Sjómannadagsblaðið - 04.06.1939, Blaðsíða 66

26
SJÖMANNADAGSBLAÐIÐ
þeim fundu þeir ný lönd, eins og Grænland, er
þeir stofnuðu nýlendu á, og Vínland hið góða,
er því miður týndist aftur. Á þeim héldu þeir
uppi siglingum milli landa í margar aldir og
fluttu afurðir landsins frá landinu og nauð-
synjar til landsins, ásamt mönnum og konum
er fóru utan, sér til frægðar og frama.
Framtíðardraumur ungra manna á landnáms-
tíð var þá ekki hærri, en að fá að stýra slíku
skipi, enda ekki annað þá þekkt.
Kemur þetta skýrt fram í kvæði Egils Skalla-
grímssonar, er hann orti sem drengur:
„Þat mælti mín móðir“, o. s. frv.
Læt ég svo menn sjálfráða um það, að gera
samanburð á nútímaskipum og þeim er ég hefi
lýst, útbúnaði og aðbúnaði þeirra nú og
þá o. s. frv. Eitt er þó sameiginlegt með sjó-
mönnum nú og þá. Það er kjarkurinn og dugn-
aðurinn til að bjóða hættunum byrginn og vinna
bug á örðugleikunum.
Þessi kynslóð, sem nú er að hverfa, hefir haft
sitt landnám. Allir þekkja það að nokkru og
kynnast má því betur á sýningu þeirri er Sjó-
mannadagurinn heldur.
En meðal annara orða, eru það ekki sjómenn
þessa lands, sem þar hafa staðið framarlega
að verki? eða jafnvel fremstir. Þó vil ég alls
ekki gera lítið úr því, sem aðrir hafa lagt þar
til. Sjómennimir hafa gert það með því, að
sækja með dug og dáð út á hafið og bera að
landi þau auðæfi, er það hefir að geyma. Enda
hefir það orðið undirstaða, að flestum þeim
framförum, er hér hafa orðið í seinni tíð.
En þeir hafa gert annað, sem er engu þýð-
ingarminna, en það er: að með dugnaði sínum
og áræði hafa þeir kennt mönnum að trúa á
hin miklu auðæfi þjóðar vorrar, og möguleika
fyrir því, að við getum og eigum að hagnýta
þau sjálfir, og útrýma þannig vantrú á þjóð
vorri og barlóm þeim, er ríkti svo mjög eftir
einokunina, um að ekkert væri hægt að gera,
nema með styrk frá Dönum eða einhverjum
öðmm.
Nú syrtir að í augnablikinu, og þó að útlitið
sé mjög ískyggilegt, er það ekki líkt sjómanns-
lund, að gugna.
JPjO&l SjáúXGbSÖ/jWi.
Eftir HALLDÓR JÓNSSON.
Margar eru til sögurnar um það frá skútu-
öldinni, þegar vínneyzla sjómanna var almenn-
ari heldur en nú gerist, að sumir væru farnir
að finna á sér strax og snúið var heimleiðis,
orðnir ,,hálfir“ þegar komið var innundir bauju,
og náttúrlega ,,keng“, þegar komið var í höfn.
Frá sálfræðilegu sjónarmiði séð, er þetta mjög
eðlilegt og trúlegt, en það var nú ekki það, sem
ég ætlaði að tala um.
Eðlilega voru einnig aðrar kenndir, sem verk-
uðu jafnt á menn þá, eins og nú, gleðin við að
koma heim til heimila sinna og ástvina. En svo-
leiðis var það og er það enn, að einhverskonar
leyndardómsfullur hátíðleiki hvílir yfir því og
utan um það, hvenær hætt er veiðum og ákveð-
ið að halda heim. Og margt er brösótt til sjós.
Svo sagði mér gamall þulur, að eitt sinn voru
þeir að koma heim af skaki á skútu nokkurri
eftir alllanga útivist. Enginn hafði á það minnst,
þegar sagt var að hafa sig uppi, og setja upp
segl, að heim skyldi halda, en hins vegar gerðu
menn sér það í hugarlund.
Loks þegar siglt var viðstöðulaust inn alla
Faxabugt, fóru menn að ,,snurfusa“ sig og fara
í sparifötin.
Þegar komið var inn á Svið höfðu allir tekið
stakkaskiptum í hreinlætisáttina og varð ein-
hverjum það á í messunni, í allri upplyftingu
sálnanna yfir góða veðrinu og hinni fyrirstand-
„Nei, vera í hættunni stór,
og horfa ekki um öxl,
það er mátinn."
Hinni ungu sjómannastétt treysti ég bezt af
landsins bömum til að halda kjark og dug þjóð-
arinnar bezt á lofti, svo að hún komi sem fyrst
yfir örðugleikanna.
Hverjum, ef ekki henni?
Þorgr. Svemsson.