Muninn - 15.03.1972, Page 75

verk, sera þeim hafði ekki verið gefin um
lína að sunnan, nvort væri gott eða vont.
Eða var einfaldlega svo harkalega vegið
að þeim sjálfum, að þeir hafi viljað
þegja leikritið í nel ? - Hvað um það,
fjandinn hirði þá bara. En öllu alvar-
legri er sú staðreynd, hve menntskæl-
ingar sjálfir svikust um að koma margir
hverjir. Og eftir einum þeirra er haft,
að hann hafi ekki nennt að fara, vegna
þess, að maður þyrfti að hugsa svo mikið
um leikritið til að "skilja" það! Er
hægt að dæma sjálfan sig öllu harðar ?
Hvað sem því líður, ætla ég að fara
nokkrum orðum um sýninguna og leikritið,
að beiðni ritstjóra Peita-Lunins, þótt
ég sé enginn sérfræðingur í leiklist.
Það sem hér kemur fram eru aðeins sundur-
lausir leikmannsþankar.
"Iuinkarnir" er ádeiluleikrit. Það
fjallar um útlend áhrif á íslandi, ein-
kannlega um hersetuna. 1 leikritinu er
enginn afgerandi söguþráður og engin sér-
stök kaflaskipti, heldur brugðið upj;
myndvuii af ýmsum þjóðfélagshópum og sýnd
viðbrögð þeirra við þróuninni, þ.e.
auknura erlendum áhrifum í íslenzkri
menningu og stjórnmálum. Einnig er í
leikritinu fjallað um innbyrðis tengsl
þessara þjóðfélagshópa. Leikritið er
því á vissan hátt einskonar þj'óðarsál-
greining, ekki ósvipað "Sóleyjarkvæði"
Jóhannesar úr Kötlum að því leyti, þótt
margt annað beri vitaskuld á milli.
Helzt er það, hve ádeila Jóhannesar er
miklu einfaldari, beinni og snarpari á
flestan hátt. Ekki er þar með sagt að
toga^þurfi ádeiluna út úr "Linkunum".
En sé leikritið skrifað sem innlegg í
baráttuna, sem telja verður líklegt, er
það dálitið ^misheppnað frá höfundarins
hendi. Ef ég má vera óforskammaður:
Hagnýtt pólitískt gildi "Sóleyjarkvæðis"
er áreiðanlega meira en "kinkanna". -
Það er óþarfi að ræða þessa staðhæfingu
nánar. Svona nokkuð.hefur maður bara á
tilfinningunni. En bezt er að taka strax
fram, að leikritið parf auðvitað alls
ekki að vera verra þótt það skorti "hag-
nýtt gildi" . Alls ekki. Alls ekki.
Endaverður ekki sagt_, að útkoman sé slæm.
1 verkinu eru rnörg snilldaratriði,
en einhvern veginn virðist leikritið
skorta samræmi til að ná nógu góðum
heildarahrifum. Lannski einblínir maður
of mikið a þa hlið þess, sem snýr að á—
deilunni gegn hernum, (kannski búist við
að herinn laumaðist úr landi strax frum—
syningarnóttina?) Adeila leiksins er í
raun og^veru mjög víðtæk, beinist í
fleiri áttir en að hernum með því að
fjallað er um innbyrðis tengsl áðurnefndra
þjóðfelagshópa. Lanni finnst jafnvel
meira sitja eftir af þjóðfélagsádeilu
almenns eðlis. Ef við athugum í því’
sambandi eina af höfuðpersónunum, ketil
ketils, sest ljoslega að hann er leiddur
til leiksins sem fulltrúi alls hins 3
rotna £ pessu^pjóðfélagi. óg höfundur
leggur mikið 1 lysinguna á þessari jjer—
sonu og tekst mjög vel upp og svo er