Heimir - 01.03.1911, Blaðsíða 2

14Ó
HEIMIR
væru ekki látnir heimsækja háskólana nema undir sérstökum
kringumstæðum; að þeir læsu ekki blöð og tímarit nema meö
biskups leyíi. Ef nokkur klerkur ekki sýnir yfirmönnuin sínum
skilyrðislausa hlýðni, skal svifta hann embætti tafarlaust. Enginn
klerkur skal halda fyrirlestur um nokkurt malefni án þess fyrst
að fá leyfi hjá biskupi sínum; ekki heldur má hann ganga í neinn
félagsskap, sem ekki er undir stjórn biskupsins, án þess að fá
leyfi hans til þess.
Með þessum og þvílíkum meðulum hyggst Leo að halda
uppi hinu mikla páfavaldi. En þrátt fyrir allan þennan and-
vara og alla þessa varkárni tekst honuin þó ekki að koma í veg
fyrir það að hér og þar sé brugðið upp ljósi sannleikans, og að
við það ljós sjáist fúablettirnir og sorpið í skotunum, sem gjörir
hina miklu, fornu byggingu óheilnæman og hættulegan bústað
fyrir mannanna börn, nema því aöeins, að úr henni sé rifið þaö
fúna og rotna, og hreinsað burt það óhreina og óholla. Þetta
hyggjast hinir sönnu vinir kyrkjunnar, og um leið vinir sannleik-
ans og frelsisins, modernistarnir að gjöra. En eftir að hafa
skoðað ástand kyrkjunnar og stefnu hins núverandi páfa, hvers
megum vér þá vænta frá umbótatilraunum innan kyrkjunnar?
Eg ætla að láta einn af klerkum kyrkjunnar sjálfrar svara
fyrir mig. Abbé A. Houtin, frá París (sein minnst hefir verið á
hérað framan) lagði fyrir sig þessa spurningu og reyndi að svara
henni í ræðu,er hann hélt á hinu fjórða alþjóðaþingi Únítara og
annara frjálstrúarmanna, er haldið var í Boston, haustið 1907.
Ræðuna kallar hann: “The Crisis in the Roman Catholic
Church.” Niðurlag hennar er á þessa leið:
Rómverska kyrkjan hefir lifað gegnum mikla hættutíma; á
fimtándu öldinni, þegar skynsemin setti sig upp á móti kynja-
söguin og hjátrú miðaldanna; gegnum deista hreyfinguna á
átjándu öldinni, þegar vísindin höfðu vaknað til lífs og menn
fóru að skynja lögmál náttúrunnar. En þessir hættutímar snertu
aðeins fáa af hinum bezt mentuðu mönnum. Orþódox kristin-
dómur hafði enn mjög mikið vald. Kyrkjan gat ennþá ráðið
fyrir skynseminni sem enn var fátæklega vopnum búin. Á þessum
tíma getur páfavaldið ekki lengur komið í veg fyrir prentfrelsi.