Sjómannadagsblaðið - 06.06.1948, Blaðsíða 23

Þ'í meir sem þarfirnar fjölga, þess fleira þarf þeirra
ta) er úr þeim bæta. Það virðist líka minnkun eigi
geta varla farið til fiskjar né leiðar sinnar yfir
höíuð
a sjó nema með hálfum 'huga, þar sem þó að
öðru leyti er svo ástatt að menn færu öldungis
f ,ikað> ef ekki brysd kunnáttu 'þá, sem til þess út-
e>rntist og nú er algeng orðin hjá öllum siðuðum
PK>öum. Allt þetta og ótal annað, sem of langt yrði
3 (ö3, gefur oss góða von um að viðleitni vor verði
’kt að engu 'höfð, heldur verði henni gefinn sá gaum-
Ur> sem á s.num tíma bæri ávöxt, gagn og sóma þjóð-
ar vorrar“.
^að er vorhugur en ekki víl né vol í þessari greinar-
^erð nefndarinnar. Hún vill koma upp sjómannaskóla
^"ð frjálsum framlögum þilskipaeigenda, og skóla-
stofnunin sé fyrst og fremst bundin við þann stórhug,
a l$risveinar hennar verði færir um aðflutninga fiá
°S til landsins, jafnframt fiskiveiðum heima fyrir.
Ettgin skjalleg gögn eru mér kunnug um það, hver
e a hverjir hafi verið forustumenn þessarar skólastofn-
Unar> en ég tel það alveg efalaust, að Ásgeir Ásgeirs-
?°n skipherra, sem 1852 stofnsetti Ásgeirsverzlun á
t rirði, hafi verið aðalforgöngumaður um stofnun
s)t>rnannaskólans. Ásgeir hafði þá nýlokið skipstjórnar-
nan,i 1 Danmörku, og var áhugasamur og framgjarn
rtlaður> eins og síðar kom fram í útgerð 'hans og verzl-
Uuarrekstri. Af fundargerðinni m'á ráða, að stofnun
sJ°rnannaskólans hafi verið borið fram sem sameigin-
gt mál Isfirðinga, og hefir því að öllum líkindum
'erið rætt meðal útvegsmanna á ísafirði, áður en
^°nabuðarfundurinn var haldinn, og þeir samþykkt
a ðeita sér fyrir framkvæmd málsins, sennilega á
im grundvelli sem nefndin varð ásátt um. Ásgeir
. e Ir því áður en Kollabúðarfundurinn varð verið bú-
!nn að tryggja sér fylgi með skólastofnuninni. Má lík-
telja, að heima á ísafirði hafi Hinrik Sigurðsson
' 'ttrikssonar frá Seljalandi) skipherra, og síðar kaup-
rtlaður eins og Ásgeir, hafi verið einn af fylgismönn-
Utr> skólastofnunarinnar. Hinrik lærði sjómannafræði
anmörku samtímis Ásgeiri, og var dugandi maður.
Eftirgreindir þilskipaeigendur á Vestfjörðum gengu
Strax a Kollbúðarfundinum í félag um stofnun sjó-
tþannaskóla: Á. Ásgeirsson, Ó. Sívertsen( prófastur í
atey), L. M. S. Johnsen (prestur í Holti í Önundar-
!rði) Br.(ynjólfur) Benediktsen (frá Staðarfelli)
‘ -(sgeir) Einarsson (alþm. á Kollafjarðarnesi),
•(irikur) Kuld (kaupm. í Flatey, S.(igurður) John-
?e,n (kattpmaður í Flatey), Kr.(istján) Ebenezersson,
^nndi og síðar d.brm. í Reykjarfirði við ísafj arðardj úp,
•(agnús) Einarsson (bóndi og skipherra að Hvylft
í Önundarfirði), bróðir Ásgeirs í Kollafjarðarnesi og
Torfa á Kleifum. Magnús fékkst mikið við smíði á
róðrarvél), og Einar Jónsson, (borgari á Isafirði).
Síðar gengu þessir Isfirðingar í félagið: G.(uðmund-
ur) Brynjólfsson (bóndi og dbrm. á Mýrum í Dýra-
firði); Jón Gíslason, (sameignarmaður Guðm.
Brynjólfssonar um þilskipið Hákarlinn); Oddur Gisla-
son og Guðmundur Þorvaldsson, sameignarmenn að
þilskipinu Þorskurinn, Á.(sgrímur Guðmundsson
skipherra, sameignarmaður Össurs Magnússonar í
Súgandafirði um þilskipið Ingólfur), Torfi Halldórs-
son skipherra, (sameignarmaður Magnúsar Einars-
sonar og maddömu Guðrúnar Thorsteinsen að þil-
skipinu Bogi); E. Ólsen (verzlunarstjóri á Isafirði;
sameignarmaður Sigurðar Hinrikssonar bónda á Selja-
landi að þilskipinu Sjö systkyni; skipherra Hinrik
Sigurðsson); Össur Magnússon og Kristján Guð-
mundsson (dbrm., eigandi þilskipsins Maríane).
Á fyrrgreindum Kollabúðarfundi varð það sann-
mæli forgöngumanna um stofnun sjómannaskólans,
að félagssvæðinu yrði skipt í deildir þannig: Ein fyrir
Isafjarðarsýslu, önnur fyrir Barðastrandarsýslu og hin
þriðja fyrir Strandasýslu, og voru kosnir til fram-
kvæmda: I ísafjarðarsýslu Ásgeir Ásgeirsson skip-
herra; í Barðastrandarsýslu Sigurður Jónsson kaup-
maður, og í Strandasýslu Ásgeir Einarsson alþingis-
maður.
Svo virðist sem engin framlög til sjómannaskólans
hafi borist úr Barðastrandar- eða Stranda-sýslum, en
í ísafjarðarsýslu guldust framlögin eins og um hafði
verið talað, og lögðu þilskipaeigendur þar fram árin
1850 og 1851 196 rd. 80 skildinga. 18. ágúst 1851 var
haldinn fundur í deild ísfirðinga og forstöðumenn
hennar valdir: Ásgeir Ásgeirsson skipherra, síra L.
M. S. Johnsen og E. Olsen faktor. 1 fundarskýrslunni
segir svo: „Var það þá gjört að álitum, að hér (þ. e.
á ísafirði) skyldi setja sjómannaskólann af þeim styrk
er hér gæti fengist, þar eð hinir aðrir virtust svo sein-
látir í eftirvæntri tilhlutnu málsins, að ósýnt þótti
hvort nokkurs liðs væri frá þei mvon“. Var það sam-
komulag félagsmanna, að þegar skyldi útvega nauð-
synleg áhöld og bækur til kennslu, og var það falið
herra Olsen, en hann ætlaði utan. Voru honum fengnir
til þess 250 rkdalir.
Um skólastofnunina að öðru leyti liggja ekki fyrir
skjalleg gögn, sem mér eru kunn, en víst er að Ölsen
útvegaði bækur og áhöld til kennslu og að skólinn tók
til starfa á Isafirði 'haustið 1852. Kennari var Torfi
Halldórsson skipherra (frá Arnarnesi í Dýrafirði)
og síðar útgerðarmaður og kaupmaður á Flateyri.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 3