Nýjar kvöldvökur - 01.01.1946, Side 21

N. Kv.
FÓSTRA PRÓFESSORSINS
15
sýkla og sóttkveikjur flugu mér í hug og ollu
nrér nýju svitabaði. Eg reisti mig snöggt upp
i sætinu, og það sem eftir var leiðarinnar
varaðist eg að láta höfuðið snerta óþverrann
i horninu.
Svo fór eg að athuga þjóðlífið. Hérna
kljóp berfættur drengur á eftir rásgjörnum
kálfi, þarna lá kúasmali með nefið í liáaloft
°g dæsti í sólarhitanum; og þá datt mér
skvndilega í hug, að inni í vagninum hjá
raér var ofurlítið snifsi úr þjóðlífinu. Eg
leit á förunaut minn, kerlingarhrófið; þarna
sat hún með bogið bak í sömu stellingum,
sem hún hafði sett sig í, þegar hún kom sér
fyrir í vagninum. Ekki var hún snotur;
kinnbeinin stóðu út og tvær stórar gemlur
stóðu á ská upp úr neðra skolti og brettu
UPP efri vörina til hálfs. Hún var mjög svo
fátæklega til fara; stykkjóttur, mjög upplit-
aður einskeftukjóll sveipaði magran kropp-
mn og fór henni í alla staði svo pokalega,
að það lá í augum uppi, að hann væri feng-
lun að láni. Eg liélt, að hún lilyti að vera
etnhver hrumur veslingur úr gamalmenna-
hælinu, og ósjálfrátt yppti eg öxlum í sam-
úðarskyni.
Hún sat og starði út um gluggann íneð
hýru og angurblíðu augnaráði og virtist þó
ehki taka eftir þeim fyrirbrigðum náttúr-
unnar og mannlífsins, sem við hittum fyrir
a leið okkar; miklu fremur virtist liún stara
mn í heim minninga og liðinna vona. Eg
horfði gaumgæfilega á hana um stund, og
þá varð mér það Ijóst, að í rauninni hvíldi
hjarmi mildrar og .tryggTar sálargöfgi yfir
hrukkóttu andlitinu.
„Hrukkur eru stafdrættir sorganna,"
hugsaði eg og fór að finnast meira til um
þessa gömlu konu, sem auðsjáanlega hafði
ekki farið varhluta af erfiðleikum lífsins.
Við ókum fram lijá vatnsmyllu, sem stóð
1 þröngu engidragi, hálfvegis hulin af blóm-
legum pílviði og ösp. Hvítir múrar útihúss-
ms geisluðu af sólskini gegnum bilin milli
pílviðartrjánna; sefi vaxin á rann inn í hálf-
dimmt op, en þar innan við snerist hægt afar
mikið Iijól með glampandi spöðum. Höfuð
með mélugu skeggi og kollbreiðri húfu birt-
is.t í opnu hleragati, hönd var rétt upp að
húfunni að hermanna sið, og svo hvarf höf-
uðið aftur.
Það var eins og gamla konan hrykki upp
af draurni. Hún hallaði sér að glugganum
og starði með angurblíðu augnaráði niður
að mylnunni, tinaði höfðinu til og mælti
ósjálfrátt alveg upphátt: ,,Æi, jæja!“
Þessi litla og frjósama dalskora hvarf aftur
Hrátt fyrir brattan ás. Konan rétti sig í sæt-
inu, 'varpaði, öndinni mæðilega, drap titt-
linga og sneri andlitinu undan. Mér skildist
á augnabragði, að einmtt á þessum vettvangi
mund hún Iiafa háð lífsbaráttu sína. En við
samúðina, sem greip mig, vaknaði líka for-
vitni mín, svo að eg sneri mér að henni og
mælti:
„Það var einstaklega snoturt þarna niður
fi'á hjá vatnsmylnunni."
Hún lirökk við og leit á nrig.
„Hvað segið þér?“
„Eg sagði, að það væri einstaklega snoturt
þarna norður frá hjá vatnsmyl]unni.“
„Ojá, meir en svo, — mjög snoturt."
„Þér eruð ef til vill kunnug þar?“
„Já,“ svaraði h-ún, andvarpaði og þagði
svo snöggvast. „Eg átti þar heima í 56 ár.“
„En búið þar ekki nú orðið?“
„Nei, nei; eg hef árum saman búið í litlu
húsi í Sandbæjarhaganum. Við förum þar
hjá; það er húsið þarna við malargryfjuna.”
„Ójá, eg er ekki kunnugur hérna.“
„Einmitt, — nei, einmitt það.“
„Þér hafið brugðið yður í ferðalag," sagði
eg að stundarkorni liðnu, þegar hún virtist
ætla aftur að falla í sama hugsanamókið og
áður.
„Hvað segið — — nú, já!“ svaraði hún og
kinkaði kolli, „eg lief verið hjá syni mín-
um, sem eg á inni í Kaupmannahöfn."
„Einmitt það. — Er liann iðnaðarmaður?“
„Nei, hann er prófessor."