast að í hverju bölið sé
fólgið, sé virkilega um glataða
æsku að ræöa.
Það er staðreynd að mannkynið
er alltaf á framfaraskeiði, eða svo
hefir manni verið kennt frá bernsku
og menn óska þess áreiðanlega af
heilum hug, að framfarirnar verði
sem mestar samfara andlegum
þroska, til heilla fyrir land og lýð.
Margt getur valdið því að yngri
sem eldri lendi á villigötum, sem
svo er nefnt, og þarf ekki annað en
skort á góðu uppeldi til þess að
menn villist af leið og finni ekki þá
hamingju sem lífið hefir upp á að
bjóða. Það mun vera nokkuð til í því
að uppalendur hafi látið glepjast af
tímanlegum lífsþægindum og geng-
ið of langt í „lífsgæðakapphlaup-
inu“ og því ekki staðið sem skyldi
vörð um hin andlegu verðmæti lífs-
ins og þar af leiðandi ekki borið
gæfu til þess að gefa hinum yngri
nógu gott fordæmi.
Þegar æskan leitar sér að lífs-
starfi, ætti hún að minnast þess, að
starfslöngunin er nauðsynleg til
þess að komast áfram í lífinu. Vinn-
an eflir vöðvana og herðir líkam-
ann, skerpir hugsunina og ýtir undir
hugvitið. Hún kveikir karlmennsku-
lund í samkeppni lífsins.
Það er alltaf mikill vandi að velja
sér lífsstarf, fyrst og fremst þarf að
hafa áhuga á starfinu. Gott starf
gefur lífinu gildi. Reglusemi og
áreiðanleiki efla skapgerðina, en
það þarf líka vilja og áræði til þess
að takast á við lífið og tilveruna.
Viljanum þarf að beita við dagleg
störf, eigi þau að bera árangur. „Ef
viljinn veiklast mun manngildið
þverra", segir máltækið.
Góðar og göfgandi skemmtanir
eru nauðsynlegar fyrir alla, jafnt
unga sem gamla. Þær mættu
gjarna vera fleiri því þær fánýtu
leiða menn oft afvega. Fyrr en varir
getur drykkjuskapur og allskonar
óregla náð tökum á ungmennum
og hrundið þeim út á hálan ís.
Uppspretta gleðinnar kemur frá
hjartanu. Sagt hefir verið um vest-
rænar þjóðir, að þær skorti hvað
mest sálarrósemi, að hafa vald á
huganum, að útiloka truflandi hugs-
anir og að gera sálina að spegli
sannleikans. Á tímum erfiðleika,
óreglu og yfirgangs er mikils vert
að kunna fótum sínum forráð.
Það er svo mikill þrýstingur á
sumum sviðum mannlegs lífs og
freistingarnar blasa hvarvetna við.
Víst er vandi að vera ungur í dag.
Það mætti segja mér, að það hafi
aldrei verið erfiðara. Vonandi tekst
sem flestum að finna leiðir til þess
að komast hjá því að falla nið-
ur í djúp örvilnunar. Reynum þess
vegna að mæta örlögunum með
reisn og þolgæði. Spakmælið: „Þá
neyðin er stærst, er hjálpin næst“,
er alltaf í fullu gildi.
Hvað vill æskan? Hún vill lifa og
starfa í sátt og samlyndi við sem
flesta. Þess vegna ættu menn að
taka tillit til hennar í stað þess að
álasa henni. Við vitum að hægt er
að eyða kröftunum í svo margt, en
hið eina sem borgar sig er að rækta
með sér góðleika og vinarþel. Alls
staðar eru sálir að leita ástúðar og
vináttu en gestgjafi þeirra er gott að
vera. Sé æskustarfið í þeim anda,
er hamingjan ekki langt undan.
Margir eru þeir, sem setja sér
göfugt markmið í lífinu, en tekst því
miður misjafnlega að ná því. Hug-
sjónir æskunnar eru oft fljótar að
daprast, þess vegna villast svo
margir af leið. Æskuhugsjónin á
samt alltaf að vera göfug og háleit.
Minnumst þess sem skáldið kvað:
Hvorki lán né hryggðarhagur
heitir takmark lífs um skeið
heldur það, að hver einn dagur
hrífi oss lengra fram á leið.
16