Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1927, Side 5

IÐUNN
ísland fullvalda ríki“.
95
um, var það hvortfveggja, að erlendu valdi varð ekki
kennt um missi þess og að það var af engum afturkræft,
af því að það var horfið og gat ekki fengizt aftur, en
að hins vegar varð ekki komizt af án einhvers, sem
bættí það upp að einhverju leyti. Og þessa uppbót fann
hann í sambandinu við Dani. Hann hugði því alls ekki
á sambandsslit við þá, en hélt því jafnan fram, að mál-
efnasamband hlyti að verða framvegis milli þjóðanna,
og á rétt til að segja sambandinu upp minntist hann
aldrei. Nú var hvorttveggja, að fyrstu áratugina eftir að
]ón Sigurðsson hóf starf sitt, bryddi ekki á neinni til-
hneigingu hjá landsmönnum til þess að fara lengra í
réttarkröfunum en hann taldi vera hóflegt og skynsam-
legt; miklu fremur átti hann að stríða við deyfð þeirra og
áhugaleysi á að halda fram þeim kröfum, sem hann
vildi frekast gera. A hinn bóginn gat það lengi vel
naumast heitið að Danir virtu íslendinga svars upp á
málaleitanir þeirra, og kæmi svar, þá var það afsvar.
Meðan svo stóð til beggja handa, var ekkert sem gat
knúð eða hvatt ]ón Sigurðsson til þess að vera að inn-
prenta landsmönnum nauðsynina á að halda í sambandið
við Dani. Til þess varð eitthvað sérstakt að koma fyrir,
eins og þegar Þingvallafundur 1873 tók upp á því allt í
einu að vilja ekki líta við öðru en konungssambandi.
]ón Sigurðsson hélt því fram gagnvart fundinum, að
hér væri of langt farið og sagði meðal annars, að vér
Sætum mjög vel verið frjálst þjóðfélag, þótt vér hefðum
sum mál sameiginleg við Dani, og að öllum, er vit hefðu
á stjórnarmálum, myndi þykja það stórlega ísjárvert að
segja algert skilið við þá, einkum er litið væri til ágrein-
,r>ga við önnur ríki.
]ón Sigurðsson hefur hvergi, svo ég viti til, útlistað
nánar í riti hvað það væri í sambandinu við Dani, sem