Gripla - 01.01.1980, Qupperneq 180

finnurmagnússon: skjalasafn á íslandi 175
hinnar konunglegu akademíu í Miinchen í Bæjaralandi, Friderich
Schlichtegroll. Heimildin er bréf frá honum til Miinters Sjálandsbiskups
dagsett 28. ágúst 1817. Þar talar hann um að stofnað verði félag til
eflingar og aðstoðar vísindum á hinu fjarlæga, merka og fornfræga
Islandi. Það sést og af bréfinu að hann hefir rætt þetta við vini sína
svo að hugmyndin er ekki ný af nálinni, en hún var í stuttu máli þannig
að aðalstöð félagsins — Societas Islandica — verði í Kaupmannahöfn
og þar verði komið upp safni sem ætlað er að geyma bækur sem safninu
kynni að verða gefnar. Á íslandi yrði önnur deild — Societas litteraria
— þar yrði einnig víðtækt bókasafn í öllum vísindagreinum og söfn í
náttúrufræði og eðlisfræði, fornfræði og listum. Seinna bætist svo við
stjörnuturn, efnasmiðja og grasgarður. Bæði félögin semji greinargerðir
ársfjórðungslega til að skiptast á og deildin í Kaupmannahöfn gefi út
ársskýrslu.
Eins og að líkum lætur varð þetta félag aldrei stofnað, en svo undar-
lega vill til að einn af fimm mönnum sem nafngreindir eru í bréfinu er
einmitt Finnur Magnússon, og það gæti bent til þess að hér væri sam-
band á milli, þó að tillögur Finns séu miklu meira niðri á jörðinni.
Þegar Schlichtegroll skrifaði þetta bréf var rúmt ár liðið frá því að
Hið íslenska bókmenntafélag var stofnað í tveim deildum — önnur á
Islandi og hin í Kaupmannahöfn — og Finnur Magnússon var einmitt
í stjórn Kaupmannahafnardeildarinnar; en báðar deildirnar beittu sér
fyrir söfnun handrita, og þarf ekki annað en fletta handritaskrám
Landsbókasafnsins til að sjá hvað þeim varð ágengt í því efni. Nokkrar
líkur eru á því að Schlichtegroll hafi skrifast á við þá menn í Kaup-
mannahöfn sem fóru fyrir í rannsóknum og höfðu mestan áhuga á
fornum fræðum íslenskum og norrænum. Einn þeirra var Carl Chr.
Rafn. Hann kom með hugmynd um stofnun bókasafns á íslandi og á
fundi í Kaupmannahafnardeild Bókmenntafélagsins 18. mars 1818 er
hann borinn upp sem félagi og lesið upp bréf frá honum til félagsins,
þar sem hann óskar eftir að skipuð verði nefnd til að yfirvega, ‘hvörnig
alment bókasafn verði bezt stiftað á íslandi’; bréfinu fylgdi skrá yfir
ýmsar bækur sem menn vildu gefa í þessu skyni. í kjölfar þessa bréfs
hófust afskipti Rafns af íslenskum bókasafnsmálum. Bjarni Þorsteinsson
sem þá var forseti Kaupmannahafnardeildarinnar skrifaði Reykjavíkur-
deildinni, Geir biskup Vídalín tók málið í sínar hendur og 28. ágúst
sama ár var ‘Stiftsbiblioteket funderet’. Þar var komin á laggirnar