Sjómannadagsblaðið - 04.06.1939, Page 39

SJÖMANNADAGSBLAÐIÐ
15
Vísan þessi var kveðin, er bátur nokkur úr
Bjarneyjum á Breiðafirði var að halda heim-
leiðis úr róðri. Þar var margt kvenna innan
borðs. Hvergi hér á landi mun það hafa verið
jafn algengt og á Breiðafirði, að kvenfólk reri
til fiskjar. Stórbændurnir við Breiðafjörð sendu
vinnukonur sínar í verið haust og vor. Til þeirr-
ar ferðar voru jafnan valdar þær dugmestu og
harðgerustu. — Bjarneyjar á Breiðafirði voru
lengst af ein stærsta eyjaverstöð landsins. Þar
var jafnan saman komið fleira kvenfólk til sjó-
sóknar, en í nokkurri annarri verstöð. Oft fór
orð af því, hversu þar var margt um góðar
dragreipiskonur, og var jafnvel talið, að á sum-
um bátum væri þeim frekar trúað fyrir þeim
verkum en körlum.
Snæbjörn í Hergilsey var um langt skeið tal-
inn einhver slyngasti sjómaður við Breiðaf jörð.
Hann taldi, að Guðrún fóstra sín hefði kennt
sér að stjórna bátum, er hún fræddi hann um
þau efni við hlóðir í eldhúsinu á bernskuárum
hans. Um þetta efni segir hann svo í ævisögu
sinni: Á fullorðinsárum hefi ég oft tekið til
þeirrar reglu í vondum veðrum, er hún kenndi
mér, og þótt betur fara. Ég dáist að því í huga
mínum, hve mikla þekkingu hún hafði til að
bera á öllu, er að stjórn laut. Ég á henni að
þakka það lítið, er ég kann að verja bát áföll-
um. Ég hefi aldrei heyrt formann lýsa stjórn
svo vel á þurru landi, að til jafnaðar sé.
Ummæli Snæbjarnar um Guðrúnu, fóstru
sína, gætu máske átt við um fleiri breiðfirzk-
ar konur á þeim tímum, og þau sýna glöggt,
„að þeim var kunnug láarleið“.
m.
Kona sú í Norðlendingafjórðungi, er mest
orð hefir farið af fyrir sjómennsku, var Látrar
Björg. Hún var fædd á öndverðri 18. öld, og
var dóttir Einars stúdents Sæmundssonar. —
Björg ólst upp á Látrum við Eyjaf jörð og dvaldi
þar lengst ævi sinnar, og var ætíð einhleyp og
sjálfrar sín. Hún var talin kvenna ferlegust
ásýndum og hataði allt skraut og sundurgerð.
Jafnan klæddist hún sauðsvartri hempu, er náði
henni á mitt læri, og hafði oftast sauðmórauða
hettu á höfði. Atferli hennar þótti heldur
ókvenlegt í mörgu, enda var hún talin forn í
skapi. Hún var skáld gott og trúðu sumir því,
að hún væri kraftaskáld.
Björg stundaði sjó lengi fram eftir ævi og
er sagt, að hún væri jöfn til róðurs hinum kná-
legustu sjómönnum. Ekkert starf féll henni
betur en að róa til fiskjar. Menn þeir, sem með
henni reru, trúðu því almennt, að hún kvæði
að sér fisk, þegar fátt var um hann. Eitt sinn,
er hún var í róðri, gerði hún vísu þessa:
Bendi drottinn mildur mér,
minn á öngul valinn,
flyðru þá, sem falleg er
fyrir sporðinn alin.
Það hefir ekki verið nein smáræðis skepna,
sem Látra-Björg hefir óskað sér í það skiptið,
en hvað um það, flyðruna fékk hún skömmu
síðar, að því sagt er. Einhverju sinni síðar kvað
hún vísu þessa, er hún æskti sér fisks:
Guð minn góður gefi mér
geðuga fiska fjóra.
Hann mun sjálfur hugsa sér
að hafa þá nógu stóra.
Eitt sinn, er Björg var við uppsetning og
á var sunnanstormur, báðu skipverjar hana að
kveða niður storminn. Hún yppti öxlum og lézt
eigi vita, hvað því liði, en kvað þá vísu þessa:
Bið ég höddur blóðugar,
þótt bregði upp faldi sínum,
Ránardætur reisugar
rassi’ að vægja mínum.
Sagt er, að skömmu seinna hafi veðrinu slotað.
Eitt sinn reri hún með Einari nokkrum, er
sumir telja að hafi verið faðir hennar, og kvað
hún þá vísu þessa:
Fyrir Fossdal fauk og strauk,
fallega bátur slagaði.
Einar stýrði ölduhauk
og öllu vel til hagaði.