Nýjar kvöldvökur - 01.10.1943, Qupperneq 7

N. Kv.
Yerner von Heidenstam:
Sænskir höfðsngjar.
NOKKRAR SÖGUR HANDA UNGUM OG GÖMLUM.
FRIÐRIK ÁSMUNDSSON BREKKAN
hefir endursagt á íslenzku.
Verner von Heidenstam f. 1859, d. 1939, fékk
Nobelsverðlaun fyrir bókmenntaafrek sín 1916. V.
v. H. var einn af mestu skáldum Svíþjóðar — og
jafnvel framar öðrum samtíðarskáldum talinn
„þjóðslcáldið“. — Hann lærði ungur málaralist í
París, en sökum vanheilsu varð hann að hætta, og
dvaldi þá um nokkurt skeið í hinum nálægari
Austurlöndum (Litlu-Asíu og Sýrlandi og víðar).
Þar þroskaðist hann til að verða skáld, og hefir
stíll hans og hugmyndaflug jafnan borið menjar
þeirra áhrifa, sem hann varð þarna fyrir í æsku.
Hann yfirgaf raunsæisstefnuna í skáldskap sín-
um og fór sínar eigin leiðir. Varð hann fljótt við-
urkenndur, sem eitt merkasta og sérstæðasta skáld
Norðurlanda, bæði í bundnu og óbundnu máli.
Þegar hann eltist, sneri hann sér meira og
meira að þjóðlegum og sögulegum viðfangsefnum,
og hefir meira en nokkur annar hreint og beint
endurfætt þá grein skáldskapar með þjóð sinni.
Frægastar bóka hans á þessu sviði eru „Folk-
ungatradet" (Folkungastofninn) í tveim bindum,
sem lýsir Folkungaættinni, sem að síðustu sat í
konungastólum Norðurlanda, en eyddi sjálfri sér.
— Sagan er um það tímabil, þegar Svíar flytjast
frá fornöld til miðalda — og „Karolinerna"
(Karlungar), tvö bindi af smásögum, sem þó gera
samfelda heild frá Norðurlandaófriðnum mikla á
dögum Karls tólfta. Þá tók hann sér og fyrir hend-
ur að rita þróunarsögu þjóðarinnar í líkum smá-
sögum (Sænskir höfðingjar) og eru sögur þær, er
hér birtast, sýnishom, sem valin eru úr því safni.
En sögur þessar styðjast að sumu leyti við ritaðar
heimildir, að sumu leyti við munnmæli.
Sögurnar, eins og þær eru hér, mega miklu
fremur kallast endursagðar en beinlínis þýddar,
þó alls staðar sé leitast við að halda „raddblæ"
skáldsins í frásögninni.
URA KAIPA OG KARILAS.
■ 1.
Fólkið kvartar.
Snjónum kyngdi niður í sífellu. Hann
lagðist í þykku lagi á allar greinar og huldi
alla stígi. Enginn gat séð neitt frá sér og það
var ógerlegt með öllu að rata í stórhríðinni.
— í marga daga hafði verið, alveg eins og
allt líf væri útdautt í skóginum.
Það var ekki fyrr en farið var að líða á
kveldið, að kvein heyrðust eins og í fjarska,
líkust því að hundruð radda kveinuðu allar
í einu. Og eitt kveld heyrðust þessar raddir
óhugnanlegri og trylltari en nokkru sinni
fyrr.
Hljóðin komu frá rjóðri, sem rutt hafði
verið inni í skóginum. Var það hringmynd-
að svæði girt með gríðar stórum steinum.
Þetta var blótstaður höfðingjans, Ura
Kaipa.
Hópur af þrælum hafði raðað sér þar
milli steinanna með blys í höndum. — Vind-
byljirnir þyrluðu við og við kafaldsflvks-
unum upp móti trjátoppunum, og þá varð
svo bjart, að bjarminn frá blysunum
lýsti yfir kofa höfðingjans á miðju svæðinu.
Til allra hliða var hann þakinn manna-
liauskúpum og steinöxum. Sum höfuðin
héngu enn á trjágreinum á því hári, sem
eftir var á þeim, slógust þau saman eða
19*
F. Á. B.