Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1927, Side 23

IÐUNN
ísland fullvalda rfki“.
113
Hinn nýi siður ber þess glögg merki að hann hefur
verið lögfekinn á alþingi. Allur blótskapur bannaður
»fyrir fullt og fast«. En skyldi nú ekki samt sem áður
einhverjir af hinum upprennandi menntamönnum vilja
ráðast í að blóta svo mikið á laun, að þeir fari að
k\>nna sér stjórnarmálið frá upphafi til enda (eða þó
sérstaklega sambandsmálið)? Hamingjan veit, að það er
enginn skemmtilestur, sízt fyrir nútíðarmenn, sem ekki
vita annað en að hin alfullkomna trú sé fengin og allur
forn átrúnaður aflagður. En sá tími kemur að Islend-
ingar fara að rifja upp fyrir sér þessi fornu fræði, og
þá kunna þeir að sjá það of seint að það var ekki
hugsun þeirra jóns Sigurðssonar og Benedikts Sveins-
sonar, að tjalda til einnar nætur, þegar þeir létu á sérskilja,
þá sjaldan er þeim gafst tilefni til þess, að hollast væri
fyrir Islendinga að halda í lengstu lög í sambandið við
Dani.
Þó að ég sé heldur að vona, að áhöld fari að þykja
verða um það hvor hinna umtöluðu kynslóðu sé verri
(hærra skyldu þær hvorug hugsa), þykir mér þó vissara
að minna menn á þann sögulega sannleika, sem nokkru
skiftir í þessu efni, að í meira en tvær aldir lutu Is-
lendingar einvaldskonungi. Um einvaldsstjórn á það
heima, fremur en um nokkra aðra stjórn, að þegnarnir
vita, að einvaldsherrann getur bætt úr þegnlegum þörf-
um þeirra, svo mikið sem í mannlegu valdi stendur, ef
hann brestur ekki vilja til þess. Því að svari einveldið
til nafns síns, þá er einvaldsherrann innan takmarka síns
valdsviðs óháður öllum öðrum jarðneskum vilja en sín-
um eigin vilja. Endingarbezta máttarstoð einveldisins er
því trú þegnanna á góðan vilja einvaldans. Þegar Is-
lendingar höfðu gefið sig undir einveldið, var engin leið
fyrir þá að losna undan því aftur, fyr en þá að aðrir