Muninn - 01.12.1964, Blaðsíða 23

ALBERT CAMUS:
oosogmn um
lsutos
Guðirnir höfðu dæmt Sisyfos til þess að
velta stöðugt steini upp á fjallsbrún, en
steinninn valt ætíð niður jafnskjótt og upp
var komið. Þeir álitu réttiiega, að ekki væri
hægt að hugsa sér neina hræðilegri hegn-
ingu en algjörlega tilgangslaust verk.
Ef maður á að trúa Hómer, var Sisyfos
mjög vitur og aðgætinn maður, meðan
hann lifði. Önnur munnmæli herma, að
hann hafi verið gefinn fyrir rán. Ég sé eng-
ar mótsagnir í þessu. Hvað viðkemur ástæð-
unum, til þess að hann endaði sem gagns-
laus verkamaður í undirheimum, eru skipt-
ar skoðanir um. Hann er fyrst og fremst
ásakaður fyrir léttúðuga framkomu við
guðina. Hann ljóstraði upp leyndarmálum
þeirra. Aigina dóttir ffjótaguðsins Asopos-
ar var einu sinni rænt af Zeusi. Faðirinn
undraðist hvarf hennar og kvartaði yfir því
við Sisyfos, sem var kunnugt um það. Hann
bauðst til að skýra Asoposi frá nánari máls-
atvikum gegn því, að Asopos léti hann fá
vatn til Korinthuborgar. Hann virti rneira
blessun vatnsins en hina himnesku reiði.
Það var af þessum ástæðum, sem honum
var hegnt í undirheimum. Hómer segir
einnig, að Sisyfos hafi lagt dauðann í
hlekki. Hades gat ekki þolað að sjá ríki
sitt í auðn og þögn og sendi því stríðsguð-
inn til að frelsa dauðann. Einnig er sagt,
að Sisyfos var svo ógætinn, þegar hann
nálgaðist dauðann, að reyna, hve ást konu
sinnar væri mikil. Hann skipaði henni að
kasta líkinu af sér út á torg í staðinn fyrir
að grafa það á venjulegan hátt. Sisyfos fór
síðan til undirheima. En reiður yfir hlýðni
konu sinnar, sem var svo mjög andstæð
allri mannlegri ást, fékk hann leyfi hjá Ha-
desi til að fara aftur til jarðarinnar til þess
að hegna henni. En þegar hann hafði litið
aftur hinn jarðneska heim, notið vatnsins
og sólarinnar, langaði hann ekki til að fara
aftur niður í skugga undirheima. Hann
hlýddi hvorki ógnandi áminningum, reiði
né aðvörunum, en var kyrr. Hann lifði enn
þá mörg ár hrifinn af boglínum fjarðarins,
hinu blikandi hafi og brosandi jörð. Guð-
irnir ráðguðust um málið. Þeir sendu Her-
mes til að handsama þorparann og flytja
hann með valdi frá hamingju sinni aftur til
helheima, þar sem steinninn lá og beið
hans.
Sisyfos er, eins og við sjáum, hetja fjar-
stæðunnar. Hann er það bæði í ástríðum
sínum og refsingu. Það er fyrirlitning hans
á guðunum, hatur hans á dauðanum og
þrá hans til lífsins, sem kallaði hina hræði-
legu hefnd yfir höfuð hans, að verða að
eyða allri orku sinni til einskis. Það er gjafd-
ið, sem hann verður að greiða fyrir ham-
ingju þessa heims. Fyrir utan sjálfa hegn-
inguna fáum við ekkert að vita um dvöl
hans í undirheimum. í ímynduninni verð-
ur goðsögnin lifandi. Þessi goðsögn sýnir
okkur aðeins líkama, sem neytir ýtrustu
krafta til að lyfta hinum volduga steini og
ýta honum aftur og aftur upp fjallshlíðina.
Við sjáum hið hörkulega andlit með kinn-
ina þétt upp að steininum, öxl, sem styðzt
við hið molduga bjarg, fót, sem hamlar á
móti, framrétta handleggi, sem aftur og
aftur þrýsta á, tvær hraustar mannshendur
fullar af mold. Loksins eftir langa, erfiða
baráttu í geimi án himins, í tíma án dýpt-
ar, nær hann takmarki sínu. En Sisyfos sér
þá, hvernig steinninn á sama augnabliki
veltur aftur niður í undirdjúpin. Hann
verður enn á ný að fara niður á sléttuna.
MUNINN 51