Nýjar kvöldvökur - 01.01.1950, Blaðsíða 42

32
BÆKUR
N. Kv.
forna þjóðtrú, að liggja á krossgötum á
þrettándanótt, bísna lík hjá báðum þjóðun-
um. Færeyingar hafa ekki síður átt galdra-
menn en íslendingar, bæði góða og vonda.
Ekki hafa prestarnir síður verið ágjarnir í
Færeyjum en á íslandi samkvæmt þjóðsög-
unum, en það virðist sem Færeyingar hafi
virt þá minna en íslendingar. Miklu meira
hefur verið þar um rán erlendra sjóræn-
ingja en hér, enda hefur verið styttra fyrir
þá að sækja til Færeyja en íslands.
Þessar Færeysku þjóðsögur eru bæði
skemmtilegar og fróðlegar að lesa, enda hef-
ur frásagnarlist Jónasar Rafnars ekki spillt
þeim.
Kort af Færeyjum fylgir sögunum. En
gott hefði verið að á því hefðu verið fleiri
sögustaðanöfn.
Vonandi selst þetta hefti svo vel, að út-
gefendur sjái sér fært að gefa út annað álíka
stórt hefti af þjóðsögum Færeyinga. En þá
væri nauðsynlegt að registur fylgdi því
hefti, þar sem sögurnar í báðum heftunum
væru flokkaðar eftir efni. Ennfremur að
því fylgdi hluta- og hugmyndaskrá og
nafnaskrá. Þ. M. J.
Gestur Pálsson: SÖGUR OG
KVÆÐI. H.f. Leiftur. Rvík 1949.
Þegar Gestur Pálsson var þrítugur að
aldri, þá gaf hann út ritið Verðandi (1882)
ásamt þeim Bertel Ó. Þorvaldssyni, Einari
Hjörleifssyni og Hannesi Hafstein. Þar
birtst fyrsta skáldsaga Gests, Kærleiksheim-
ilið. Einar H. Kvaran segir í æfisögu Gests,
er hann skrifaði framan við Ritsafn Gests,
er kom út í Reykjavík 1927: „Kærleiks-
heimilinu" var tekið afburðavel, bæði með
íslendingum í Kaupmannahöfn, og eins
heima á íslandi."
Gestur lifði aðeins í 9 ár eftir að „Kær-
leiksheimilið“ kom á prenti. Á þeim árum
ritaði hann nokkrar sögur, en enga stóra.
Árið 1888 komu út Þrjár sögur eftir hann:
Grímur kaupmaður deyr, Tilhugalíf og
Vordraumur. Með sögum þessum hafði
hann skipað sér fremsta sess allra þeirra,
er þá höfðu skrifað skáldsögur á íslenzku.
Árið 1902 kom svo út í Reykjavík Skáld-
rit — sem til eru eftir Gest Pálsson. Sá Jón
Ólafsson ritstjóri um þá útgáfu. Sama ár
var hafin útgáfa á ritum hans í Winnipeg,
en út kom aðeins fyrsta heftið. Um þá út
gáfu sáu þeir Arnór Árnason og Sigurður
Júl. Jóhannesson, og loks kom út Ritsafn
1927, er eg hefi nefnt. Voru í því sögur,
kvæði, fyrirlestrar og blaðagreinar. Seldist
það upp á mjög stuttum tíma. Var því
orðin mikil nauðsyn, að ný útgáfa kæmi
af ritverkum Gests. Þessi útgáfa Leifturs
er smekkleg en látlaus. Rit Gests Pálssonar
munu jafnan verða mikið lesin, og Gestur
talinn að verðugu mjög framarlega í okkar
tiltölulega stóra skáldskap. Þ. M. J.
Jónas Hallgrímsson: LJÓÐMÆLI
OG SÖGUR. H.f. Leiftur. Rvík
1949.
Ekkert íslenzkt skáld hefur orðið ást-
sælla hjá þjóðinni en Jónas Hallgrímsson.
Rit hans eru einlægt keypt og lesin, kvæði
hans lærð og sungin. Þessi útgáfa Leifturs
er íburðarlaus en smekkleg. Pappír og eyð-
um er stillt í hóf og brotið þægilegt. Von-
andi er tízkan með þykka pappírinn, stóra
bókabrotið og stóru eyðurnar að víkja úr
sessi, og önnur heilbrigðari og hófsamari
tízka að að ryðja sér til rúms.
Þ. M. J.
MENN OG MINJAR. íslenzkur
fróðleikur og skemmtun. V. Níels
skáldi. VI. Einar Andrésson í
Bólu. — Finnur Sigmundsson bjó
undir prentun. H.f. Leiftur. Rvík
1948 og 1949.
Áður hefur verið getið um fjögur
fyrstu hefti ritsafns þessa í N. Kv. Fimmta