Gripla - 01.01.1980, Side 36

HET JUKVÆÐI Á ÍSLANDI OG í WALES
31
Gwallog þann sem nefndur er í Historia Brittonum. Eitt er um Cynan
sem ríkti yfir Norðaustur-Wales á ofanverðri 6. öld. Að því er best
verður vitað barðist hann þó ekki við Saxa, heldur varð hann frægur
fyrir að gera innrásir í önnur velsk smáríki, og er talið að hann hafi
herjað allt suður í Comwall. Taliesin hrósar honum fyrir þessar hetju-
dáðir.
Þessi 12 kvæði Taliesins em að meðaltali 28 Ijóðlínur. Þau lýsa
hermennsku-samfélagi sem er í senn grimmúðugt og munaðargefið.
Konungurinn fer í hernað ásamt sínum aðalbornu hermönnum, og
spjót hans em hvasseggjuð sem vængir dögunarinnar. Heróp óvinanna
fyllir loftið eins og brimgnýr, en garpurinn hrekur þá á flótta eins og
vargahópur eltir sauði. Skáldið hlýtur ríkuleg laun í höllu konungsins:
gull og lendur, mjöð og bjór og skrautleg klæði. Eitt kvæði er fyrirgefn-
ingarbæn (dadolwch)\ það er gert til að draga úr reiði höfðingja sem
hafði móðgast. Þar segir skáldið að hann ætli ekki aftur að leita gjafa
frá öðrum, heldur reiða sig á örlæti Uriens.
Kveðskapur Aneirins er aftur á móti ekki gerður til að hylla neinn
tiltekinn velgerðarmann. Skáldið harmar fallna félaga í einsemd sinni
og sorgum. Sjálfur var hann einn af þeim sem fóm til að vinna aftur
virki nokkurt sem Saxar höfðu hertekið. Þrjú hundmð héldu af stað,
en aðeins einn komst lífs af (eða 3 af 363 samkvæmt annarri gerð).
Skáldið horfir aftur til þeirrar dýrðar sem nú er liðin undir lok. Hann
lýsir konungsgarðinum þar sem hermenn glöddust við dýr vopn og
frábæra hesta. Bardagalýsingar em jafnvel enn grimmúðlegri en í
kvæðum Taliesins.
Sögusviðið er vafalaust Norður-Bretland og óvinimir þeir sömu og
endranær. En hér sjást engin merki Uriens né bandamanna hans. At-
burðir gerast í ríkinu Manau Gododdin, sem er hluti af Suður-Skotlandi
með aðalstöð í Edinborg. Virkið sem á að endurheimta heitir Catraeth
(þ. e. Catterick, skammt frá Richmond í Yorkshire). Fáein önnur ör-
nefni er að finna í kveðskap Taliesins, en aðeins örfá nöfn garpanna
koma annarsstaðar fram, og aðalpersónan er alveg ókunn. Hann nefnist
Mynyddog hinn munaðargjami og situr með hirð sinni í Edinborg.
Þar hélt hann sínum 300 görpum veislu sem stóð í heilt ár, til að búa
þá undir árásina.
Þessa fróðleiksmola má finna hér og hvar innan um harmatölur yfir
föllnum köppum. Meir en hundrað hafa varðveist, og er hvert þeirra
að meðaltali 10 línur. Nokkur eru til minningar um einstaka garpa,