Kirkjuritið - 01.06.1973, Blaðsíða 48

Játvarðar VI. felldar í 39 greinarnar
eins og áður segir.
Segja má, að þannig hafi siðaskipt-
in á Englandi öðlazt fastan sess, Bar.
áttunni var samt ekki lokið, en hún
stóð um kirkjuskipanina milli hœgri
og vinstri sinnaðra. Gegn öllu slíku
var Elísabet I. umburðarlynd, en þeg-
ar til kastanna kom varðandi veldis-
stólinn og Maríu Stúart, erógnaði völd-
um drottningarinnar, lét hún hart
mœta hörðu. Kaþólikkarnir litu Maríu
Stúart sem réttan valdhafa, en dóttur
Onnu Boleyn viðurkenndu þeir ekki.
Atökin hörðnuðu svo enn meir, er páfi
Píus V. lét bannsyngja Elísabetu árið
1570. Kaþólikkarniráttu tveggja kosta
völ, að afneita trúnni og lúta valdhaf-
anum eða lúta páfa og svíkja stjórn
sína. Loks var María Stúart tekin af lífi
1587. Ári síðar sendi Filippus II. flot-
ann ósigrandi til að leita hefnda fyrir
Maríu, en flotinn beið ósigur, svo sem
kunnugt er. Raunar má segja, að þá
hafi England verið endanlega laust
undan afskiptum páfans, en árið
1568 höfðu landflótta kaþólikkar
gjört með sér samtök til endursiðbót-
ar á Englandi. Forsprakki þeirra var
William Allen. Aðsetur höfðu þeir í
Douai á Frakklandi. Þessir straumar
endursiðabótar annars vegar og
hœgri og vinstri siðbótar hins vegar
voru að mestu endanlega kœfðir, er
Elísabet I. dó, að því marki, að ensku
biskupakirkjunni stafaði ekki af þeim
bráð hœtta.
III.
Anglíkanska kirkjan hefur oft verið
nefnd meðalvegurinn, ,,via media,"
þ. e. meðalvegurinn milli rómversk-
kaþólskra og mótmœlenda. Guðfrceð'
þeirra er þó engin „samningsgLJ®'
frœði" og anglíkaskir guðfrœðingöí
telja kirkju sína varðveita hinn sam10
trúararf. Þeir felja, að rómversk-köÞ'
ólska kirkjan hafi spillt þeim trúaröÞ'
og mótmœlendur hafi svo að seðr
slitið sig burt frá honum. En sem me°’
alvegurinn telja þeir, að anglíkansk^
kirkjan eigi mikilvœgu hlutverki 0
gegna í einingarviðleitni kirkjunnö';
Anglíkanar kalla sig oft í þessu ef'11
,,a bridge church," brúarkirkju. Rauílj
ar er því haldið fram, að ensk sál leltl
jafnan meðalvegarins, þar sem hi115
vegar bœði þýzkir og franskir len
oftast út á yztu nöf, ef svo má að o< ^
kveða. í anglíkönsku kirkjunni er
finna, eins og söguyfirlitið sýnir, ba3
rómversk-kaþólska erfð og steÁfl
drœtti frá Lúther, Zwingli og KaWn'
Kaþólski svipurinn er skýrastur í kenn
ingunni um embœttið. Evangel|S
svipurinn kemur frá í greinunum J
Þar má sjá, að grundvallarkenni^.
Lúthers um réttlcetingu af trúnni einfl
er og kenning anglíkönsku kirkjunnur'
þar sem hins vegar kenningin um 0
arissakramentið er frá Kalvín kom|fl
Nú er e. t. v. ekki ástceða til að ^
frekar úf í þessa sálma. Sannleikua
er sá, að til eru analíkanar, sem e
kaþólskari en sjálfur páfinn og a°.
sem ganga miklu lengra burt frá
um rómversk-kaþólska trúararfi ^
Lúther gerði. Á sama hátt eru °9
lútherskir menn, sem eru miklu tl
lœgari Lúther en hann var kirkju sin
þ. e. rómversk-kaþólsku kirkjunni-
Allt frá 13. öld hefur anglíl<cin5(,f|
kirkjan haft vissa sjálfstjórn °9
löggefandi þing. Hún er biskuP
142