Heimir - 01.11.1905, Blaðsíða 7

H E I M I R
255
og nefni eg þá Friðrik keisara annan frá Sikiley, þann fjölfróÖ-
asta, sannmentaöasta þjóðhöföingja, er allar miöaldirnar augum
litu, og nefni eg þá Bruno, Spinoza, Kepler, Galileo og Kant,
þá frægustu fræöimenn og skólameistara allrar Noröurálfunnar.
Socini, Channing og Priestley,-— þeirra nöfn þekkja allir,— þá
manndómsfylstu og kærleiksríkustu menn, er vorar seinni aldir
hafa séö. Darwin hinn ógleymanlega, og nútíöarskáldin Ibsen,
Björnson og Matth. Jochumson. Og meö leyfi vil eg svo nefna
nokkra hina svo nefndu heiðingja, er kendu Unitaratrú, áöur en
þaö nafn varö til. Plato, Sókrates, Markús Arelíus, — þeir menn
gnæfa eins og himinhá fjöll yfir allar aldirnar, svo aö í skugga
þeirra viröist alt annaö smátt og einskis vert, cr s.'öan hefir skeð
ofan aö síðustu tfmum.
Unitarisinus er ákveöin skoöun, trúarsannfæring heimsins
göfugustu og beztu manna. Hún hefir uppbygt milljónir sálna,
frelsaö þær og upplyft þeim, svo þær hafa koinist úr inargra
alda ánauö og getað hleypt bergmáli gleöisöngva á stað, er
gengið hefir í bylgjum margsinnis yfir þenna hnött. „Velþókn-
un yfir mönnum." „Guös eilífi friöur og blessan", „á vængjuin
friöarboöans sungiö inn í sálu þeirra, er bundnir bíöa, á ný góð
tíöindi og gleöiboðskap." Og það hefir fylgt henni máttur og
veldi, er ekkert hefir getað mótstaðið, eins og öllu því, er hefir
það hvorttveggja sér til ágætis, að vera bæöi hjartans innsta
sannfæring og sannleikur. Hún hefir bygt þekkingu og námi
griðastaöi innan hleypidóma og fávisku, bygt þúsundir kyrkna,
mörg þúsundsinnum veglegri en nú sjáum vér, og hún á eftir aö
byggja þúsundir fleiri enn veglegri, en auga hefir séð. Hún á
eftir að tengja lönd við lönd og hönd í hönd hinna fjarlægustu
þjóöa.
Hún er trú skáldsins og vísindamannsins, í Ijósi hennar
skoðar hann þenna heim og allan þann undra her ótal heima,
og auga hans mætir altaf nýr og nýr sannleikur.nýr og nýr sátt-
máli mannheims við hinn eilífa heitn, nýr og nýr vegur og ein-
ing í guöi. Og í skjóli hennar syngur skáldið sín frjálsustu ljóð,
sinn fegursta óð, er flytur á burtu sorgir og söknuð, kvíða og ó-
blessun hins banþreytta og lífsleiða mannkyns. Þaðan hefir