Nýjar kvöldvökur - 01.01.1950, Blaðsíða 26

16
SUMARFERÐIR Á ÍSLANDI 1881
N. Kv.
lenda í vasa náunga langt uppi í dölum.
Hafi hann því talið líklegt, að við myndum
vera ófúsir til að hætta okkur í návígi við
þá sótthættu, sem jafn stórhrossalegum
læknisaðgerðunr væri beitt við. Að minnsta
kosti heyrði eg aldrei framar á ferð minni
upp eftir Vatnsdal minnst á Grimstungu-
veikina.“
Það var einnig á Hnausum, að þeir fengu
„vont skyr“, sem Coles verður nokkuð tíð-
rætt um. Á ferð sinni lröfðu þeir iðulega
fengið skyr á sveitabæjunum, nýtt og gott,
og þótti þeim félögum það ljúffengt. En hér
fengu þeir súrt skyr og gamalt, „bragðvont
og með stækjuþef eins og illa gerður ostur,“
segir Coles og telur sig skorta orð til að lýsa
því.
Þeir voru heppnir með veður á Hnausum
og skemmtu sér vel um daginn. Næsta dag
var haldið af stað upp eftir Vatnsdal. Dáðist
Coles mjög að graslendi dalsins og segist
hvergi á leið sinni hafa séð aðrar eins engj-
ar og þar.
Af framanskráðum ástæðum sneyddu þeir
lijá Grímstungu. Fóru þeir síðan um Gríms-
tungu heiði og Arnarvatnsheiði áleiðis til
Kalmannstungu. .Fengu þeir kalsa veður á
leiðinni, norðannæðing og þoku öðru
hvoru. Gistu í tjaldi á fjöllum fyrstu nótt-
ina, en þá næstu í Kalmannstungu. Var nú
svo áliðið, að þeir urðu að hraða för sinni
til Reykjavíkur til þess að ná síðustu ferð
póstskipsins „Valdemar“, sem þeir höfðu
komið nreð um sumarið. Frá Kalmanns-
tungu héldu þeir svo um Kaldadal til Þing-
valla og síðan til Reykjavíkur. Fengu þeir
hrakviðri og hrakning á leiðinni, en sættu
sig sennilega við hið gullna máltæki Breta:
„All is well, that ends well“: Allt er gott,
þegar endirinn er allra beztur. Átti skipið
þá að fara daginn eftir, en sökum ofviðris
varð að fresta förinni til næsta dags, sunnu-
dagsins 12. september.
XII.
Niðurlag.
I upphafi þessa stutta og sundurlausa út-
dráttar úr hinni merku og skemmtilegu
ferð’asögu mr. Coles voru tilfærð ummæli
hans um Islendinga úr inngangi bókarinn-
ar. En þessi lofsamlegu uimnæli eru ekki
þau einu í þessari bók hans. Þykir mér fara
vel á því að tilfæra einnig tvenn önnur um-
mæli hans að leiðarlokum. Er eigi ófróð-
legt að athuga, hvernig hann lýsir foreldr-
um okkar, öfum og ömmum vorum, núlif-
andi íslendinga, og bera það síðan saman
við lýsingar vorra eigin nútíma höfunda, er
þeir „stilla upp senr standard-fígúrum ís-
lenzkrar sveitamenningar“ á sömu tímum.
Þar er allur fjöldinn óþokkar, ruddar,
drykkjuræflar og fábjánar, auðnuleysingjar
og illmenni, — þeir sem til þess hafa gáfur.
— Þykir nú mörgum þetta herleg landkynn-
ing og launaverð.
Mr. John Coles, hámenntaður og víðför-
ull brezkur vísindamaður, lýsir aftur á móti
þessu sama fólki á annan hátt.
Er hann og félagar hans voru komnir
fram hjá Grímstungu í Vatnsdal, kornu
þeir við á litlu og fátæklegu heiðarbýli og
fengu þar mjólk að drekka. Segir Coles frá
þessu og bætir síðan við nokkrum almenn-
um hugleiðingum:
„Auðvitað munu sumir segja, að gestrisni
fólks þessa stafi af því, að það fái borgun
fyrir greiðann, og má það að vissu leyti satt
vera. En á hinn bóginn er eg sannfærður
um, að hver og einn erlendur ferðamaður,
sem fyrir því vill hafa að gera tilraun í þessa
átt, myndi skjótt komast að raun um, að
hann fengi ekki sérlega hlýjar viðtökur á
mörgu brezku bændabýli, bæri hann þar að
dyrum eftir háttatíma og ætlaðist til, að fólk
þar færi þegar á fætur og sæi honum fyrir
kvöldverði og góðri hvílu, — jafnvel þótt
hann væri fús til að borga greiðann sæmi-