Sjómannadagsblaðið - 06.06.1948, Blaðsíða 48

Minnismerki sjómanna
Það er háttur allra þjóða að minnast og geyma minn-
ingu hinna látnu. Og á hvern hátt það er gert, er oft
talið bera vott um á hvaða menningarstigi hver sér-
stök þjóð stendur. Þá er það ekkert aðalatriði hve miklu
er til þess kostað, heldur hver hugsun liggur á bak
við þann hlut sem menninguna geymir, og hve mikil
um'hyggja og alúð er lögð í að viðhalda henni. Minn-
ingu þeirra er drukkna í sjó, falla í starfi eða 'hverfa
og deyja á óþekktan hátt, er oftast minnst þannig, að
fjöldanum er reist sameiginlegt minnismerki.
Eftir 'hina síðustu heimsstyrjöld hefir verið mikið
gert að þessu, enda margur sem féll í þeim hildarleik,
en allir áttu þeir það sameiginlegt að þeir féllu í
baráttunni fyrir tilveru þjóðar sinnar, við að hafla
henni lífsnauðsynja, við að verja ’hana og þær hug-
sjónir er henni voru kærar.
Minnismerki þessi eru mismunandi að gerð, en öll
eiga þau það sameiginlegt, að þau eru reist á þeim
stöðum sem fjölfarnastir eru og þau sjást bezt úr
fjarlægð, og einnig á þeim stöðum sem tengdir eru
starfi hinna lántu. Þannig að minnismerki sjómanna
er reist við hafnir eða það nálægt þeim, að þau sjáist
þaðan. Oft er þetta stór kross, eða steinsúla, og nöfn
viðkomenda, einnig stéttar, greift á. Ég 'hefi séð lýs-
ingu á einu þessara minnismerki. Það var reist til
minningar um pilta er verið höfðu á Sjómannaháskól-
anum í Svendboy í Danmörku. Er það til minningar
um 37 nemendur er ýmist drukknuðu eða fórust a
annan hátt í þjónustu ættjarðar sinnar í síðustu heims-
styrjöld. Minnismerkið er gefið af gömlum nemendum
skólans og set upp í anddyri hans til þess, „að þeir
ungu sem ganga þar út og inn séu stöðugt mintir
á ættjörðina, og hvattir til dáða. Einnig til að minnast
þeirra ungu manna er sjálfvilj ugir fórnuðu lífi sínu
fyrir land og þjóð“.
Það var hátíðleg stund er minnismerki þetta var af-
hjúpað og afhent skólanum. Þegar við nú lesum um
og sjáum hvað aðrar þjóðir gera til þess að halda upp1
minningu fallinna sona sinna, verður ekki hjá þvl
komist að við lítum í kringum okkur og spyrjum:
Hvað gerir íslenzka þjóðin til að minnast sinna sona
er hafa íallið í baráttunni fyrir tilveru hennar, og
hvernig er minning þeirra geymd ?
Með sánsauka verðum við að kannast við að það er
lítið, svo lítið, að ef ætti að ákveða eftir því, á hvaða
menningar- og þroskastigi við stæðum, yrðum við létt-
vægir fundnir. Það má að vísu segja að um þetta
'hafi verið lítils háttar talað. A einum stað í Ólafs-
firði hefir verið reist minnismerki í þessum tilgangk
og verið er að undirbúa slíkt merki í Vestmannaeyj-
um, og er von um styrk af opinberu fé. En erfiðlega
'hefir gengið að fá erlenda mynt til að leysa þetta
sjávarútvegsmálum með einstæðu aflaafreki, að reisa
merkið enn á ný með auknum átökum til þess að
vinna íslenzku þjóðina til fylgis við hag og velferð
togaraútgerðar landsins.
Sjómannadagurinn sem frá upphafi hefir verið fram-
úrskarandi vinsæll meðal allrar þjóðarinnar og hefir
sameinað sjómenn og útvegsmenn um allt land til
sameiginlegra átaka til þess að vekja athygli fólksins á
hinu þýðingarmikla hlutverki sjávarútvegsins í ís-
lenzku þjóðlífi, þarf að gera 'þjóðinni það Ijóst
að endurnýjun togaraflotans er enn ekki nema
hálfnuð. Að löggjafarvaldið verður að sjá svo um að
sjávarútvegurinn fái að 'búa við hagkvæma skattalög-
28 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
gjöf, þannig að 'fjármagn einstaklinga fælist hann
ekki eins og nú. Að framlag til nýbyggingarsjóða af
útgerðarinnar hálfu fái að vera eins og verið hefur,
því það er undirstaða undir eðlilega aukningu flotans.
Og að stemma verður stigu við því, að vinnuaflið sé
dregið frá sjávarútveginum til ónauðsynlegri starfa.
Ef okkur tekst, að endurnýja togaraflotann til
fulls og sjá um, að hann hafi starfsmöguleika til fram-
búðar, þá stöndum við betur að vígi í hinni miskunn-
arlausu samkeppni um hina harð eftirsóttu fisk-
markaði, og getum gert flotanum mögulegt að inna
það hlutverk af hendi, sem þjóðinni er lífsnauðsyn
fjárhagslega.