Heimilisblaðið - 01.01.1961, Blaðsíða 2

SKUGGSJÁ
Hvernig myndast
snjókorn'in? — Snjó-
korn myndast á
ýmsa vegu. Þau
verða stundum til úr
örlitlum „kjarna"
(ryk- eða sótkorn-
um), sem safnar ut-
an á sig vatnsgufu í
loftinu og frýs sið-
an. Skoði maður slík
snjókorn í smásjá,
kemur í ljós, að þau
eru í grundvallaratriðum lík sexyddri stjörnu. Út frá
henni ganga „geislar", og á þá setjast aftur aðrir
geislar og smáfletir. Út frá þeim liggja enn aðrir
geislar, svo að úr þessu verður hin dýrlegasta mynd.
Stundum myndast snjókorn á þann hátt, að örlitlir
vatnsdropar, sem eru á sveimi í loftinu, frjósa. Slík
snjókorn eru oft sexydd eins og hin, en stundum verða
úr þeim kúlu- eða dropalagaðir snjókristallar og hélu-
korn. Vísindin segja okkur, að hélukristallarnir verði
til á þann hátt, að örsmáir gufudropar frjósi, en þar
sem dropar þessir eru blandaðir ákveðnu magni af
salti, álíta menn, að það muni hafa einhver áhrif á
myndun snjókornanna og lögun þeirra.
Athyglisvert er, að rafhlaðnar frumeindir (ion) geta
orðið upphaf að snjókornamyndun, þó því aðeins, að
þœr hafi hlaðið utan á sig nokkru af vatnsmólekúlum.
Menn ætla, að í efri lögum ,.troposferunnar“ séu þær
innsti kjarni vatnsdropa og ískristalla, og er þeir falli
til jarðar, hafi þeir áhrif á veðurlag og lofthita og falli
Skotland er á vest-
urleið. — Samkvæmt
stjarnfræðilegum út-
reiknlngum, sem
gerðir hafa verið i
stjömuturninum í
Glasgow, á Skotland
að hafa færzt 210
metra vestur í Atl-
atshafið á síðastliðn-
um níutíu árum. Sér-
fróðir vísindamenn i
stjömuturninum
telja sig hafa reiknað það út, svo að enginn vafi leiki
4, eftir ákveðnum tíma og staðarákvörðunum, og það
háfi meira að segja verið mjög einfalt viðfangsefni.
Borgin Glasgow, þar sem stjörnuturninn er, liggur nú
á -17 mín. 11, 25 sek. vestlægrar lengdar frá Greenwich,
i-' V
loks á jörðu niður sem snjókorn.
en árið 1865 var hún samkvæmt útreikningum
0.7
mín, 10.55 sek. vestlægrar lengdar. Mismunurinn
sek., samsvarar 700 fetum eða 210 metrum, °S a
leiðir, að frá árinu 1865, er mælingarnar voru Ser
hefur Skotland færzt árlega um það bil 2.3 m í ve
urátt. 0g
Þá halda og aðrir brezkir vísindamenn því fvan1.’
taka í því sambandi ekkert tillit tii þessara útre t.
inga og niðurstaða, að á því leiki enginn vafi, að
land sé á hægfara en stöðugri hreyfingu í vestu gr
Þeir telja, að þessi vesturför Skotlands hafi b5,r^a..’in.
England slitnaði frá meginlandinu. Máli sínu til s°sein
unar benda þeir meðal annars, á ferðalag álsins,
heldur burt frá ströndum Evrópu til Bermúda í °u
Atlantshafinu, til þess að hrygna. Á þessari löngu ^
sinni tekur állinn aldrei af sér krók, þótt merkileS .
með því að fara um Ermasund, heldur fer alltaf
leiðina, kringum England. Af því verður ekki
ályktun dregin en sú, að állinn viti ekki um ®rrnílgönlu
Menn telja, að eðlisávísun hans beini honum
leiðir og forfeður hans fóru, er frá örófi alda ^
orðið að synda kringum England, þar sem það var ^
ekki eyja eins og nú, heldur áfast meginlandinu’
Ermasund ekki til.
Demantar
verða
við
sjónarmiði e.
<11
frá
ingsins er
dei»a:
ntuf
áþekkur sóti, ÞV1
í hvorutveggJa ^
kolefni. Sá er
munurinn á, a _ gur
getur hver yju
sópað út úr of^
sínum, en de g tu
getur enginn
nema náttúran
Þegarglóandi^uju,
losú'
leðja streymir upp úr iðrum jarðar, t. d. í
framhjá berglögum, nærri yfirborði jarðar, getur ^
að kolefni úr berglöginn þessum og kristau
grafít, þegar hraunleðjan kólnar. Verði jarðras ^gjgt
um staðinn, þannig, að mjög mikill þrýstingrh pá
á grafítið, breytist það í hina dýrmætu delBa^einant'
getur enn orðið sú röskun á jarðveginum, að jjeppu'
arnir berast upp á yfirborðið, og eftir það er sá j
astur, sem á þar leið um og hefur augun nja.g par
fornöld og á miðöldum var Indland eina lan ’ 0g
sem demantar fundust. Síðan bættust BraS1f,mCiizt
Suður-Afríka í hópinn. I Belgíska Kongo
hafa
funo
og
þ»r
geysiauðugar demantanámur á síðari tímum,^““ pgfr
eru demantarnir unnir úr bergtegund þeirri, . ^jjr
hafa myndazt i og nefnist „kimberlit". Aðrir g gaffr,
ar, svo sem akvamarín, smaragð, tópas,
rubin og fjoldi annarra dyra stema mynda jufuf
þegar glóandi hraunleðja þrengir sér inn í ^ e(
að
og kólnar þar. Þar á er sá einn munur
þörf á grafít sem millibilsefni, heldur mynG“=^m
gimsteinar, þegar fyrir hendi eru viss kemis
400 stiga hiti.

heimilísblA