Heimilisblaðið - 01.01.1940, Blaðsíða 6

4
HEIMILISBLAÐIÐ
búa hann undir prestsstöðu, fyrst í Adel-
berg (1584) og síðan í Maulbrom (1586);
tók hann burtfararpróf þaðan rrieð svo á-
gætum vitnisburði (1588), að hann fékk að-
gang að háskólanum í Túbingen (1589).
Þar safnaði. hann sér ríkulegum forða af
fornum fræðum og hlaut doiktorsnafnbót
(1591).
Mikael Moestlin var aðalkennari hans við
skólann, b.inn mætasti maður, og æfivinur
Keplers, meðan þeir lifðu báðir (f. 1542).
Hann var lærisveinn Kóperniks. Hann
fræddi Kepler aukalega um kenningar
Kóperniks um gang himintunglarina og
drakk hinn ungi maður það í sig, eins og
honum var eiginlegt.
En þrátt fýrir það var þekking hans á
þeim fræðum næsta lítil, og hugur hans
beindist ekki í þá átt; honum var ríkast í
huga að verða. prestur, og þótti sú staða
vera sér vænlegust til frambúðar. En það
átti, nú ekki að verða. Svo bar til, að stærð-
fræðikennara. vantaði við háskó-lann í
Gratz um þessar mundir. Kennararnir við
háskólann í Túbingen höfðu rétt til að
veita það embætti fyrir hönd lútherskra
manna, í Steiermark; kusu þeir þá Kepler
til þess,a. starfs, en hann var ófús á, að
sleppa prestsstöðunni. En samt; varð það
úr (1594).
Alkunnasta starf stjörnufræðipga Þjóð-
verja um þessar mundir var það, að semja
spásagnar-almanök. Voru þar sagðir fyrir
óorðnir hlutir og forlög manna eftir stöðu
reikistjarnanna á himninum á stundu
hverri. Alþýða manna var hjátrúarfull
mjög og gleypti við þessum almanökum
með mikilli, áfergju. Þóttust stjörnuspá-
menn þessir geta látið hvern mann sjá
fram í tímann og þessari lygi trúði nálega
hver maður. Kepler þóttist nú sjá, að sér
mundi eigi duga annað en að verða við
óskum almennings um þetta. Hann var
glaðsinna og fjörugur að eðlisfari, og lét
ekki á sér standa að kynna sér reglur þess-
ar spásagnarlistar af bókum fornra
stjörnuspámanna.
Stjörnuspár þessar áttu alla leið til
Forn-Egipta rót sína. að rekja, eins og
vikuskiptingin. Hver af hirium sjö reiki-
stjörnum réð fyri,r hverjum degi vikunn-
ar, sólin fyrir sínum degi og tunglið fyrir
sínum (sunnudagur, mánudagur o. s. frv.).
En ekki var þar við látið standa heldur
var hver stund sólarhringsins helguð hverri
reikistjörnu til skiptis. Ef Saturn réð
fyrstu stund (laugardags), þá réð Júpíter
annari a. s. frv., máni hinni sjöundu og
þá Saturn aftur hinni. áttundu og síðan
hver af annari áfram í sömu röð og áður.
Stjörnurnar höfðu auðvitað guðlegt vald
og fór þá hver dagur og hver stund eftir
því, hver stjarna réð. En þær réðu æði mis,-
jafnt; sumir hlutu allskonar lán, en aðrir
urðu fyrir ósköpum, einkum á fæðingar-
stundinni, allt eftir því hver stjarnan réð
þá. Því var það haft að orðtaki, að sá sem
væri fæddur undir hálfs eyris plánetu,
gæti aldrei orðið eins eyris virði! Var þao
auðvitað sagt í gamni út af þessari hj átrú..
Kepler gaf nú út spásagnaralmanakið
sitt. hið fyrsta 1595 og var því vel fagnað.
Hann sannaði jafnvel með dæmum úr sínu
eigin lífi. að kenningip um áhrif stjarn-
anna á náttúruna og mannlífið væri óyggj-
andi sannleikur. 1 því skyni hélt hann dag-
bækur um það, sem á dagana dreif fyrir
honum, nálega til dauðadags. Af þessurn
dagbókum má því sjá, með nokkurnveginn
óyggjandi vissu, hvað honum bar að hönd-
um þá og þá, að minnsta, kosti stærstu
stefni.
En þó svona væri, þá stefndi þó hugur
hans hærra; þóttist hann hafa, fundið með
langvinnri íhugun, af hverju þetta áhrifa-
vald stjarnanna, stafaði. Þessa apinberun
sína gaf hann út í sérstökum bæklingi
(Túbingen 1596). Segir þar, meðal ann-
ara fáránlegra, hluta, að Guð hafi í önd-
verðu, hagað því svo til, að sól, tungl og
stjörnur skyldu tákna hina guðlegu þrenn-
ingu! Varð hann frægur mjög af þessari
falsopinberun og hófust af henni einkar
vinsamleg bréfaskipti milli hans og tveggja