Nýjar kvöldvökur - 01.01.1912, Page 24

22
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Ponce de Leon, sem áður hefir verið nefnd-
ur í þáttum þesum, kom að landi við Flor-
iduskagann á páskadaginn 1513, og nefndi
hann þessu fagra nafni (Blómey). Hann varð
þar landsstjóri, en var drepinn fáum árum síð-
ar af villimönnum, Spánverjar fóru svo um alla
ströndina frá Florida og alt vestur undir Missis-
sippiósa, helguðu sér landið, reistu krossa,
skáru nafn konungs í trén, reistu fána, drukku
sjóvatn og sitthvað annað. En ekkert gerðu
þeir til að koma þar á bygð. Árið 1524 sett-
ust þar að fáeinir Frakkar, er flúðu úr landi út
úr trúardeilum. Peir voru friðsamir menn og
vildu engin lönd brjóta undir sig og ekki safna
gulli og auðæfum, heldur vera í friði með trú
sína. Skömmu síðar reistu Frakkar nýlendur, bæði
við Mississippi og líka norður frá í Kanada,
eh Englendingar bygðu ströndina á milli. Svo
bygðist landið hægt og hægt, en oft lenti í
skærum milli Englendinga og Frakka, unz laust
upp fullum ófriði um miðja 18. öld, er lauk
svo að yfirráðum Frakka var þar að fullu lokið.
8. Brasilia.
Brasilia fanst fyrst árið 1500. Að sönnu
munu þrír spanskir sjóforingjar hafa náð mynni
Amazonfljótsins litlu fyr; en sá hét Yanes Pin-
son, sem lagði af stað þangað í landaleitir
1499, með tveim frændum sínum. Stigu þeir
á land á st. Ágústínshöfða 26. jan 1500. Pað
er nokkru sunnar en fljótsmynnið. Landsbúar
voru tregir til viðskifta; slóst í ilt með þeim
og skipverjum, og varð Pinson frá að hverfa.
Illa gekk þeim, sem á eftir þeim komu, að
tjónka við landsbúa. Sá sem venjulega er tal-
ið að hafi fundið Brasiliu var Pedró Alvarez
Cabral, einn hinna ágætustu foringja Manúels
Portúgalskonungs. Hann var gerður út þegar
Vascó da Qama hafði lokið fyrstu ferð sinni
með 13 skipum og 1200 manna, og átti hann
að halda áfram að auka ríki Portúgalsmanna á
Indlandi. Hann fór af stað 9. marz 1500, og
hélt vesíarlega, til þess að varast kyrrurnar
við Afríkustrendur, en lenti fyrir óhagstæðum
yindum; barst hann svo iengra vestur enhann
ætlaði í fyrstu, og lenti í miðjarðarlínustraum-
inum, er liggur vestur yfir hafið, og stefnir
á austasta höfða Suðurameríku, CapdaRoque;
þar kom Cabral að ókunnu landi 21. apríl,
þrem mánuðum síðar en Pinson kom þar að
landi. Hann leitaði þar hafnar. Par voru fyrir
skógar miklir en bygð engin. Fanst Cabral Iít-
ið til koma, hélt þetta væri einhver ey, og lét
sér nægja að reisa þar kross mikinn og nefndi
landið krossey (Ilha da Santa Cruz). Pó sendi
hann skip heim til þess að skýra frá fundi
þessum, en ransakaði landið ekkert, og hélt
síðan áleiðis til Indlands.
Pegar konungur fékk skýrslu Cabrals, lét
hann þegar búa nokkur skip, og var með þeim
Amerígó Vespúcci, sem stjörnufræðingur og
landfræðingur. Var hann foringi fararinnar. Lítt
er kunnugt um þá ferð. En árið 1503 fóru
þeir aðra ferð, og bygðu þá vígi á strönd
Brasilíu, fóru ransóknarferðir um 40 inílur inn
í landið, og komust í allmiklar mannraunir.
Peir komu heim aftur 1504 með hlaðin skip-
in, og var þar meðal annars allmikið af blátré
(Brasiliutré, Brúnspón). Árið 1596 komst Díaz
de Solis suður hjá Rio Janeiró og alla leið
suður að La Platamynni. Var og er áin þar
svo breið og vatnsmikil, að hann hélt þar
mundi vera sund í gegnum landið og sigldi
lengi inneftir því, þangað til þeir komust að
því að vatnið var ósalt.
Frakkar og Portúgalsmenn sigldu mjög til
Brasilíu til að sækja litunartré, og lét þá stjórn-
in í Portúgal reisa bæ og vigi í Pernambúcó
1526 til þess að vernda þar verzlun sína gagn-
vart útlendum þjóðum. Skömmu síðar fóru
þeir að stofna nýlendur, en það vildi ekki ganga
svo greitt. Landið var stórt og víðlent, en verst
var þó það, að þangað voru fluttir sakamenu.
En svo var fluttur þangað sykurreyr frá Mad-
eira, og þreifst hann þar ágætlega; tóku ný-
leudurnar þá að ná miklum framförum, eink-
um eftir 1548, er allir Gyðingar í Portúgal
voru gerðir útlægir til Brasilíu. Jesúítar komu
linnig þangað og stofnuðu nýlendur, og fór.
eandnám þar stöðugt vaxandi fram úr því